ΑΓΙΟΣ
ΜΑΡΚΟΣ Ο ΕΥΓΕΝΙΚΟΣ
Η
ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΤΟΝ ΠΛΡΙΟ
΄Απόδοση
στή Νεοελληνική: Βασιλάκη Ελένη ΄Επιμέλεια θεολογική: Παπαδόπουλος Δημήτριος
Σχέδια: Νεκτάριος Σταματέλος
Οί
αξιοθαύμαστοι αγώνες, ή ηρωική πάλη καί τά υπερφυσικά κατορθώματα τοϋ εν άγίοις
πατρός ημών Μάρκου ΄Αρχιεπισκόπου τής'Εφέσου, τοϋ επονομαζόμενου Ευγενικού.
Τοϋ
εξαίρετου καί σχεόόν μοναδικού ύπέρμαχου καί φύλακα τής άμεμπτου κι άγιοτάτης κι
άποστολικής καί πατροπαράδοτης ορθόδοξης πίστης, συγκεντρωμένα σ’ ένα βιβλίο
καί γραμμένο σέ μορφή βιογραφίας άπό τόν άνάξιο κι έλάχιστο ανάμεσα στούς
ιερομόναχους
ΑΘΑΝΑΣΙΟ
ΤΟΝ ΠΑΡΙΟ
Πρός
απόκτηση γνώσεως καί ψυχικής ώφέλειας τών απανταχού ορθοδόξων χριστιανών.
ΣΗΜΕΙΩ ΣΗ
ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
Τό
κείμενο τοΰ 'Αγίου ’Αθανασίου τοΰ Παρίου έχει άποδοθεΐ στήν νεοελληνική Γλώσσα.
Προστέθηκαν
μέσα σέ άγκύλες οί χρονολογίες τών γεγονότων πού περιγράφονται.
Στό
κείμενο τοποθετήθηκαν κεφάλαια καί διευκρινιστικές σημειώσεις μέ σκοπό νά
πληροφορήσουν ή νά διευκρινίσουν κάποια στοιχεία πού πιθανόν νά είναι άγνωστα
Δ.
Π. ΝΕΣΤΩΡ
ΣΚΟΠΟΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Στους
εν Χριστώ άδελφούςμου απανταχού γης τήν ευλαβική προσκύνηση καί τόν εκ ψυχής
άσπασμό
Εκείνος
ό περίφημος καί περιώνυμος Μάρκος ό Εφέσου ό Εύγενικός, παρουσιάζεται σήμερα
άπό μένα, μέ τήν έπιγραφή «΄Αντίπαπας», ή «άδιάψευστος μονομάχος». Ό ορθόδοξος
φιλαναγνώστης, πρέπει νά έχει τήν ύπομονή νά διαβάσει τόν παρόντα λόγο καί τότε
ν΄ άποφασίσει άν ταιριάζει ή όχι σ΄ αύτόν μία τέτοια προσωνυμία. Ή ονοματοθεσία
δέν είναι βέβαια ιδιότητα τοΰ κάθε τυχόντα, άλλά μιλοΰν τά γεγονότα ώστε κι οί
πλέον άπαίδευτοι σ΄ αύτά νά βρίσκονται ικανότατοι καί νά τά κατανοοΰν.
Έτσι
ό Θεάνθρωπος ονομάστηκε ΄Ιησοΰς άπό τόν λόγο τοΰ άγγέλου, άκόμη καί πρίν άπό τή
σύλληψη, άλλά ονομάστηκε ύστερα κι Εμμανουήλ άπό τούς άνθρώπους, παρακινούμενοι
σ΄ αύτό άπ΄ αύτά τά πράγματα καί τόσο όρθά καί κατάλληλα, ώστε καί πρίν πολλούς
αιώνες ό προφήτης ΄Ησαΐας προεΐπε μία τέτοια ονομασία.
Αύτό
υποστηρίζω κι έγώ γιά τόν δικό μας ΄Αντίπαπα ή μονομάχο, γιατί τά γεγονότα τοΰ
άποδίδουν δίκαια αύτόν τόν τίτλο. Ποιά είναι αύτά; Ελάτε καί θά σάς τά διηγηθώ.
Καί θά τά διηγηθώ όλα, όχι άνάλογα μέ τό πλήθος τους, ούτε άκριβώς άνάλογα μέ
τήν άξια τους. Γιατί σέ μένα καί τό ένα είναι άδύνατο καί τό άλλο.
΄Εγώ
(όπως θ΄ ακούσεις καί μέσα στό λόγο μου όπου τό όμολογώ), δέν κινήθηκα πρός
αύτό άπό καμιά έπαρση καί αύθάδεια, άλλά στ΄ αλήθεια άπ΄ έναν ύπέρμετρο ζήλο
γιά νά παρουσιάσω τήν άγιότητα τοΰ Μάρκου τοΰ Εύγενικοΰ σ΄ όλον τόν κόσμο, γιά
δύο λόγους: πρώτα γιά τήν ώφέλεια τοΰ πιστοΰ άπλοΰ λαοΰ καί δεύτερο γιά τήν
καταισχύνη τών έχθρών του, τών μιαρότατων παπιστών (1.)
Ή
ώφέλεια συνίσταται στό νά μάθει ό άπλός λαός έκεΐνα πού προηγουμένως δέν ήξερε
γι΄ αύτόν τόν άγιο κι έτσι νά τόν τιμά όπως οφείλει καί νά τόν δοξάζει σάν
άληθινό δοΰλο τοΰ Θεοΰ καί νά τόν μιμείται ò καθένας, κι όταν υπάρξει αίτια κι
άνάγκη γιά τήν πίστη, νά τοΰ γίνεται έτοιμος προστάτης καί βοηθός στίς άνάγκες
τής παρούσας ζωής. Κι είναι μεγάλη κι άθεράπευτη ντροπή γιά τούς άχρείους παπιστές,
νά κηρύσσεται άγιος, καί δοξασμένος άπό τό Θεό, ό ύπέρτατος έχθρός τους, ό
άσπονδος πολέμιός τους καί τί άλλο περισσότερο νά ποΰμε παρά ό ΄Αντίπαπας,
«Μάρκος
ό ΄Αντίπαπας "Αγιος».
Καί
ποιά άλλη ντροπή ύπάρχει, μεγαλύτερη άπ΄ αύτή;
Ποιά
άλλη σαΐτα πιό φαρμακερή άπ΄ αύτή;
Ό
«΄Αντίπαπας "Αγιος».
Καί
δέν υπάρχει άμφιβολία, ότι κάθε ορθόδοξος είναι ΄Αντίπαπας κι όμως αύτός δέν
είναι άπλά ΄Αντίπαπας, άλλά ό κατεξοχήν ΄Αντίπαπας.
«Μάρκος
ό ΄Αντίπαπας "Αγιος».
Αύτόν
τόν μικρό κι εύτελή κόπο μου, τόν διάβασαν κι άλλοι κι έκτος άπ΄ αύτούς, τόν
άνέγνωσε κι ό θεοφιλέστατος κι έλλογιμότατος άγιος Καμπανίας, κύριος Θεόφιλος
καί ό θεοφιλέστατος κι έλλογιμότατος άγιος Σερβίων, κύριος Ιγνάτιος καί μαζί μ΄
αύτούς κι ό μακαρίτης οικονόμος τής Κοζάνης, άνδρες κι οί τρεις 'ικανοί νά
έκφέρουν γνώμη γιά τό άν τό άνάγνωσμα είναι ή δέν είναι άξιο νά ΄ρθει στό φώς.
Κι έπειδή συμφωνώντας κι οί τρεις τους κι έκαναν όχι μέτριους έπαίνους, άπ΄
αύτήν τήν παραίνεση αύτών πήρα κι έγώ τό θάρρος νά τό διαλαλήσω πρός όλους τούς
ομογενείς μου, τυπώνοντάς το. Γι΄ αύτό κι άναζητώντας κάποιον ζηλωτή χορηγό καί
πρόθυμο ν΄ άναλάβει τά τυπογραφικά έξοδα, έκεΐ πού έψαξα άρχικά δέν εύδόκησε ό
Θεός. Βρέθηκε όμως άνέλπιστα σέ μένα τέτοιος χορηγός ζηλωτής καί πρόθυμος μέ
μεγάλη χαρά, ό οσιότατος καί μουσικότατος άνάμεσα στούς ίεροδιακόνους, κύριος
Νικηφόρος ΄Ιωάννου ό Ραγεζής, άπό τή νήσο Σίκινο. Αύτός θέλησε αύτοπροαίρετα ν΄
άναλάβει αύτή τήν κοινωφελή δαπάνη. Παρ’ όλες τίς σκοτούρες καί τίς ταλαιπωρίες
τοΰ έπαγγέλματός του πού είναι διπλό. Ή θαυμάσια μουσική καί ή άριστη
μεθοδικότατη παιδαγωγία του, τίς όποιες αύτός έξασκεΐ καλύτερα άπ΄ όλους καί
τήν ωφέλεια αύτών τών δύο έργασιών του τίς δέχτηκε ήδη πολλά χρόνια καί δέχεται
άκόμα ή μεγαλούπολη Θεσσαλονίκη, μ΄ όλον τόν έπαινο καί τήν εύχαρίστηση.
Λοιπόν,
άν κάποιοι άπό τούς ’Ορθόδοξους λάβουν κάποια ωφέλεια άπό τήν άνάγνωση τοΰ
βιβλίου, άς άποδώσουν:
Πρώτα
τήν όφειλόμενη δόξα στό Θεό, τόν αίτιο καί δότη κάθε καλοΰ.
Δεύτερον,
άς εύγνωμονοΰν καί τόν χορηγό πού άφειδώς κατέβαλε τή δαπάνη γιά τήν κοινή
ωφέλεια.
Καί
τρίτον, άς εύχεται πρός τόν Κύριο καί γιά μάς τούς ταπεινούς, καί νά μάς κρίνει
ήπια, άν δέν κατορθώσαμε νά γράψουμε άξια γιά μία τέτοια καί τόσο μεγάλη υπόθεση
κι άκόμα γιά όσα λάθη άπ΄ άγνοια κι άλλα άκούσια σφάλματα συναντήσει στόν λόγο.
Επειδή
μέχρι σήμερα, κανείς άλλος δέν έκανε σ΄ αύτόν τόν μεγάλο ήρωα τό δίκαιο
υπόμνημα, έγώ ό άνάξιος τόλμησα νά παρουσιάσω στό κοινό, αύτόν τό μικρό καί
ταπεινό μου κόπο, γιά τήν ώφέλεια τών άπλών άνθρώπων κι όχι μόνο γιά τούς
λόγιους καί τούς ειδήμονες. Διάβασε λοιπόν σέ παρακαλώ τό βιβλίο μέ υπομονή ώς
τό τέλος καί θά βεβαιωθείς υπεραρκετά καί γιά τά δύο, συγχωρώντας έμάς μέ καλή
διάθεση, είτε γιά τίς έλλείψεις, είτε γιά τίς άπαραίτητες παρεμβολές. Επειδή
θέλησα μέσω αύτοΰ τοΰ ίεροΰ βίου, νά δώσω περιληπτικά καί στους άπλούς
άνθρώπους μία ιδέα τών τότε γεγονότων, ή οποία είναι άπλά χρήσιμη σ΄ όλους
όσους δέν τά γνωρίζουν. ΄Ενώ στούς ’Ορθόδοξους πού κατοικούν στούς τόπους τών
παπολατρών καί συζοΰν μέ τούς Φράγκους, είναι σχεδόν κι άναγκαΐα, γιά νά μήν
έξαπατοΰνται άπό τούς άπατεώνες πού κηρύττουν ώς άγια σύνοδο τό ληστρικό καί
τυραννικό κι άντίχριστο έκεΐνο συνέδριο τής Φλωρεντίας.
Αύτός
είναι ό σκοπός γιά τόν όποιο τόλμησα τά ύπεράνω τών δυνάμεών μου καί γι’ αύτό
δεχτείτε πρόθυμα καί μετά χαράς τόν δικό μας ΄Αντίπαπα καί μονομάχο καί
διαβάζοντας αύτόν έπιμελώς καί Ωφελούμενοι άπ΄ αύτόν τά εύλογα, νά εύχεστε καί
ύπέρ τής δικής μου άναξιότητας.
Τής
δικής σας άγάπης εν Χριστώ άδελφός καί ταπεινός δοϋλος
10
Αύγουστον 1785 Ά θανάσιος Ιερομόναχος ό Πάριος
ΛΟΓΟΣ
ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΙΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΜΑΡΚΟ ΤΟΝ ΕΥΓΕΝΙΚΟ
ΠΡΟΙΜΙΟ
Τά
ύπερφυσικά καί παράδοξα άποτελέσματα τής θείας πίστης είναι βέβαια άπό μόνα του
άνώτερα άπό κάθε νοΰ καί διάνοια. Γι΄ αύτό καί μποροΰν άναντίρρητα νά δείξουν
καί στούς άσεβεΐς τόν άληθινό Θεό καί μόνο δημιουργό τής πλάσης, όπως στίς
μέρες τών θείων Αποστόλων καί ιών άγιων Μαρτύρων. Τότε έπέστρεφαν σά ποτάμι τά
έθνη, έλκυόμενα άπό τά παράδοξα έργα τής πίστης μέ τή βοήθεια ιοΰ Κυρίου καί
τήν έπιβεβαίωση τοΰ λόγου Του άπό τά έπακόλουθα θαυματουργικά σημάδια». Κι αύτά
τά ίδια μποροΰν νά οδηγήσουν στήν ορθόδοξη πίστη κι έκείνους τούς χριστιανούς, πού
κακώς καί χωρίς φρόνηση, μέ τίς αιρετικές ιούς πλάνες, ξεμακραίνουν άπό τή μία
κι άληθινή πίστη, τήν άποία κοινώς ονομάζουμε «’Ορθοδοξία» ή καί «εύσέβεια».
'Ένα
άπό τά υπερφυσικά έργα τής θείας πίστης, γιά ν΄ αφήσω πρός τό παρόν τ΄ άλλα,
άδελφοί μου ’Ορθόδοξοι χριστιανοί, είναι ή άγιότητα τών άνθρώπινων λειψάνων ή
γιά νά τό πώ άπλά, ή άγιότητα τών άνθρώπων. Αύτό, όταν δοθεί και όμολογηθεΐ
φανερά, πώς ό τάδε άνθρωπος άγίασε, πώς τά λείψανά του έκπέμπουν άνείπωτη κι
άσύγκριτη εύωδιά, πώς κάνει παράδοξα κι έξαίσια θαύματα, αύτό λέω, είναι ένα
9αΰμα καί πηγή μύριων άλλων θαυμάτων. Αύτό δέν μπορεί νά τό καυχηθεΐ καμιά άλλη
άπό κείνες τίς ψεύτικες θρησκεΐες, αύτό πού οπωσδήποτε δέν είναι τίποτα άλλο,
παρά μία κρίση τοΰ άδέκαστου ούρανοΰ. Αύτό λέω, δέν είναι τίποτα άλλο, παρά μία
λαμπρή κι άναντίρρητη άπόδειξη, ή όποια ψηλότερα καί πιό μεγαλόφωνα άπό κάθε
σάλπιγγα, φωνάζει καί κηρύττει σ΄ όλα τά πλανεμένα γένη καί τά συστήματα τών
αιρετικών, πώς μία είναι ή καθαρή κι άγια πίστη, ή θεία κι εύάρεστη στό Θεό,
δηλαδή αύτή τής άνατολικής ’Ορθοδόξου Εκκλησίας. Επειδή γνωρίζουμε ότι κατά τήν
άγια Γραφή, «ό Θεός άπέχει άπό τούς άμαρτωλούς», άρα πώς είναι δυνατόν νά κάνει
άντίθετα, δηλαδή νά ύποδείξει γιά άγιους άνθρώπους αιρετικούς βλάσφημους κι
άσεβεΐς; Ποιος δέν τό ξέρει πώς γιά νά ύποδείξει τό "Αγιο Πνεύμα έναν άνθρωπο
άγιο, άναγκαστικά πρέπει ν΄ άναπαύεται σ΄ αύτήν τήν Εκκλησία πού άνήκει καί σ΄
αύτόν τόν άνθρωπο τό "Αγιο Πνεύμα, ποιος άλήθεια δέν τό ξέρει; Γιατί αύτή
πρέπει νά είναι ή μία καί μόνη Εκκλησία, έκείνη στήν όποια ό Θεάνθρωπος ΄Ιησοΰς
ύποσχέθηκε νά στείλει τό Πνεύμα του καί νά μένει μ΄ αύτήν αιώνια.