Ύμνοι και Τροπάρια της Παναγιάς

Εις το Γενέθλιον της Θεοτόκου

Σήμερα είναι τα προοίμια της παγκόσμιας χαράς. Σήμερα φύσηξε η δροσερή αύρα, που μας πληροφόρησε πως έρχεται η σωτηρία. Η στείρωσή μας γιατρεύτηκε, γιατί στείρα μητέρα γέννησε την Παναγία, που μέλλεται να δώσει σάρκα στον Θεό οπού θα δώσει τη σωτηρία στους πλανημένους ανθρώπους, ο Χριστός φιλάνθρωπος και λυτρωτής των ψυχών μας.

Η γέννησή σου Θεοτόκε, χαρά μήνυσε σ΄ όλη την οικουμένη· γιατί από σένα ανάτειλε ο ήλιος της δικαιοσύνης, Χριστός ο Θεός μας. Κ’ έλυσε την κατάρα κ’ έδωσε την ευλογία, κι’ αφού κατάργησε τον θάνατο, μας δώρισε τη ζωή την αιώνια.

Από τη ρίζα του Ιεσσαί (1) κι’ από τη μέση του Δαυΐδ η Μαριάμ η κόρη του Θεού γεννιέται σήμερα σε μας, και γίνεται καινούρια κι’ αγιασμένη όλη η φύση. Χαρήτε μαζί ο ουρανός με τη γη· υμνήστε την μαζί οι φυλές των εθνών. Ο Ιωακείμ ευφραίνεται κ’ η Άννα πανηγυρίζει κραυγάζοντας: Η στείρα γεννά τη Θεοτόκο και μητέρα της ζωής μας.

Ω, τι παράδοξο θαύμα! Η πηγή της ζωής από τη στείρα γεννιέται. Ευφραίνου Ιωακείμ, που γίνηκες πατέρας της Θεοτόκου, Δεν είναι άλλος κανένας σαν κ’ εσένα, από τους γονιούς που κάνανε παιδιά σε τούτον τον κόσμο. Γιατί η θεοδόχο Κόρη, του Θεού το σκήνωμα, το πανάγιον όρος, με σένα σε μας δωρήθηκε.

Εις τα Εισόδια της Θεοτόκου

Ο Ήλιος (2) άπλωσε τις ακτίνες του, βλέποντας τη νεφέλη του φωτός ν’ απλώνεται με γνέψιμο του Θεού μέσα στα άγια, από την οποία θα βρέξει συγχώρεση σε κείνους που χερσωθήκανε από την αμαρτία.

Τα νέφελα ας ράνουνε δικαιοσύνη σήμερα· γιατί απλώνεται μια θεϊκή νεφέλη στο ναό του Θεού σαν ν’άναι ουρανός, που θα στάξει γλυκασμό να γλυκάνει κάθε πίκρα στις ψυχές μας.

Σαν ν’άναι δροσερά λουλούδια, ας κόψουνε από τα νοητά λιβάδια κι’ από τα λόγια του Πνεύματος, κι ας πλέξουμε χαρμονικά στέφανα για την γιορτή της σαν δώρα γιορταστικά.

Εις τον Ευαγγελισμόν

Απάνω στην έμψυχο κιβωτό του Θεού ας μην αγγίζει ολότελα χέρι αμαρτωλό. Αλλά χείλια πιστά ας ψέλνουνε με αγαλλίαση, χωρίς να σωπάσουνε, σαν ν’άναι η φωνή του Αγγέλου κι’ ας φωνάζουνε: Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.

Εις την Κοίμησιν της Θεοτόκου

Ω, τι παράδοξο θαύμα! Η πηγή της ζωής σε μνήμα αποθέτεται, κι’ ο τάφος σκάλα γίνεται που πάγει στον ουρανό.Ευφραίνου Γεθσημανή, η αγιασμένη εκκλησιά της Θεοτόκου. Ας κράξουμε οι πιστοί, έχοντες τον Γαβριήλ για ταξίαρχο: Κεχαριτωμένη, χαίρε, με σένα είναι ο Κύριος, που δωρίζει στον κόσμο με σένα το μέγα έλεος.

Την κοίμησή σου δοξάζουνε Εξουσίες, Θρόνοι, Αρχές, Κυριότητες, Δυνάμεις και Χερουβίμ και τα φρικτά Σεραφίμ. Αναγαλλιάζουνε οι άνθρωποι στολισμένοι για τη γιορτή σου. Προσκυνάνε οι βασιλιάδες, μαζί με τους Αρχαγγέλους και τους Αγγέλους, και ψέλνουνε: Κεχαριτωμένη χαίρε, μαζί σου είναι ο Κύριος, που δωρίζει στον κόσμο με σένα το μέγα έλεος.

Στολισμένη με τη θεϊκή δόξα η ιερή και δοξασμένη, Παρθένε, μνήμη σου, κι’ όλους τους πίστους τους σύναξε για να ευφρανθούνε, και μπροστά απ’ όλους πηγαίνει η Μαριάμ (3) με χορό και με
τύμπανα ψέλνοντας τον μονογενή σου, γιατί με δόξα δοξάσθηκε.

Τους δικούς σου υμνολόγους, Θεοτόκε, που συγκροτήσανε έναν πνευματικό θίασο, εσύ που είσαι ζωντανή κι’ άφθονη πηγή, στερέωσέ τους. Και στη θεϊκή δόξα σου αξίωσέ τους με στεφάνια δόξας να στεφανωθούνε.

Νικηθήκανε της φύσης οι νόμοι σε σένα, Παρθένε άχραντε. Γιατί σε σένα παρθενεύει η γέννα, και με τη ζωή σμίγει ο θάνατος. Εσύ που απόμεινες μετά τη γέννα Παρθένος και μετά θάνατο ζωντανή, σώζε παντοτινά, Θεοτόκε, την κληρονομία σου.

Απολυτίκιο

Στην γέννα σου την παρθενία εφύλαξες, στην κοίμησή σου τον κόσμο δεν τον άφησες, Θεοτόκε. Μίσεψες στη ζωή, γιατί είσαι μητέρα της ζωής και λυτρώνεις με τις πρεσβείες σου τις ψυχές μας από τον θάνατο.

Απο την Ερμηνείαν των Ζωγράφων:

Η Κοίμησις της Θεοτόκου

Οσπίτια, και εν τω μέσω η Παναγία κειμένη επί της κλίνης νεκρά, έχουσα επί του Παναγίου στήθους αυτής εσταυρωμένας τας θεοφόρους χείρας. Και πλησίον της κλίνης ένθεν και ένθεν μανουάλια με λαμπάδες ανημμένας. Ο δε Απόστολος Παύλος και ο Θεολόγος Ιωάννης παρά τους πόδας αυτής ασπάζονται αυτήν (4), και γύρωθεν οι λοιποί απόστολοι και οι άγιοι ιεράρχαι, Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, Ιερόθεος και Τιμόθεος βαστάζοντες Ευαγγέλια, και γυναίκες κλαίουσαι. Επάνωθεν δε αυτής ο Χριστός φέρων εις τας αγκάλας του την παναγίαν ψυχήν εν νεφέλη λευκή, και γύρωθεν αυτού ακτίνες φωτός και πλήθος αγγέλων. Και άνωθεν εις τον αέρα πάλιν οι δώδεκα Απόστολοι φερόμενοι επί νεφελών. Εις δε την δεξιάν άκραν του οσπιτίου ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός βαστών χαρτίον λέγει: «Αξίως ως έμψυχόν σε ουρανόν υπεδέξαντο ουράνια, Πάναγνε, θεία σκηνώματα...», και εις την αριστεράν ο άγιος Κοσμάς ο ποιητής βαστών και αυτός χαρτίον λέγει: «Γυναίκά σε θνητήν, αλλ’ υπερφυώς και μητέρα Θεού ειδότες, πανάμωμε, οι κλεινοί απόστολοι...»(5).

Περί του Χαρακτήρος της Θεοτόκου

Η υπεραγία Θεοτόκος εν τη ηλικία (6) τρίπηχυς, μακρόφρυς, μακρόριν, μακρόλαιμος, μακροδάκτυλος, εύστοχος ταπεινή, ασχημάτιστος (7), αβλάκατος (8), ιμάτια αυτόρραφα αγαπώσα (9), και τούτο μαρτυρεί το εαυτής μαφόριον το εν τω ναώ αυτής κείμενον.

___________________________

Σημειώσεις

1.- Ο Ιεσσαί ήτανε ο πατέρας του Δαυΐδ, κι’ από το γένος του Δαυΐδ ήτανε η Παναγία. Γι’ αυτό αλλού λέγεται η Παναγία «Ραβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί».

2.- Δηλ. ο Χριστός, ο ήλιος της δικαιοσύνης.

3.- Ο υμνογράφος πλέκει το όνομα της Παναγίας με το όνομα της αδελφής του Ααρών, και λέγει πως ανοίγει το χορό γύρω στο λείψανο της Παναγίας, όπως τον καιρό που περάσανε οι Εβραίοι την Ερυθρή θάλασσα: «Λαβούσα δε Μαριάμ η προφήτις η αδελφή του Ααρών το τύμπανον εν τη χειρί αυτής, και εξήλθοσαν πάσαι αι γυναίκες οπίσω αυτής μετά τυμπάνων και χορών. Εξήρχε δε αυτών η Μαριάμ λέγουσα: «Άσωμεν τω Κυρίω, ενδόξως γαρ δεδόξασται. Ίππον και αναβάτην έρριψεν εις θάλασσαν». (Έξοδ. ιε’, 20). Από τούτην την ιστορία επήρε έμπνευση κι’ ο Σολωμός κ’ έγραψε μέσα στον Ύμνο εις την Ελευθερία ετούτους τους στίχους, ιστορώντας το πνίξιμο των εχθρών στον Αχελώο:

«Α! Γιατί δεν έχω τώρα τη φωνή του Μωϋσή;

Μεγαλόφωνα, την ώρα όπου εσβυούντο οι μισητοί,

τον Θεόν ευχαριστούσε στου πελάου τη λύσσα εμπρός,

και τα λόγια αχολογούσε αναρίθμητος λαός.

Ακολουθά την αρμονία η αδελφή του Ααρών,

η προφήτισσα Μαρία, μ’ ένα τύμπανον τερπνόν,

και πηδούν όλες οι κόρες με τσ’ αγκάλες ανοιχτές,

τραγουδώντας ανθοφόρες με τα τύμπανα κ’ εκειές».

4.- Και ο απόστολος Πέτρος παρά την κεφαλήν της κλαίων και θυμιών. (συμπλήρ. Φ.Κ.)

5.- Στις περισσότερες τοιχογραφίες της Κοιμήσεως ο άγιος Κοσμάς γράφει στο χαρτί του: «Αμφεπονείτο αΰλων τέξις ουρανοβάμων εν Σιών το θείον σώμα σου...» (Φ.Κ.).

6.- δηλ. στο ανάστημα.

7.- απροσποίητη.

8.- απονήρευτη.

9.- δηλ. που τα έραβε μόνη της.


Μεταφρασμένοι από τον Φ. Κόντογλου

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-