Οδοιπορικό στα Ιστορικά Μοναστήρια της Κρήτης

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Tα πιο πολλά μοναστήρια της Κρήτης διαδραμάτισαν σπουδαίο ιστορικό ρόλο στη διάρκεια των μεγάλων αγώνων των Κρητικών για ελευθερία.
Σε πολλά από αυτά θα βρείτε εκκλησίες με υπέροχες τοιχογραφίες, που εκφράζουν την εξέλιξη και τις τάσεις της αναγεννησιακής Σχολής της Κρητικής Ζωγραφικής. Στις μεγάλες ιστορικές δοκιμασίες του, ο κρητικός λαός δε διέθετε στρατιωτικά φρούρια και εγκαταστάσεις για να αντιμετώπισει τους εχθρούς του. Γι’ αυτό χρησιμοποίησε τα σπήλαια, τα ψηλά δυσπρόσιτα βουνά και τα φαράγγια του νησιού. Πέρα όμως από αυτά, είχε σαν υποκατάστατό τους τα μοναστήρια, που από κέντρα πνευματικών αγώνων τα μετέτρεψε σε φρούρια άμυνας και πολεμικών επιχειρήσεων.

ΜΟΝΗ ΤΟΠΛΟΥ
Η ονομασία Τοπλού αντικατέστησε κατά τον 17ο αιώνα την επίσημη ονομασία του μοναστηριού που ήταν Παναγία η Ακρωτηριανή όπως αναφέρεται στα επίσημα έγγραφα και σε σφραγίδα του 15ου ή 16ου αιώνα.

Για πρώτη φορά σαν Τοπλού Μοναστήρι αναφέρεται σε Τουρκικό έγγραφο του 1673. Οι περισσότεροι μελετητές της ιστορίας της Μονής δέχονται ότι το όνομα αυτό προήλθε από την Τούρκικη λέξη Τόπ=κανόνι επειδή από την εποχή των Ενετώνείχε μικρό κανόνι για να προφυλάσσεται από τις επιδρομές των πειρατών και να ειδοποιεί συγχρόνως τα γύρω χωριά για τον κίνδυνο που διατρέχει.

ΜΟΝΗ ΠΡΕΒΕΛΗΣ
Η Ιερά Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή Πρέβελη βρίσκεται στα νότια του Ν. Ρεθύμνης, και υπάγεται στην Επισκοπή Λάμπης και Σφακίων της οποίας αποτελεί το ιερώτερο τμήμα

Περιλαμβάνει δύο ξεχωριστά μοναστήρια που βρίσκονται σε απόσταση 1.7km μεταξύ τους, την Κάτω Μονή του Προδρόμου και την Πίσω Μονή του Θεολόγου.

ΜΟΝΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ
Ιερά Μονή Αρκαδίου είναι μια ιστορική Μονή στην Κρήτη. Σύμφωνα με την παράδοση θεμελιώθηκε από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο και ανοικοδομήθηκε περί τον 5ο αιώνα, από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Αρκάδιο, του οποίου το όνομα φέρει προς τιμή του. Άλλοι αναφέρουν ότι ιδρύθηκε από κάποιον μοναχό Αρκάδιο και γι΄αυτό ονομάστηκε μονή Αρκαδίου

Στον ίδιο χώρο, εκτός της Μονής Αρκαδίου, περί τα 80 μ. ΒΔ της Μονής, στο χείλος του φαραγγιού, βρίσκεται οκταγωνικό κτίριο όπου φυλάσσονται τα οστά των υπερασπιστών της κατά το έτος 1866, το Ηρώο που δεσπόζει από μακριά. Στη θέση αυτή παλαιότερα ήταν ο ανεμόμυλος της Μονής.

ΜΟΝΗ ΚΑΨΑ
Η Μονή Καψά βρίσκεται ανατολικά από το Μακρύγιαλο, στο δρόμο προς Γούδουρα. Το πλήρες όνομα του μοναστηριού είναι Μονή Αγίου Ιωάννη Καψά και είναι μετόχι της Μονής Τοπλού κοντά στο Βάι και τη Σητεία.

Το μοναστήρι μοιάζει σκαλισμένο πάνω στο λόφο δίπλα στο φαράγγι Περβολάκια, ατενίζοντας το Λιβυκό Πέλαγος και το Κουφονήσι απέναντι.

Η Μονή Καψά ιδρύθηκε το 15ο αιώνα σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, ενώ σύμφωνα με άλλες πηγές μπορεί να ιδρύθηκε πολύ νωρίτερα, το 14ο ή ακόμα και τον 13ο αιώνα.

Το 1471 Τούρκοι έκαναν επιδρομή από τη θάλασσα και κατάστρεψαν μεγάλο μέρος του μοναστηριού. Η περιοχή πέρασε από τα χέρια διάφορων ιδιοκτητών και έμεινε γνωστή με το όνομα ενός από αυτούς, που ονομάζονταν Καψάς.

ΜΟΝΗ ΓΟΥΒΕΡΝΕΤΟΥ
Η Μονή Γουβερνέτου είναι ένα από τα πιο παλιά μοναστήρια που βρίσκονται στην Κρήτη, αφού χτίστηκε το 1537.

Η Μονή Γουβερνέτου, ή Κυρία των Αγγέλων όπως επίσης ονομάζεται, βρίσκεται στη χερσόνησο Ακρωτήρι, περίπου 4χλμ από την Μονή Αγίας Τριάδας ή 19 χιλιόμετρα βόρεια από τα Χανιά.

Η Μονή Γουβερνέτου μοιάζει σαν κάστρο, με πύργους που χρησίμευαν για την προστασία από επιδρομείς. Ειδικά η εξωτερική όψη του μοναστηριού φανερώνει τις έντονες ενετικές επιδράσεις: μοιάζει με ενετικό φρούριο και έχει διαστάσεις 40 μ x 50 μ με 50 κελιά σε 2 ορόφους, πύργους στις τέσσερεις γωνίες του και ειδικές θυρίδες – πολεμίστρες.

ΜΟΝΗ ΧΡΥΣΟΣΚΑΛΙΤΙΣΣΑΣ
Το Μοναστήρι της Χρυσοσκαλίτισσας βρίσκεται σε απόσταση 72 χιλιομέτρων από τα Χανιά προς το Ν.Δ. άκρο της Κρήτης. Είναι χτισμένο πάνω σε ένα βράχο και ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Κισσάμου &Σελίνου. Η εκκλησία της μονής είναι αφιερωμένη στην Παναγία και στην Αγία Τριάδα και γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο.

Χτίστηκε επί Ενετοκρατίας στη θέση της μονής του Αγίου Νικολάου , πάνω σε βράχια με θέα το Λυβικό πέλαγος. Κατά την παράδοση, το όνομά του το πήρε από ένα χρυσό σκαλοπάτι, το τελευταίο από τα ενενήντα οχτώ που είχε όταν χτίστηκε.

ΜΟΝΗ ΚΟΥΔΟΥΜΑ
Ο Κουδουμάς, ή πιο σωστά η Μονή Κουδουμά, βρίσκεται στη νότια Κρήτη, στα νότια παράλια του Νομού Ηρακλείου. Από το Ηράκλειο απέχει 2-2,5 ώρες, μια διαδρομή 80 περίπου χιλιομέτρων, όπου τα τελευταία 24 χιλιόμετρα είναι βατός χωματόδρομος που ξεκινά από το χωριό Στέρνες, ανηφορίζει στο Ορος Κόφινας και στη συνέχεια κατηφορίζει στη Μονή Κουδουμά, από τα 800 – 900 μέτρα στο επίπεδο της θάλασσας.

Η Μονή Κουδουμά είναι αφιερωμένη στην Παναγία και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, οπότε πλήθος κόσμου κατεβαίνει στο μοναστήρι από την προηγούμενη μέρα και διανυκτερεύει στους ξενώνες και στην παραλία.

Μια άλλη μεγάλη γιορτή στην Μονή Κουδουμά είναι στις 10 Ιουλίου οπότε τιμούνται οι Αγιοι Ευμένιος και Παρθένιος, οι μοναχοί που έκτισαν το μοναστήρι το 19ο αιώνα.

ΜΟΝΗ ΣΑΒΒΑΘΙΑΝΩΝ
Η μονή Σαββατιανών ή Σαββαθιανών βρίσκεται σε μια πανέμορφη κατάφυτη και καλά κρυμμένη περιοχή κοντά στη Ρογδιά Ηρακλείου, σε υψόμετρο 440m και σε απόσταση 20km δυτικά της πόλης. Η πρόσβαση γίνεται μέσω της Ροδιάς. Είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα μοναστήρια που λειτούργησαν στην περιοχή κατά την Ενετοκρατία, το οποίο δέχτηκε την ανελέητη σκληρότητα των Τούρκων.

Η μονή είναι κτισμένη σε μια φυσικά οχυρή θέση, πιθανόν για την προστασία των μοναχών από τις ληστρικές επιδρομές των πειρατών πριν την Ενετοκρατία. Κατά την Ενετοκρατία φαίνεται ότι ήταν η ισχυρότερη μονή της περιοχής, ακόμη κι από την Μονή της Αγίας Πελαγίας που βρισκόταν στη βόρεια μεριά της παραλίας της Αγίας Πελαγίας, η οποία μάλιστα έγινε μετόχι των Σαββατιανών.

ΜΟΝΗ ΕΠΑΝΩΣΗΦΗ
Η ιερά μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη είναι ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια της Κρήτης. Βρίσκεται σε μία τοποθεσία κοντά στο χωριό Μεταξοχώρι της Επαρχίας Μονοφατσίου. Είναι Ανδρική μονή και απαριθμεί 37 Μοναχούς. Η μονή κτίστηκε στο τέλος της Ενετοκρατίας κι αμέσως απέκτησε μεγάλη φήμη. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες, η μονή ιδρύθηκε από έναν μοναχό της Μονής Απεζανών που κάποτε ξεκίνησε για την Μονή Αγκαράθου

Κατά την πορεία του, διανυκτέρευσε στην Εκκλησία του Άη Γιώργη που βρισκόταν στα κτήματα της οικογένειας Λαγγουβάρδου. Κατόπιν παρέμβασης του Αγίου, ο μοναχός έπεισε τον φεουδάρχη Λαγγουβάρδο να κτίσει τη μονή εδώ. Η ονομασία Επανωσήφης δόθηκε από ίδιο τον Λαγγουβάρδο, ο οποίος είχε δύο βοσκούς με το ίδιο όνομα, Σήφης. Για να τους ξεχωρίζει έδωσε τα ονόματα Επάνω-Σήφης και Κάτω-Σήφης. Έτσι επικράτησε η προσωνυμία, Άγιος Γεώργιος του Επανωσήφη, καθώς εδώ υπήρχε το μιτάτο του Άνω Σήφη.

ΜΟΝΗ ΑΓΚΑΡΑΘΟΥ
Μονή Αγκαράθου βρίσκεται 23km ανατολικά του Ηρακλείου και είναι κτισμένη με φρουριακή αρχιτεκτονική σε μια κατάφυτη θέση σε υψόμετρο 538m κοντά στην Επισκοπή Πεδιάδος. Το μοναστήρι, ειδικά κατά την Ενετοκρατία, ήταν από τα πλουσιότερα στην Κρήτη με αποτέλεσμα να αποκτήσει ως μετόχια πολλές μικρές και μεγάλες μονές. Ακόμη θεωρείται πρώτη στη ιεραρχία των μοναστηριών του νησιού.

Το όνομα της οφείλεται στο φυτό αγκαραθιά (Phlomis fruticosa), κάτω από το οποίο λέγεται ότι βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας, στο σημείο όπου κτίστηκε αργότερα η Εκκλησία. Μπροστά στο ιερό του ναού υπάρχει σήμερα μια ροδιά κάτω από την οποία οι μοναχοί κρατούν αναμμένο στον κορμό της ένα καντήλι. Η ροδιά λέγεται ότι είναι η αρχική αγκαραθιά την οποία μπόλιασαν οι μοναχοί της εποχής, με αποτέλεσμα να μετατραπεί θαυματουργώς σε δένδρο.

ΜΟΝΗ ΤΖΑΓΚΑΡΟΛΩΝ
Η Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων βρίσκεται στο ακρωτήριο Μελέχα στα Χανιά. Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια της Κρήτης και χρονολογείται στα τέλη της Βενετοκρατίας. Η παράδοση λέει ότι η μονή ιδρύθηκε από τους αδελφούς Ιερεμία και Λαυρέντιο Τζαγκαρόλους, πράγμα που επιβεβαιώνουν και αρχειακά έγγραφα του μοναστηριού. 

Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 οι μοναχοί εγκαταλείπουν το μοναστήρι αλλά δεν προλαβαίνουν να πάρουν ή να κρύψουν πολύτιμα κειμήλια και έγγραφα, τα οποία είτε καίγονται είτε αρπάζονται από τους κατακτητές. Μετά το τέλος της επανάστασης το μοναστήρι ανοικοδομείται και παίρνει τη σημερινή του μορφή. 

ΜΟΝΗ ΒΡΟΝΤΗΣΙΟΥ
Η Μονή Βροντησίου βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια της επαρχίας Καινουρίου και τιμάται στη μνήμη του Αγίου Αντωνίου. Η εποχή της ίδρυσής της δεν έχει εξακριβωθεί. Σύμφωνα με την παράδοση που μεταφέρει ο Στ. Σπανάκης ήταν μετόχι της Μονής Βαρσαμονέρου, που βρίσκεται σε μικρή απόσταση. Η ονομασία της μονής ενδεχομένως σχετίζεται με τον ιδρυτή της, αφού σε έγγραφο του 1323 αναφέρονται 4 ιερείς στο Χάνδακα με το όνομα Βροντίσης. 

Έγγραφες μαρτυρίες για τη μονή υπάρχουν από το 1400, ενώ από το 1500 φαίνεται ότι γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση, μετά την παρακμή της Μονής Βαρσαμονέρου. Κατά τον τελευταίο αιώνα της Ενετοκρατίας εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα μοναχισμού της Κρήτης, όπου άνθισαν τα γράμματα και οι τέχνες, ιδιαίτερα η ζωγραφική.

volida-volida.blogspot.com

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-