7. ΚΟΔΡΑΤΟΣ ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ

7. ΚΟΔΡΑΤΟΣ   ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ

 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ό Κοδρατος άπό τή Μικρά 'Ασία είναι ό πρώτος γνωστός χριστιανός πού εγραψε μέ σκοπό νά έξηγήση στούς έκτός Εκκλησίας τή στάση τών χριστιανών καί νά υπεράσπιση αύ¬τούς κατά τίς έναντίον τους άδικες επιθέσεις τών έπισήμων παραγόντων τοϋ κράτους, τών έκπροσώπων τών φιλοσοφικών ρευμάτων καί τοΰ λαοΰ.

Άπό τόν Κοδρατο οί χριστιανοί άρχισαν σιγά - σιγά νά γράφουν καί γιά μή χριστιανούς. "Αρχισαν νά έκφράζωνται ετσι, ώστε ό λόγος τους νά συνιστά: α) άπάντηση στίς κατη-γορίες έναντίον τών χριστιανών, β) άπάντηση στίς μεταφυσικές ή θρησκευτικές άντιλήψεις τών μορφωμένων τής έποχής, γ) άπολογία ή δικαίωση τής πίστεως καί στάσεως τών χριστιανών. Τοΰτο προϋπέθετε χριστιανούς συγγραφείς, γνώστες τών φιλοσοφικοθρησκευτικών ρευμάτων τής έποχής. Τέτοια γνώση θά έχουν στό έξής όχι μόνο οί λεγόμενοι άπολογητές τοϋ Β' αί,, άλλά καί όλοι οί μεγάλοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς τών αιώνων πού άκολούθησαν.

Ό Κοδράτος έγραψε 'Απολογία, τήν όποια επέδωσε στόν αύτοκράτορα 'Αδριανό τό 123/24 ή τό 129. Σήμερα σώζεται μόνο μικρό άπόσπασμα (Εύσεβίου, Έκχλ. ίστορ. Δ 3, 1-2), τό όποιο αναφέρεται στήν έγκυρότητα τών 6αυμάτων τοΰ Κυρίου. Γιά τό συγγραφέα δ Εύσέβιος σημειώνει άπλώς δτι ή 'Απολογία του είναι λαμπρό τεκμήριο τής όξύνοιάς του, της δρθής καί α¬ποστολικής πίστεως του καί της άρχαιότητός του. Πιθανώτατα λοιπόν 6 Κοδράτος νά υπήρξε μαθητής τών άποστόλων, άλλά μέ τόν έπίσκοπο 'Αθη¬νών Κοδράτο, πού άναφέρει ό Διονύσιος Κορίνθου, δέν πρέπει νά έχη σχέση, διότι ο τελευταίος έζησε στούς χρόνους τοΰ Διονυσίου Κορίνθου, δηλ. περί τό 170-180. Ό P. Andriessen προσπάθησε νά ταύτιση τή χαμένη 'Απολο¬γία τοΰ Κοδράτου μέ τήν άνώνυμη 'Επιστολή πρός Αιογνητον, άλλά ή θεω¬ρία του δέν είναι πειστική.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
J. HARRIS, The Quest for Quadratus, είς Bull. John Rylands Library 8(1924) 384-397. E. KLOSTERMANN-E. SEEBERG, Die Apologie der hi. Katharina, Berlin 1924. P. ANDRIESSEN, L'Apologie de Quadratus conserve sous le nom d'fipitre a Diognfete, είς RTAM 13 (1946) 5-39, 125-149, 257-260. Βλέπε καί 14 (1947) 121-156. G. BARDY, Sur l'apologiste Quadratus, είς Annuaire de I'Inst. de Philol. et d'Hist. orientales el slaves 9 (1949) 75-86. P. ANDRIESSEN, Un prophfcte du Nouveau Testa¬ment, είς Bijdragen van de Phil, eu Theol. Faculteiten der Nederl. Zezuiten 11 (1950) 140-150.

 ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ — ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Έπειδή τά άπολογητικά κείμενα τών χριστιανών συγγραφέων τοΰ Β' αί. συνήθως συνεκδίδονται, έπειδή οί συγγραφείς αύτοί συχνά συνεξετάζον¬ται άπό άρχαιότερους κυρίως ερευνητές κι επειδή ύπάρχουν πολλές γενικές μελέτες (γιά περισσότερους άπό ένα άπολογητές), τίς οποίες δέν θά μνημο- νεύσωμε στά έπί μέρους λήμματα, κρίναμε χρήσιμο νά παραθέσωμε εδώ σύν¬τομη καί κατ' επιλογήν σχετική βιβλιογραφία:
Ε. J. GOODSPEED, Die altesten Apologeten, Gottingen 1914. Ο. ZOKLER, Geschichte der Apologie des Christentums, Gutersloh 1907. W. CARSLAW, The Early Christian Apologetics, London 1911. E. PUECH, Les apologistes grecs du 2e s. de notre 6re, Paris 1912. J. GEFFCKEN, Das Christentum in Kampf und Ausgleich mit der griechisch-romischen Welt, Leipzig-Berlin 81920. I. ΜΟΣΧΑΚΗ, Μελέτη περί τών χριστιανών άπολογητών τοΰ β' καί γ' αιώνος, 'Αθήνα 1876. C. MOODY, The Mind of the Early Converts, London 1920. J. GIORDANI, La prima polemica cristiana, gli apolo- getici greci del II0 secolo, Torino 1930. V. LITTLE, The Christology of the Apolo¬gists..., London 1934. G. PRESTIGE, Got in Patristic Thought, London 1936. H. Ros- SBACHER, Die Apologeten als politisch-wissenschaftliche Schriftsteller, Halbersdt 1937. P. PALAZZINI, II inonotheismo nei padri apostolici e negli apologistici del II0 secolo, Roma 1945. A. CASAMASSA, Gli apologisti greci, Roma 1944. M. PELLECRINO, Studi sull' antica apologetica, Roma 1947. W. SCHMID, Fruhe Apologetik und Pla¬tonismus, είς Hermeneia, Heidelberg 1952, σσ.163-182. R. GRANT, The Chronology of the Greek Apologists, είς VC 9 (1955) 25-33. H. WEY, Die Functionen der bosen Geister bei den griechischen Apologeten des 2. Jahrh. nach Christus, Winterthur 1957. W. PANNENBERG, Die Aufnahme des philosophischen Gottesbegriffes als dogma- tisches Problem der frilhchristlichen Theologie, είς ZKG 70 (1959) 1-45. Κ. ΜΠΟΝΗ, Οί Άπολογηταί τοϋ Β' καί Γ' αίώνος έν τη σχέσει αύτών πρί>ς τόν έλληνισμόν, 'Αθήνα 1960. J. DANIELOU, Message 6vang£lique et culture h^ltenistique au He et III sifecle, Paris 1961. A. P. O'HAGAN, Material re-creation in the Apostolic Fathers, Berlin 1968. Σ. ΑΓΟΥΡΙΔΟΥ, Ή Χριστολογία τών 'Απολογητών, είς Κληρονομιά 1 (1969) 39-64- Α. DULLES, A history of Apologetics. Theological ressources, London 1971. V. ZEE- GERS-VANDER, Les citations des pontes grecs chez les apologistes chr6tiens du II sifecle (είς Rec. de Trav. d'hist. et de philol. 4e S6r. 47), Louvain 1972. R. JOLY. Christianisme et philosophie. Etudes sur Justin et les apologistes grecs du He sifecle» Bruxelles 1973.

8. ΕΠΙΣΤΟΛΗ δήθεν TOY ΒΑΡΝΑΒΑ

To κείμενο δέν είναι πράγματι επιστολή, άλλά οίκοδομητικοθεολογικό έργίδιο,πού δέν έχει σχέση μέ τόν άπόστολο Βαρνάβα. Επομένως είναι άπό- κρυφο έργο κι έκφράζει τό άντιιουδαϊκό κλίμα, πού δημιουργήθηκε στούς κόλπους της Εκκλησίας, ένεκα της εμμονής ίουδαιοχριστιανών στό Τυπικό της ΠΔ. Ό συντάκτης τοΰ κειμένου μας, πού παραμένει άγνωστος, έλαβε στό θέμα τήν άκραία θέση καί καταδίκασε άπόλυτα τήν ΠΔ. Τήν άξια της βλέπει μόνο στό δτι μερικά σημεΐά της όδηγοΰν στήν άλήθεια τής ΚΔ μέ άλληγορική έρμηνεία, ή οποία δμως δέν έχει δρια και μέτρο. Ό συγγραφέας είναι κάποιος έξ εθνικών χριστιανός, πού εργάσθηκε ώς προφήτης ή διδάσκα¬λος, άλλά πού δέν έκπροσωπεΐ πάντοτε τή γνήσια Παράδοση τής Εκκλησίας. Καί τοΰτο διότι θεωρεί τούς άποστόλους ύπερβολικά άμαρτωλούς κατά τήν κλήση τους (5, 9), άπορρίπτει καί περιφρονεί τελείως τήν ΠΔ, τήν οποία ή Έκκλησία θεωροΰσε παιδαγωγό (Παΰλος), καί παρουσιάζει γενικά άπόκλιση πρός τό Γνωστικισμό. Ώς ένα σημείο μάλιστα δ ψευδό - Βαρνάβας μπορεί νά θεωρηθή τό προστάδιο τοΰ Μαρκίωνα. Ό συντάκτης σκοπό τοΰ έργου του θέτει τήν «τελείαν γνώσιν» (1, 5) τών πιστών, διότι ή πίστη άποτελεΐ μόνο τήν άρχή. Στή γνώση αύτή, πού προορίζεται γιά λίγους, άνήκει εκτός άλλων ή απόρριψη καί ή άλληγορική έρμηνεία της ΠΔ. Τό έργίδιο άποτελεϊται βασι¬κά άπό δύο μέρη: Τά κεφ. 1-17 καί τά κεφ. 18 - 21. Τό δεύτερο περιέχει τό προσφιλές θέμα τών δύο όδών (φωτός καί σκότους) καί στηρίζεται σέ πηγή πού είναι κοινή και γιά τή Διδαχή. Τό πρώτο μέρος, τό καί σπουδαιότερο, βασίζε¬ται σέ άντιιουδαϊκά καί χριστολογικά (άν μποροϋμε νά χρησιμοποιήσωμε τόν βρο) ανθολόγιαy τά όποια τότε θά ήσαν σέ χρήση. "Ετσι δ συντάκτης είναι βασικά διασκευαστής παλαιότερου ύλικοΰ καί εκφραστής γνωστών άντιλή- ψεων, δπως ή Subordinatio καί ή ταχεία έλευση τοΰ Κυρίου. Τά κεφ. 18 - 21 θεωροΰνται προσθήκη πού έγινε στό τέλος τοΰ Β' αίώνα. Τίποτε δμως δέν εμποδίζει καί τό β' μέρος νά συντάχθηκε μεταξύ 100 καί 130, έποχή κατά τήν οποία νομίζομε δτι συντάχθηκε τό πρώτο μέρος. Ό φόβος τοϋ ίουδαϊσμοΰ, ή ελαφρά επίδραση τοΰ Γνωστικισμοΰ, ή έλλειψη οργανώσεως της Εκκλησίας -καί τό πνευματικό κλίμα τοΰ κειμένου ταιριάζουν περισσότερο στούς χρόνους αύτούς, ύπό τόν δρο μάλιστα δτι έχομε άπλή διασκευή παλαιότερου ύλικοΰ. Έάν ύποθέσωμε δτι γράφηκε πρό τοΰ 100, δέν θά μπορούσαμε νά έξηγήσωμε εΰκολα τή γνωστική του απόκλιση. Έάν γραφόταν μετά τό 130, δέν θά μπορού¬σαμε νά έξηγήσωμε εΰκολα τήν εμβρυώδη εκκλησιαστική καί θεολογική κατά¬σταση πού έκφράζει ό συντάκτης. Πιθανός τόπος συντάξεως τοΰ έργιδίου είναι ή Παλαιστίνη. Κατά τόν Robillard δυνατόν τό έργο νά γράφηκε άπό έξ ιου¬δαίων χριστιανό μαθητή τοΰ Βαρνάβα. Βραδύτερα δμως επεξεργάσθηκαν τό κείμενο δύο συντάκτες, ένας ιουδαιοχριστιανός ελληνιστής περί τό 90-115 χοά Ινας άντινομιστής γνωστικός περί τό 130.
Τό έργίδιο σώζεται καί σέ λατινική μετάφραση τοΰ Γ' αί.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
'Εκδόσεις: ΒΕΠ 2,227-243. P. PRIGENT-R. KRAFT, fipitre de Barnaba (SCh 172), Paris 1971. O. SOFFRITTI, La lettera di Barnaba (είσαγ. μετάφρ. σημειώσεις), Edizioni Paoline 1974. J. M. HEER, Die Versio latina des Barnabasbriefes..., Freiburg i. Br. 1908. F. SOR. BARCELLONA, Epistola di Barnaba (Corona Patrum 1), Torino 1975.
Μελέτες: PH. HAUSER, Der Barnabasbrief neu untersucht und erklart, Paderborn 1912. P. MEINHOLD, Geschichte und Exegese im Barnabasbrief, είς ZKG 64 (1940) 255¬303. C. ANDRY, Introduction to the Epistle of Barnabas, Harvard 1950. G. SCHILLE, Znr urchristlichen Tauflehre: Stilistische Beobachtungen am Barnabasbrief, είς ZNW 49 (1958) 31-52. L. BARNARD, The Problem of the Epistle of Barnabas, είς ChQ 159 •(1958) 211-230. A. HERMANS, Le Pseudo-Barnab<§ est-il millenariste? είς EThL 35 (1959) 849-876. R. KRAFT, Barnabas'Isaiah Text and the 'Testimony Book' Hy¬pothesis, εις JBL 79 (1960) 336-350. P. PRIGENT, Les Testimonia dans le christianisme primitif. L'fipltre de Barnab6 (I-XVI) etses sources, Paris 1961. L. BARNARD, Is the Epistle of Barnabas a Paschal Homily? είς Studies in the Apostolic Fathers, Oxford 1966, σσ. 73-85. Βλέπε στό ϊδιο ίργο: The Dead Sea Scrolls, Barnabas, the Didache itnd the Later History of the "Two Ways' (σσ. 87-107) καί The Use of Testimonies in the Early Church and in the Epistle of Barnabas (σσ. 109-135). W. SHEA, The Sab¬bat in the Epistle of Barnabas, εις Andrews Univ. Seminary Studies 4 (1966) 491¬175. R. KRAFT, A unnoticed papyrus fragment of Barnabas, είς VC 21 (1967) 150¬163. G. ABI-SABER, Le baptfeme dans l'Epltre de Barnaba (άραβικά), εις Melto 4 (1968) No 2, 193-215. E. ROBILLARD, L'£pitre de Barnaba,* trois ipoques, trois theologies, trois redacteurs, είς Rb 78 (1971) 184-209. Κ. WENGST, Tradition und Theologie des Barnabasbriefes, Berlin 1971.

9. ΚΑΡΠΟΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΦΑΝΗΣ

Ή άκμή τοϋ γνωστικισμοΰ άρχίζει μέ τήνάνατολή τοΰ Β' αί. μ.Χ. Στούς πρώτους ονομαστούς δασκάλους του καταλέγεται δ Καρποκράτης, πού έδρασε <ττήν 'Αλεξάνδρεια, τή μεγάλη αύτή χοάνη θρησκευτικών καί φιλοσοφικών ρευμάτων καί διά τοΰτο κατάλληλο χώρο γιά νά γίνη λίκνο τοΰ γνωστικισμοΰ. Ή άκμή τοΰ Καρποκράτη τοποθετείται στούς χρόνους τοΰ αύτοκράτορα 'Α¬δριανού (117 - 138). Στήν 'Αλεξάνδρεια ήταν γνωστός ώς φιλόσοφος καί μά¬λιστα διδάσκαλος τής πλατωνικής φιλοσοφίας, άπό τήν όποία έπηρεάσθηκε. Νυμφεύθηκε τήν 'Αλεξάνδρεια άπό τή Σάμη τής Κεφαλληνίας καί άπέκτησε υιό, τόν Έπιφάνη, πού έγινε καί συνεχιστής του. Πρέπει δμως νά ύπογραμμί- σωμε τήν πρόσφατη ύπόθεση τοΰ Η. Kraft, σύμφωνα μέ τήν όποία δέν υπήρ¬ξε γνωστικός μέ τό δνομα Καρποκράτης, άλλά γνωστική σχολή πού πήρε τό ΰνομα τοΰ αίγυπτιακοϋ θεοΰ Harpocrate.
Ό Έπιφάνης είναι άπό τούς άρχαιότερους γνωστικούς συγγραφείς, τών όποιων σώθηκαν άποσπάσματα. Μολονότι δέ πέθανε σέ ήλικία 17 έτών, προσπάθησε νά δώση μορφή στή διδασκαλία τοϋ πατέρα του. Άπό τά αποσπά¬σματα πληροφορούμεθα δτι δ Καρποκράτης θεωροϋσε τόν Ίησοΰ φυσικό υίό τής Μαρίας καί τοΰ 'Ιωσήφ, δικαιότερο άπό τούς άλλους άνθρώπους καί έλευθε- ρωμένο άπό τήν καταδυνάστευση τών άγγέλων, πού δημιούργησαν τόν κόσμο. 01 δύο γνωστικοί ήσαν αύστηροί άντινομιστές καί κήρυκες της άπελευθερώ- ■σεως της ψυχής μέσω της άμαρτίας καί τών οργίων, είς τά όποια παρέδιδαν τό σώμα πρός φθορά. Τά δργια καί μάλιστα τά σεξουαλικά σέ ειδικά ώργανωμένα ■δείπνα, προϋποθέτουν άφ' ένός μυστηριακό χαρακτήρα τών δείπνων αύτών καί άφ' ετέρου άντιλήψεις περί κοινοκτημοσύνης πραγμάτων καί γυναικών.

Ό Έπιφάνης, πού μετά τό θάνατο του τιμήθηκε σάν θεός στήν Κεφαλ¬ληνία, φέρεται ώς συντάκτης «συγγραμμάτων», άπό τά όποια μνημονεύεται μόνο ένα, τό Περί δικαιοσύνης (Κλήμης Άλεξ., Στρωματεΐς Γ 2).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Η. LIBORON, Die Karpokratianische Gnosis, Leipzig 1938. Η. KRAFT, Gab es •einen Gnostiker Karpokrates? είς ThZ 8 (1952) 434-443. M. SMITH, Carpocrates..., «Ις Clement of Alexandria and aSecret Gospel of Mark, Cambridge 1973, σσ. 266-278, 295-350.

10. ΠΑΠΙΑΣ

Ό Παπί ας είναι περίεργη και προβληματική φυσιογνωμία, πού εδρασε κυρίως στίς τρεις πρώτες δεκαετίες τοϋ Β' <χΙ. Όσα γνωρίζομε γι' αύτόν είναι πολύ λίγα. "Εγινε έπίσκο- πος Ίεραπόλεως της μικρασιατικής Φρυγίας. Ή περιοχή1 είναι γνωστή γιά τήν έπίδραση ίουδαιοχριστιανικων παρα¬δόσεων. Ή γειτνίασή της μέ τήν Έφεσο προϋποθέτει καί τή γνώση τής ίωαννείου παραδόσεως, τής οποίας πάντως, ό Παπίας δέν είναι φορέας, δπως γενικά δέν είναι φορέας καί γνήσιας άποστολικής παραδόσεως. Ό Είρηναΐος θέλει τόν Παπία «άκονστήν» τοϋ Ιωάννου καί «έταϊρον» τοϋ Πολυ¬κάρπου ("Ελεγχος Ε 33, 4). Ό Εύσέβιος είς μέν τήν Ιστορία του άπορρίπτει (Γ 39), είς δέ τό Χρονικό του φαίνεται δεχό¬μενος (ετος 2122) τήν είδηση αύτή. Δυνατόν δμως ή παρα¬πάνω άντίθεση νά εχη τήν έξήγησή της : Ό Παπίας, ζών¬τας πλησίον τής Εφέσου, στήν Ίεράπολη, όπωσδήποτε θά γνώρισε και θά εγινε «άκουστής» τοϋ άποστόλου Ιωάννου, πού δροϋσε στήν "Εφεσο. Μαθητής δμως μέ τή βαθύτερη έννοια τής λέξεως ήταν τοΰ πρεσβυτέρου 'Ιωάννου, δπως πληροφορεί ό Εύσέβιος καί δπως συνάγεται μέ τρόπο αρκετά σαφή άπό τό προοίμιο τοϋ μοναδικού γνωστοϋ εργου του. Ό Είρηναΐος άναφέρεται στόν Παπία μέ εκτίμηση καί ό Εύσέβιος μέ περιφρόνηση («σφόδρα γάρ τοι σμικρός ών τόν νοϋν») (Γ 39, 13), τήν όποία στήριζε στό εργο τοϋ Παπία.

Τό 8QYO. Έγραψε Λογίων xvQiateaiv έξηΥήοεις σέ πέντε βιβλία ή ορθότερα «Λογίων κυριακων έξηγήσεως βιβλία πέντε», άπό τά όποια σώζονται μόνον 12 σύντομα άποσπάσματα. Ή απώλεια τοΰ έργου αύτοΰ είναι μεγάλο άτύχημα, διότι ό Παπίας, θέλοντας νά πρωτοτυπήση σέ μεγάλο βαθμό, κατέ¬γραψε στό έργο του δσες ίουδαίοχριστιανικές κυρίως παραδόσεις καί άπόκρυ- φες διηγήσεις μπόρεσε νά συγκεντρώση περί τοΰ προσώπου τοΰ Κυρίου καί τών άποστόλων. Ό ίδιος εξηγεί τό ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τοΰ έ'ργου του: Εκτι¬μά περισσότερο τή στοματική - προφορική παράδοση περί Χριστοΰ, πού κυ¬κλοφορεί, άπό τήν παράδοση πού είναι γραμμένη στά Ευαγγέλια (Εύσε- βίου, Έκκλ. ίστορ. Γ39, 4). Επομένως θά είχε συγκεντρώσει σημαντικό μέρος τής ποικιλόμορφης προφορικής παραδόσεως καί τό βιβλίο του θά ήταν αξιό¬λογο ταμείο παραδόσεων μέ σχόλια κι επεξηγήσεις τοΰ Παπία. Άπό τή μελέτη τών άποσπασμάτων συνάγεται δτι εκπροσωπεί ίουδαιοχριστιανική παράδοση καί άρέσκεται στίς έντυπωσιακές, τίς λαϊκές καί τίς απόκρυφες διηγήσεις,, πράγμα πού έκανε τόν Εύσέβιο νά τόν κατηγορήση γιά εξαιρετικά μικρό νοΰ. "Η μόνη άξιόλογη άπό τίς ειδήσεις τοΰ Παπία είναι ή σχετική μέ τόν ευαγγε¬λιστή Μάρκο, γιά τόν όποιο λέγει δτι ύπήρξε ερμηνευτής τοΰ Πέτρου. Ή πλη^ ,ροφορία περί τοΰ δτι δ Ματθαίος «έβραΐδι διαλεχτώ τα λόγια σννετάξατο, ήρ- μήνευσαν δέ αν τά ώς ήν δυνατός έκαστος» εκτιμάται σήμερα λιγώτερο άπό άλλοτε. Ή διάθεση τοΰ Παπία (έμμονή στόν ίουδαιοχριστιανισμό) εξηγείται συχνά σάν άντίδραση στο μαρκιωνιτισμό. Τοΰτο δμως πρέπει νά άπορριφθή, διότι δ Παπίας ύποθέτομε δτι έγραψε μεταξύ 120 καί 130, ένώ δ Μαρκίων άρχίζει τή δράση του περί τδ 140 στή Ρώμη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

'Εκδόσεις : Μ. BUCELLATO, Papias di Ilierapoli. Frammenti e testimonialize nel testo greco, Milan 1936. K. BIHLMEYER, Die apostolischen Vater, Tubingen a1956, <τσ. 133-140. ΒΕΠ 2, 116-123.

Μελέτες : Β. ΣΤΕΦΑΝΙΔΟΥ, Παπίας ό Ίεραπόλεως, Τεργέστη 1906. Η. LAWLOR, Eusebius on Papias, Hermathena 43 (1922) 167-222. P. VANUTELLI, DO presbytero Ioanne apud Papiam, Roma 1933. E. GUTWENGER, Papias. Eine chronologische Studie, είς ZKTh 69 (1947) 385-416. J. BLIGH, The Prolog of Papias, είς TS 13 (1952) 234-240. R. ANNARID, Papias and the four Gospels, είqScott. Journ. Theolog. 9 (1956) 46-62. H. RIGG, Papias on Marc, εις NovTest. 1 (1956) 161-183. Π. ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥ- ΛΟ Υ, Ή παράδοσις τοϋ ΠαπΕου καί ό συγγραφεύς της Άποκαλύψεως τοϋ 'Ιωάννου, 'Αθή¬να 1959. J. KURZINGER, Das Papiaszeugnis und die Erstgestalt des Matthaeusevan- gelium, είς BiZ 4 (1960) 19-38. K. BEYSCHLAG, Herkunft und Eigenart der Papias- fragmente, είς SP (Tu 79) 4 (1961) 268-280. J. MUNCH, Die Tradition tiber das Mat- thaeusevangelium bei Papias, είς Neotestamentica et Patristica, Leiden 1962, 249¬260. R. GRYSON, A propos du t^moignage de Papias sur Matthieu..., εις EThL 41 (1965) 530-547. A. WALLS, Papias and oral tradition, είς VC 21 (1967) 137-140. J. TORRIS, Papias et I'authenticite des 6vangiles, είς Bulletin E. Renan 16/140 (1968) 4-5. J. COLSON, Papias d'Hierapolis, εις L'6nigme du disciple que J6sus aimait, Paris 1969, σσ. 46-56. ΣΤΥΛ. Γ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Οί πρεσβύτεροι καί ή παράδοσις τοϋ Παπιού, εις ΔΒΜ 2 (1974) 218-229. Ο. GIORDANO, Commentari di Papia di Ierapoli, είς ACl 39 (1970) 106-146. B. DE SOLAGES, Le t<5moignage de Papias, εις BLE 71 (1970) 3-14. CH. M. NIELSEN, Papias, polemicist against whom? εις TS 35 (1974) 529- 535. Τ. MULLUS, Papias... und Mark's Gospels, είς VC 30 (1976) 189-192.

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-