Βασίλειος Γκρίλλας
«και αναστάς ο αρχιερεύς εις το μέσον επηρώτα τον Ιησούν λέγων·
Ουκ αποκρίνη ουδέν; τι ούτοί σου καταμαρτυρούσιν;
ο δε εσιώπα και ουδέν απεκρίνατο»
(Μρκ. 14, 60-61)
Οι Πατέρες της Εκκλησίας, διαρκώς τονίζουν στον Ορθόδοξο Χριστιανό, την μεγάλη αρετή της διάκρισης. Ουσιαστικά πρόκειται για το χάρισμα που συγκρατεί την ισορροπία στην ζωή του Χριστιανού [1].
Ο άνθρωπος της διακρίσεως γίνεται παράδειγμα στον πλησίον, γιατί δύναται αγόγγυστα να σηκώνει τον Σταυρό του με ανοχή και υπομονή. Μέσα σε αυτή την αγιοπνευματική καρτερία γίνεται ειρηνοποιό πρόσωπο στην κοινωνία με κάθε αδελφό. Ουσιαστικά έτσι εμπνέοντας αρετές, θεραπεύει.
Ο έχων διάκριση γνωρίζει αν θα μιλήσει, τι θα πει, πότε θα μιλήσει, γιατί θα μιλήσει και πόσο θα πει [2]. Παράλληλα είναι ο καλύτερος γνώστης της σιωπής [3] που απορρέει από την κατά Θεόν ησυχία την οποία βιώνει [4]. Η σιωπή είναι σε πολλές περιπτώσεις αγία, αν περπατά στα χνάρια της σιωπής που περπάτησε ο λόγος του Χριστού πριν το πάθος: «ο δε εσιώπα και ουδέν απεκρίνατο» [5]. Από αυτά είναι κατανοητό πως η διάκριση στην σύστασή της αποτελεί, εν Αγίω Πνεύματι, το αντιστάθμισμα ανάμεσα στο λόγο και στη σιωπή [6].
Η διάκριση παρουσιάζεται μόνο με το παράδειγμα του ανθρώπου που αξιώνεται αυτής της αγιοπνευματικής ευλογίας. Διεγείρει δε, την ψυχή του πλησίον αδελφού μόνο για το αγαθό, χωρίς να φορτώνει τον αδύνατο με φορτίο δυσβάσταχτο. Αποδεικνύει τον άνθρωπο σεμνό, χαμογελαστό, με μετρημένη την διάθεση για αστεία. Η διάκριση φαίνεται στον ευπροσήγορο λόγο για τον συνάνθρωπο, στην ζεστή ματιά, στον ιλαρό λόγο, στην αγάπη που αγαπά με τα χέρια πίσω. Σε αυτό το περιβάλλον ο άνθρωπος βιώνει την αλήθεια αποδιώχνοντας κάθε ίχνος ψεύδους από την ζωή του [7].Έτσι, γεννά την ειρήνη, την αγάπη, την ελπίδα, το φως, την χαρά και κυρίως την κοινωνία με τον πλησίον αδελφό και το Θεό, έχοντας αποβάλλει κάθε καρπό υπερηφάνειας που αποδιώχνει τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος από την ζωή του ανθρώπου [8].
Η απουσία διάκρισης γεννά την υπερβολή, τον φανατισμό, την ένοχη σιωπή, την άδικη κατάκριση [9], την φοβική άταχτη οπισθοχώρηση από το δρόμο που άγει στην Βασιλεία του Θεού, την δειλία, την βραδύτητα του πνεύματος, την εμμονή, την στείρα και μη καρποφόρα ζωή, ουσιαστικά γεννά την μνησικακία προς τον συνάνθρωπο και το Θεό [10]. Στην ουσία δηλαδή στερεί στον ανθρώπινο νου και στην ανθρώπινη φύση την σωφροσύνη [11].
Η πνευματική ζωή δεν οικοδομείται σε συνταγές εύκολες και άμοχθες. Δεν υπάρχουν μαγικά ξόρκια για την απόκτηση πνευματικότητας εν Χριστώ και κατά Χριστώ. Στην ζωή του Χριστιανού δεν λύνονται αμέσως όλα τα προβλήματα χωρίς προσωπικό κόστος. Ακόμα, δεν είναι εφικτή η μαρτυρία της πίστης στον Χριστό χωρίς το κόστος της ομολογίας. Αυτό διδάσκουν οι Πατέρες και σε αυτό πρέπει να στεκόμαστε, περπατώντας με διάκριση, μέσα από επίπονο και επίμονο αγώνα, στην κατά Θεόν τελείωση. Ακηδία και κατά Θεόν προκοπή δεν πορεύονται ποτέ μαζί [12]. Κάθε προσπάθεια οικοδόμησης της πνευματικής ζωής σε συνταγές δεν αποτελεί τίποτα περισσότερο από εγωκεντρικές συμπεριφορές άρρωστης υπερηφάνειας του ατόμου [13].
[Συνεχίζεται]
[1] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Εικοστός Έκτος, Περί διακρίσεως, PG 88,1013, «Διάκρισίς εστιν εν μεν τοις εισαγομένοις, η των καθ ἑαυτοὺς αληθής επίγνωσις· εν τοις δε μέσοις η το κυρίως αγαθόν εκ του φυσικού, και του εναντίου απταίστως διακρίνουσα νοερά αίσθησις· εν τοις δε τελείοις, η δια θείας ελλάμψεως ενυπάρχουσα γνώσις, ήτις και τα εν άλλοις σκοτεινώς ενυπάρχοντα τω εαυτής λύχνω καταφωτίζειν ισχύουσα.Η τάχα καθολικώς τούτο και έστι, και γνωρίζεται διάκρισις, η του θείου θελήματος ασφαλής κατάληψις εν παντί καιρώ, και τόπω, και πράγματι, ήτις ενυπάρχει μόνοις τοις καθαροίς τη καρδία, και τω σώματι, και τω στόματι.».
[2] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Ενδέκατος, Περί πολυλογίας και σιωπή, PG 88, 852, «Πολυλογία εστί κενοδοξίας καθέδρα, δι ἧς εαυτήν εμφανίζειν και αναπομπεύειν πέφυκε. Πολυλογία εστίν αγνωσίας τεκμήριον, καταλαλιάς θύρα, ευτραπελίας χειραγωγός, ψεύδους υπουργός, κατανύξεως διάλυσις, ακηδίας κλήτωρ, ύπνου πρόδρομος, συννοίας σκορπισμός, φυλακής αφανισμός, θέρμης ψυχρηστήριον [ψυκτήριον, al. ψυχριστήριον], προσευχής αμαύρωσις.».
[3] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Ενδέκατος, Περί πολυλογίας και σιωπής, PG 88, 852, «σιωπή εν γνώσει· μήτηρ προσευχής, αιχμαλωσίας ανάκλησις, πυρός φυλακή, λογισμών επίσκοπος, σκοπός πολεμίων, πένθους δεσμωτήριον, δακρύων φίλη, θανάτου μνήμης εργάτης, κολάσεως ζωγράφος, κρίσεως φιλοπράγμων, αδημονίας υπουργός, παρρησίας έχθρα, ησυχίας σύζυγος, φιλοδιδασκαλίας αντίπαλος, γνώσεως προσθήκη, θεωρημάτων δημιουργός, αφανής προκοπή, λεληθυία ανάβασις. Ο επιγνούς παραπτώματα, εκράτησε γλώσσης· ο δε πολύλογος ούπω επέγνω εαυτόν ως δει. Ο σιωπής φίλος προσεγγίζει Θεώ, και λεληθότως συνομιλών φωτίζεται παρά του Θεού. Ιησού σιωπή ενέτρεψε Πιλάτον, και ανδρός ησυχία φωνής κατήργησε κενοδοξίαν.»
[4] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Ενδέκατος, Περί πολυλογίας και σιωπής, PG 88, 852-853, «Ο αγαπήσας ησυχίαν, απέκλεισε στόμα, ο δε χαίρων ταις προόδοις, υπό του πάθους εκ της κέλλης διώκεται. Ο γνους οσμήν πυρός υψίστου, ως μέλισσα καπνόν, ανθρώπων φεύγει σύνοδον· την μεν γαρ ο καπνός διώκει· τω δε ανθρώπων σύνοδος αντιπράττει. Ολίγων λίαν το ύδωρ άφρακτον κωλύειν· ολιγωτέρων δε στόμα ακρατές δαμάσαι.»
[5] Μρκ. 14,61.
[6] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος ‘Ογδοος, Περί αοργησίας και πραότητος, PG 88, 828, «Αρχή μεν αοργησίας, σιωπή χειλέων εν ταραχή καρδίας· μεσότης δε σιωπή λογισμών εν ψιλή ταραχή ψυχής· τέλος δε πεπηγμένη γαλήνη εν πνοή ανέμων ακαθάρτων. Οργή εστιν υπόμνησις κεκρυμμένου μίσους, ήγουν μνησικακίας.».
[7] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Δωδέκατος, Περί ψεύδους, PG 88,853-854, «Γέννημα μεν σιδήρου και λίθου πυρ· γέννημα δε πολυλογίας και ευτραπελίας ψεύδος. Ψεύδός εστιν αγάπης αφανισμός· επιορκία δε Θεού άρνησις. Μηδείς των ευφρονούντων μικράν τινα την του ψεύδους αμαρτίαν είναι υπονοήσει· φοβερά γαρ υπέρ πάντα αποφάσει κατά τούτου το πανάγιον Πνεύμα εχρήσατο. Ει απολείς πάντας τους λαλούντας το ψεύδος, ως φησιν ο Δαυίδ προς τον Θεόν, τι λοιπόν πείσονται οι μεθ’ όρκων το ψεύδος συρράπτοντες; Είδόν τινας επί ψεύδει σεμνυνομένους, και δι’ ευτραπελίας, και αργολογίας γελοία εξυφαίνοντας· και τα των προσακροωμένων πένθη ελεεινώς εξαφανίζοντας»
[8] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Εικοστός Δεύτερος, Περί υπερηφανείας, PG 88,965, «Υπερηφανία εστί Θεού άρνησις, δαιμόνων εύρημα, εξουδένωσις ανθρώπων, κατακρίσεως μήτηρ, επαίνων απόγονος, ακαρπίας τεκμήριον, βοηθείας Θεού φυγαδευτήριον, εκστάσεως πρόδρομος, πτωμάτων πρόξενος, επιληψίας υπόθεσις, θυμού πηγή, υποκρίσεως θύρα, δαιμόνων στήριγμα, αμαρτημάτων φύλαξ, ασπλαγχνίας πρόξενος, συμπαθείας άγνοια, λογοθέτης πικρός, δικαστής απάνθρωπος, Θεού αντίπαλος, βλασφημίας ρίζα, αρχή υπερηφανίας».
[9] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Δέκατος, Περί καταλαλιάς, PG 88, 845, «Καταλαλιά εστιν αποκύημα μίσους· λεπτή νόσος, παχεία, κεκρυμμένη και λανθάνουσα βδέλλα, αγάπης εκδαπανώσα και εξαφανίζουσα αίμα· αγάπης υπόκρισις· καρδίας ρύπου και βάρους πρόξενος· αφανισμός αγνείας.»
[10] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Ένατος Περί μνησικακίας, PG 88, 840, «Μνησικακία εστί θυμού κατάληξις, αμαρτημάτων φύλαξ, δικαιοσύνης μίσος, αρετών απώλεια, ιός ψυχής, σκώληξ νοός, προσευχής αισχύνη, δεήσεως εκκοπή· αγάπης αλλοτρίωσις, ψυχής ήλος πεπηγώς, ανώδυνος αίσθησις εν ηδύτητι πικρίας αγαπωμένη, διηνεκής αμαρτία, άϋπνος παρανομία, κάθωρος κακία.Εν και τούτο σκοτεινόν, και αηδές πάθος, λέγω δη το της μνησικακίας των γεννωμένων και ου γεννώντων, η και γεννώντων καθέστηκεν· όθεν περί αυτού ου πλείστα λέγειν βουλόμεθα.»
[11]Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Δέκατος Πέμπτος, Περί αγνείας, PG 88,880, «Σωφροσύνη εστίν καθολική πασών των αρετών επωνυμία. Σώφρων εστίν ο εν αυτοίς τοις ύπνοις μηδεμίαν κίνησιν της προσούσης αυτώ καταστάσεως αισθόμενος· σώφρων εστίν, ο τελείαν αναισθησίαν επί διαφορά σωμάτων δια παντός κτησάμενος. Ούτος (881.) κανών και όρος της τελείας και πανάγνου αγνείας, το ωσαύτως επ’ εμψύχοις τε και αψύχοις, λογικοίς τε και αλόγοις διακείσθαι.».
[12] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Δέκατος Τρίτος, Περί ακηδίας, PG 88,857, «Ακηδία εστί πάρεσις ψυχής, και νοός έκλυσις, ολιγωρία ασκήσεως, μίσος του επαγγέλματος, κοσμικών μακαρίστρια, Θεού διαβλήτωρ, ως ασπλάγχνου και αφιλανθρώπου, ατονία ψαλμωδίας, εν προσευχή ασθενούσα, εν διακονία σιδηρά, εν εργοχείρω άοκνος, εν υπακοή δόκιμος».
[13] Ιωάννου του Σιναΐτου, Ουρανόδρομος Κλίμαξ, Λόγος Εικοστός Δεύτερος, Περί υπερηφανείας, PG 88, 965, «Υπερηφανία εστί πλούτου και ιδρώτων απώλεια· εκέκραξαν, και ουκ ην ο σώζων, πάντως, ότι μεθ’ υπερηφανίας· εκέκραξαν προς Κύριον, και ουκ εισήκουσεν αυτών, πάντως, ότι τας αιτίας καθ’ ων ηύχοντο, ουκ απέκοπτον.».
ΠΗΓΗ
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.