Θεόκλητος Διονυσιάτης:
Εισαγωγή στη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών
(Φιλοκαλία των Ιερών
Νηπτικών, Δ΄ τόμος)
Λέγουν οι άγιοι Πατέρες,
ότι ο Θεός ετοιμάζει «πόρρωθεν» τα μεγάλα έργα Του. Πραγματικά, προνοεί και
παρασκευάζει την γνωριμία δύο κατάλληλων «σκευών» του Πνεύματος, για να
προσφέρει στο λαό Του την αποθησαυρισμένη αγιοπνευματική σοφία των εκλεκτών
τέκνων Του, που κινδύνευε να αφανιστεί μέσα στις «κονιοβριθείς» και
«σητόβρωτες» χειρόγραφες βιβλιοθήκες των ιερών Μοναστηριών.
Πρόκειται για την
γνωριμία, φιλία και συνεργασία μεταξύ του αγίου Μακαρίου Κορίνθου και του από
της νήσου Νάξου αγίου Νικοδήμου του αγιορείτη, που αποτελεί ευλογημένο σταθμό
για την εκκλησιαστική γραμματεία, χάρη στον εμπλουτισμό της Εκκλησίας με ένα
μεγάλο αριθμό πολύτιμων συγγραμμάτων, που προέκυψαν από την συνεργασία της
ιερής αυτής «ξυνωρίδος».
Όπως προκύπτει από το βίο
του αγίου Νικοδήμου, ύστερα από διετή παραμονή στη Μονή του αγίου Διονυσίου,
αναχώρησε το 1777 για τις Καρυές του Αγίου Όρους, όπου συναντήθηκε με τον Άγιο
Μακάριο επίσκοπο Κορίνθου, εκθρονισθέντα από τους Τούρκους για τη συμμετοχή της
βυζαντινής προελεύσεώς οικογένειάς του των Νοταράδων, στην εξέγερση του 1770.
Εκεί του παρέδωσε χειρόγραφα από ανθολογίες πατερικών κειμένων (μοναστικών,
ασκητικών, ησυχαστικών, θεολογικών) για να τα επεξεργαστεί προς έκδοση.
Τα κείμενα αντεγράφησαν
προφανώς από χειρόγραφους κώδικες των Μοναστηριών του Αγίου Όρους, αλλά δεν
υπάρχουν στοιχεία που να διαφωτίζουν, αν από τα επιλεγέντα αφαιρέθησαν ή
προσετέθησαν από τον άγιο Νικόδημο. Πάντως, ο θείος Νικόδημος, αφού διόρθωσε
φιλολογικώς τα κείμενα, τα παρέβαλλε κριτικώς με άλλους κώδικες, παρέθεσε στα
παρασέλιδα μερικές παρατηρήσεις του, έγραψε το Προοίμιο και τις σύντομες
βιογραφίες των συγγραφέων και παρέδωσε το όλο έργο ύστερα από μια διετία στον
άγιο Μακάριο. Αυτός στην συνέχεια, κατέφυγε στον γνωστό «καλό καγαθόν» πρίγκιπα
της Μολδοβλοχίας Ιωάννη Μαυρογορδάτο, που συνάντησε στην Σμύρνη, ο οποίος
ανέλαβε τις δαπάνες της εκδόσεως.
Στα κείμενα αυτά, που στο σύνολό τους
εκφράζουν την αγάπη του καλού με πνευματική έννοια, που ταυτίζεται με το αγαθό,
δόθηκε ο τίτλος «Φιλοκαλία», με την επεξηγηματική δήλωση, ότι η φιλία αυτή του
καλού, εις αυτά τα υψηλά πνευματικά επίπεδα, ανήκει στους «Ιερούς Νηπτικούς»,
δηλαδή στους ασκητικούς εκείνους αγίους Πατέρες, που έφτασαν στην θεία
κατάσταση της αδιάλειπτης νήψεως και εγρηγόρσεως του θεωθέντος νου τους. Και σε
ένα τόμο μεγάλου σχήματος είδε η Φιλοκαλία το φως της δημοσιότητος στην Βενετία
το 1782, που έλαμψε σαν τηλαυγής πνευματικός φάρος σε όλη την ελληνόφωνη
Ορθοδοξία.
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.