ΗΘΟΣ ΑΗΘΕΣ - Π.ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ

 ΗΘΟΣ ΑΗΘΕΣ 

Π.ΦΙΛΟΘΕΟΣ ΦΑΡΟΣ
Ή αποφυγή του κακού και ή αντίσταση στη διαφθορά

Ό π. Φιλόθεος Φάρος γεννήθηκε τό 1930 στον Πειραια. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες, νομικά και θεολογία. Έγινε κληρικός τό 1962 και συνέχισε σπουδές στην ποιμαντική ψυχολογία και την ποιμαντική συμβουλευτική στό Πανεπιστήμιο της Βοστώνης στις ΗΠΑ. Δίδαξε  ποιμαντική ψυχολογία στη  Θελογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στή Βοστώνη και έργάσθηκε ώς Pastoral Councelor and Family Therapy Supervisor στήν πρότυπη ψυχιατρική θεραπευτική κοινότητα Human Resourse Institute της Βοστώνης, όπου απέκτησε μια σημαντική ψυχοθεραπευτική έμπειρία κάνοντας ατομική και όμαδική ψυχοθεραπεία και κυρίως εργαζόμενος μέ οικογένειες και ζευγάρια Μετά τήν έπιστροφή του στην Ελλάδα επεχείρησε νά θέση στήν ύπηρεσία της Εκκλησίας  της Ελλάδος τήν έμπειρία του, οργανώνοντας ένα πρόγραμμα  ποιμαντικής  κλινικής έξασκήσεως γιά κληρικούς σε ενα νοσοκομείο της Αθήνας. Ταυτόχρονα οργάνωσε ένα κέντρο νεότητος για την Αρχιεπισκοπή  Αθηνών. Έχει γράψει πολλά  άρθρα, μελέτες, και είκοσι  βιβλία που πραγματεύονται άμεσα και και καίρια για την ζωή του ανθρώπου θέματα  όπως είναι το πένθος, ό γάμος, ή ανατροφή των παιδιών  έρωτας κ.τ.λ.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οί αριθμοί σέ αγκύλες πού θά συναντήσει ό άναγνώστης μέσα στόν κυρίως κορμό του βιβλίου, παραπέμπουν σέ αντίστοιχα πρωτότυπα αρχαία κείμενα, πού καταχωρούνται στό τέλος του βιβλίου, στό οικείο κεφάλαιο (σ. 267).

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ 2014

Τό ήθος της νηπιακής καθήλωσης και της μετατροττής ένός άπαρχαιχομένου πουριτανισμού σέ πολιτική ιδεολογία

Τό πραγματικό μας πρόβλημα είναι ένα κυρίαρχο ήθος πού συγκροτείται πρώτον άπό μιά νηπιακή καθήλωση, άπό τήν αίσθηση του νηπίου ότι ή μητέρα, τό στήθος καί τό γάλα της είναι ή μοναδική πηγή τής ζωής, τήν όποια αισθάνεται ότι θά αποκτήσει παίρνοντας. Όμως έκτός άπό τίς υλικές άνάγκες, πού είναι πολύ σημαντικές καί πού ικανοποιούνται μέ αύτό ι όν τρόπο, όταν ένηλικιωθούμε έχουμε κάποιες άλλες άνάγκες ιιού μπορεί νά είναι πιό καίριες άπό τίς ύλικές, όπως ή άνάγκη νά αίσθανώμεθα ότι έχουμε άξία, πού καλύπτονται κυρίως όχι οταν παίρνουμε άλλά όταν δίνουμε, όταν δημιουργούμε καί όταν άνακαλύπτουμε καί άξιοποιούμε τόν τεράστιο έσωτερικό μας πλούτο.

Όταν μόνο ή συνήθως παίρνουμε, ή αύτοεκτίμησή μας καταβαραθρώνεται, ή αύτοπεποίθησή μας ύπονομεύεται. Δέν δημιουργούμε, δέν προσφέρουμε καί δέν άναπτυσσόμεθα, με αποτέλεσμα νά βιώνουμε ένα βασανιστικό έλλειμμα πού μάς κάνει νά ζητάμε περισσότερο νά πάρουμε καί νά μπαίνουμε έτσι σ' ένα φρικτό φαύλο κύκλο.

Τό άλλο στοιχείο του κυρίαρχου παρακμιακού μας ήθους είναι ένας άπαρχαιωμένος πουριτανισμός, πού έχουμε μετατρέψει σέ πολιτική  ιδεολογία καί πού είναι ή πεποίθηση ότι υπάρχουν δύο κατηγορίες άνθρώπων: οί καλοί καί οί κακοί, οί τέλειοι καί οί μηδαμινοί, οί άνόητοι καί οί άνέντιμοι, καί ότι  τά έργα τους είναι άντίστοιχα: των μέν τέλεια καί άξιοθαύμαστα, των δέ χαμερπή καί βδελυρά. Ή συντριπτική δέ πλειονότητα έχουμε τή θλιβερή βεβαιόττα ότι εμείς καί τά έργα μας άνήκουμε στήν πρώτη κατηγορία καί οί άλλοι καί τά έργα τους στή δεύτερη. Γι' αύτό τους άπορρίπτουμε πανηγυρικά,υπονομεύοντας τήν αύτοεκτίμησή τους καί κατά συνέπεια τή δυνατότητα τους νά άντισταθοΰν στό κακό. Επειδή δέ άναπότρεπτα κάνουν καί έκεΐνοι τό ίδιο με μάς, έπιτυγχάνουμε έτσι τή φρικτή καί ήλίθια άλληλοεξόντωσή μας.

Έξ αιτίας της νηπιακής καθήλωσής μας αύτοαπασχολούμεθα ναρκισσιστικά, γινόμεθα άπληστοι, ματαιόδοξοι, ιδιοτελείς καί διεφθαρμένοι. Γιατί ή ρίζα τής διαφθοράς είναι ή ιδιοτέλεια. Ως έκλογεΐς κινούμεθα ίδιοτελώς, γιατί εκλέγουμε έκείνους πού μάς ύπόσχονται ότι θά πάρουμε έμεΐς άκόμη καί εις βάρος των άλλων, ένώ αύτοί πού έπιτυγχάνουν νά έκλεγοΰν είναι εκείνοι πού κινούμενοι άπό καθαρά ιδιοτελή κίνητρα, έκμεταλλευόμενοι τή νηπιακή μας καθήλωση καί τήν πουρι-τανική μας πεποίθηση ότι ύπάρχουν τέλειοι καί παντοδύναμοι άνθρωποι καί τήν άνάγκη μας νά λατρεύουμε είδωλα, φροντίζουν νά μάς πείσουν ότι αύτοί είναι όντως οί ύπεράνθρωποι πού μπορούν νά κάνουν τό θαύμα νά ικανοποιήσουν όλες τίς νηπιακές καί ναρκισσιστικές επιθυμίες.

Βέβαια, όταν τά είδωλα πάρουν τήν εξουσία, έπειδή άδυνατούν νά ικανοποιήσουν τίς υποσχέσεις τους, γιά νά μπορούν νά παραμένουν στήν εξουσία, άδειάζουν τά κρατικά ταμεία καί υποθηκεύουν τό μέλλον γιά νά συγκροτήσουν μηχανισμούς καί τάγματα κομματικής πελατείας καί, όταν ή έπιχείρηση χρεωκοπήση, ή μεν χώρα καί οί πολίτες περιέρχονται σέ ένδεια τά δέ είδωλα έχουν έξασφαλίσει ισόβια πρωθυπουργική σύνταξη, λιμουζίνα καί πολλά άλλα προνόμια τέως πρωθυπουργού. Μέ αύτό άκριβώς τόν τρόπο καί μέ τίς ίδιες συνέπειες έκμεταλλεύονται όλα τά κόμματα τή νηπιακή μας καθήλωση καί τήν πουριτανική μας παράνοια.

Γι' αύτό μόνο άν άσχοληθοΰμε σοβαρά μέ τήν προσωπική μας άνάπτυξη καί ώριμότητα μπορεί νά άλλάξη αύτό τό παρακμιακό ήθος καί μόνο τότε θά έξασφαλίσουμε πραγματική πληρότητα καί ποιότητα στήν προσωπική μας ζωή έδώ καί τώρα καί κάτω άπό οποιεσδήποτε έξωτερικές συνθήκες.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

Η ΕΤΕΡΟΧΡΟΝΙΣΜΕΝΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΜΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΑΔΙΕΞΟΔΟΥ ΔΙΕΞΟΔΟΣ

ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ

ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΥΝΔΕΣΗ – ΠΟΡΕΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ

Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΕΠΙΛΟΓΗ

ΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΣΗ

Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΑΡΑΛΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΑΛΛΟΣ

Η ΚΑΚΗ ΑΛΛΟΙΩΣΗ

Η ΠΑΛΑΤΙΝΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

Ο ΠΑΡΑΧΑΡΑΓΜΕΝΟΣ ΘΕΟΣ

ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΕΥΣΕΒΙΣΜΟΥ

ΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΙ

Η ΕΣΩθΕΝ ΜΑΡΤΥΡΙΑ

ΘΕΟΠΝΕΥΣΤΙΑΣ ΕΝΔΕΙΞΗ Ή ΠΑΡΑΦΡΟΣΥΝΗΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑ;

ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΑΘΕΙΑ

ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΘΑΥΜΑ ΚΑΙ Η ΑΦΥΣΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΔΑΙΜΟΝΟΛΗΨΙΑ

Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ο ΑΜΕΣΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ .

ΜΙΣΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ

Ο ΤΡΙΤΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ

ΧΩΡΙΣ ΧΡΙΣΤΟ

ΑΗΘΕΣ ΗΘΟΣ

ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ

"Ενα άπό τά χαρακτηριστικά της εποχής μας είναι και ό πληθωρισμός του λόγου. Πολλοί μιλούν διαρκώς καί άκατάσχετα, αλλά καί πάρα πολλοί γράφουν. Δημοσιεύονται διαρκώς εκατομμύρια βιβλία, περιοδικά καί πάσης φύσεως έντυπα.

Καμαρώνουμε συνήθως γι' αύτη τήν άφθονία τών εκδόσεων, τών τηλεοπτικών καί ραδιοφωνικών εκπομπών, τών διαλέξεων καί κηρυγμάτων, πού υποτίθεται ότι διευκολύνουν τή διακίνηση τών ιδεών. Όμως σ' αύτη τή διακίνηση υπάρχει συνήθως κάποια μονομέρεια, γιατί υπάρχει ένας μικρός σχετικά αριθμός άνθρώπων, πού μιλούν ή γράφουν καί πού συνήδως δέν άκούν, ένώ άπό τήν άλλη μεριά υπάρχουν οί παθητικοί άκροατές τοϋ μεγάλου πλήθους, πού ακουν διαρκώς άλλα πού κανείς σχεδόν δέν τούς ακούει καί ιδιαίτερα αύτοί πού μιλούν καί γράφουν άκατάσχετα.

Αύτός ό πληθωρισμός τοϋ λόγου άποδυναμώνει καί έκφυλίζει τό λόγο καί άπό κατ' εξοχήν μέσο επικοινωνίας τόν μεταβάλλει σέ πληκτική φλυαρία ή πλύση εγκεφάλου. Αρκετά πληθωριστικός έχει γίνει καί ό θρησκευτικός λόγος. "Εχουν αύξηθεϊ σημαντικά καί οί έκδόσεις θρησκευτικών βιβλίων καί περιοδικών. Βέβαια, ή ορθόδοξη θεολογική σκέψη παρουσιάζει μιά εύλογημένη άνθηση διεθνώς, καί στή χώρα μας ειδικότερα, όπου έκδίδονται βιβλία και περιοδικά πού είναι εξαίσια δείγματα αύτον τοϋ θεολογικού εκδοτικού οργασμού.

Πολλά όμως, μάλλον τά πιό πολλά, θρησκευτικά βιβλία και περιοδικά πού εκδίδονται στις ημέρες μας είναι κοινότοπα, γλυκερά, αναχρονιστικά, φλύαρα, εγκεφαλικά, μεγαλόστομα, χωρίς πνοή ζωής και χωρίς γνησιότητα, πού δεν πείθουν και πού δείχνουν ότι δεν ύποπτεύονται τό άνανεωμένο θεολογικό κλίμα πού δημιούργησε ή εποχή μας. Τά έντυπα αύτής της τελευταίας κατηγορίας είναι συνήθως εκείνα πού έχουν έξασφαλισμένους πόρους, πού δέν στηρίζονται στήν ύποστήριξη εκείνων πού τά διαβάζουν (ή μάλλον εκείνων πού τά παίρνουν μέ τόν ένα ή τόν άλλο τρόπο, αλλά δέν τά διαβάζουν) και άναπότρεπτα γίνονται στόχος ματαιοδοξίας και άπληστίας.

"Οσοι πιστεύουν στό μύθο της έποχής μας, σύμφωνα μέ τόν όποιο γιά κάθε άνθρώπινο πρόβλημα ύπάρχει κάποια τεχνολογική λύση, θά προσπαθήσουν νά σκεφθούν τή λήψη κάποιου «μέτρου», κάποια «δομική» αλλαγή πού θά διορθώσει τά πράγματα. Υπάρχουν όμως και έκείνοι πού πιστεύουν ότι τελικά καμιά τεχνολογία δέν μπορεί νά προστατεύσει τή ζωή περισσότερο άπ' όσο αυτή ή ϊδια ή ζωή μπορεί νά προστατεύσει τόν εαυτό της, και στήν προκειμένη περίπτωση θά λειτουργήσει ή πύρινη δοκιμασία τοϋ χρόνου, πού θά δείξει ποιός έχει παράγει «χρυσόν, άργυρον και λίθους τίμιους» και ποιός «ξύλα, χόρτον και καλάμην» και ό σκουπιδότοπος θά μάς άπαλλάξει άπό τή φιλολογική σαβούρα.

Τέλος, άς σκεφθούμε πώς μπορεί νά λέμε τά πιό πολλά, όταν στήν πραγματικότητα έχουμε τά πιό λίγα νά πούμε και πώς εκείνος πού πραγματικά έχει κάτι νά πει δέν χρειάζεται καν νά τό πει.

«Τρεις τών Πατέρων είχον έθος κατ' ένιαυτόν ύπάγειν πρός τόν μακάριον Άντώνιον και οί μέν δύο ήρώτων αύτόν περί λογισμών και σωτηρίας ψυχής ό δέ εις πάντα έσιώπα μηδέν ερωτών. Μετά δέ πολύν χρόνον λέγει αύτω ό άββάς Αντώνιος- ιδού τοσούτον χρόνον έχεις ερχόμενος ώδε, καί ούδέν έρωτας με. Καί αποκριθείς είπεν αύτώ: Αρκεί μοι μόνον τοϋ βλέπειν σε Πάτερ1.

Αύτό τό βιβλίο θα θελε νά προκαλέσει τόν αναγνώστη του νά έρευνήσει μέ προσοχή κατά πόσο συμβάλλει κι αύτό στήν αύξηση της τυπογραφικής ρυπάνσεως, πού μαζί μέ τόσες άλλες ρυπάνσεις μάς ταλαιπωρεί καί δηλητηριάζει τή ζωή μας.

Ή φιλολογία πού συμβάλλει στήν τυπογραφική ρύπανση είναι ή φιλολογία πού μέ επίγνωση, ή χωρίς επίγνωση γράφεται γιά νά ικανοποιήσει τή ματαιοδοξία τοϋ δημιουργού της, ή τουλάχιστον ατό ποσοστό πού γράφεται γιά νά ικανοποιήσει τή ματαιοδοξία τοϋ δημιουργού της.

Βέβαια, δέν υπάρχει φιλολογία πού δέν έχει καθόλου οάν κίνητρο τή ματαιοδοξία τοϋ δημιουργού της καί ό συγγραφέας αυτού τοϋ βιβλίου ώς πρός αύτό δέν τρέφει αυταπάτες. Ίσως καμιά άνθρώπινη ένέργεια δέν είναι ίντελώς άπαλλαγμένη κάποιου αμαρτωλού κινήτρου καί ισως ή άρνησή μας νά προσφέρουμε αύτό πού έχουμε, ίπειδή άμφιβάλλο υμε γιά τή γνησιότητα τοϋ κινήτρου μας, νά είναι ό εύσεβής τρόπος μέ τόν όποιο καλύπτουμε τήν άπροθυμία νά προσφέρουμε ή, άκόμα, νά διακινδυνεύσουμε, προκειμένου νά προσφέρουμε.

[1]

«Αδελφός είπε στόν όββά Ποιμένα: Έάν δώσω στόν άδελφό μου ολίγο ψωμί ή κάτι άλλο, οί δαίμονες τά μολύνουν, σάν νά έγιναν άπό όνθρωπαρέσκεια.

Τοϋ λέγει ό γέρων: Άκόμα καί άν γίνονται άπό άνθρωπαρέσκεια, έμείς θά δώσωμε στόν άδελφό ό,τι χρειάζεται.

Του είπε δέ καί αυτήν την παραβολή: Δύο άνθρωποι ήσαν γεωργοί πού έκατοικοΰσαν σέ μία πόλη καί ό μέν ένας, άφοΰ έσπειρε, παρήγαγε ολίγα άκάθαρτα άπό ζιζάνια σιτηρά, ό δέ άλλος, επειδή άμέλησε νά σπείρει, δέν παρήγαγε τίποτε- όταν  έγινε πείνα, ποιός άπό τούς δύο ευρίσκει νά ζήσει;

Αποκρίθηκε ό άδελφός: Αύτός πού παρήγαγε ολίγα καί ακάθαρτα.

Τοϋ λέγει ό γέρων: Έτσι λοιπόν καί εμείς, άς σπείρωμε ολίγα, έστω καί άκάθαρτα, γιά νά μή άποθάνωμε άπό πείνα»2.

Εκτός άπ' τό κίνητρο της όποιας προσωπικής ματαιοδοξίας, ή αίσθηση ότι υπάρχει κάποιος «λιμός», όσον αφορά τήν ευαισθησία μεγάλου ποσοστού της ποιμαίνουσας Εκκλησίας γενικά σήμερα καί ειδικότερα όσον άφορα τήν ευαισθησία της  ποιμαίνουσας Εκκλησίας γιά τις άπαιτήοεις τών καιρών, καί ή άγωνία πού δημιουργεί στό συγγραφέα αύτοϋ τοϋ βιβλίου αυτή ή αίσθηση, τόν οδήγησαν στή διατύπωση τών απόψεων πού ακολουθούν.

1. Αποφθέγματα Γερόντων, Φιλοκαλία τών Νηπτικών και Ασκητικών, Πατερικαί Εκδόσεις «Γρηγόριος ό Παλαμάς», Θεσσαλονίκη 1977, τόμ. 1, σελ. 60.

2. "Οπου παραπάνω, σελ. 546-547.

Σελίδες 5 έως 12 από το Βιβλίο

 

Ι5ΒΝ 978-960-527-841-0  © 2014, π. Φιλόθεος Φάρος © 2014, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΜΟΣ

Πρώτη αποκλειστική δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διδίκτυο

Επιτρέπεται η αναδημοσίεση των κειμένων με αναφορά Πηγης το Ιστολόγιο

ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-