Ο Οντολογικός δεσμός Εικόνας και Προτύπου

Ο Οντολογικός Δεσμός Εικόνας και Προτύπου

Βυζαντινή φιλοσοφία της εικόνας

(Γ. Ζωγραφίδης)

Πως υπάρχει το πρότυπο στην εικόνα ή πώς και κατά πόσο μετέχει η εικόνα στην πραγματικότητα του προτύπου; Η ερμηνεία ότι υπάρχει ουσιολογική θέση μεταξύ τους και ένα είδος "μαγικής ταυτότητας" δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί με αξιώσεις! Ο Δαμασκηνός επιμένει ότι πρότυπο και εικόνα ανήκουν σε δύο διαφορετικές κατηγορίες.

Η πρόταση «άλλο γαρ εστίν η εικών και άλλο το εικονιζόμενον» δηλώνει ακριβώς την ετερότητα ως προς την ουσία. Εξάλλου, όπως είδαμε, στην εικόνα δεν "γράφεται" η ουσία του προτύπου. Αυτό που χάνεται στην απεικόνιση λ.χ. ενός ζώου και ειδικά του ανθρώπου είναι αυτό ακριβώς που ορίζει την ουσία ως ζώου, η ζωή του προτύπου.

Αντιθέτως, οι Εικονομάχοι κατηγορούνται από τους αντιπάλους τους οτι θεωρούν την ορθή εικόνα ομοούσια του προτύπου. Συνεπώς, η υλική φύση της εικόνας καθιστά αδύνατη την ύπαρξη ενός θεϊκού προτύπου της. Η πρόταση αυτή αποδίδει τις απόψεις των εικονομάχων, δεν προϋποθέτει όμως κατ'ανάγκην το "ομοούσιο" των δύο στοιχείων. Ειδικά ο Κωνσταντίνος Ε' χρησιμοποιούσε διαφορετικά από τους Εικονόφιλους τον όρο «ουσία» και με την «ταυτότητα» εννοούσε απλώς την πιστότητα της εικόνας σε χαρακτηριστικά του προτύπου.

Η μή αποκλειστική σχέση προτύπου και εικόνας, η ύπαρξη πολλών "όμοιων" εικόνων, εφόσον το κάθε πρότυπο δέχεται απειρία απεικονίσεων, θα διαιρούσε το πρότυπο, αν η στενή σχέση του με την εικόνα ήταν σχέση ουσίας. Αυτό όμως ισχύει μόνο για τη φυσική εικόνα που "γεννιέται" απο το πρότυπο. Αντίθετα, η καλλιτεχνική εικόνα "γίνεται".  

Συνέχεια Μονοπάτια που διασταυρώνονται

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-