Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΩΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
‘Ολοι γνωρίζουμε πώς οί μεγάλοι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας υπήρξαν θεοφώτιστοι, πνευματοκίνητοι. Συχνά δμως τό λησμονούμε και προσπαθούμε ν' αντιμετωπίσουμε προβλήματα θεολογικά και έκκλησιαστικά, δηλαδή προβλήματα ζωής και απώλειας πνευματικής, μόνο με τις δικές μας δυνάμεις. Αύτές οπωσδήποτε οφείλουμε νά τίς ενεργοποιούμε, άλλά δέν άρκοϋν γιά νά φθάσουμε σέ όρθό και δημιουργικό αποτέλεσμα, στην αλήθεια.
'Εδώ άκριβώς οί μεγάλοι Πατέρες έγιναν γιά τούς αιώνες δλους και γιά μας δάσκαλοι. Μας έδειξαν ότι γιά νά δημιουργήσουμε κάτι άληθινό, γιά ν' άπαντήσουμε ορθά σ' ένα ζήτημα της έποχής μας πρέπει νά δεχθούμε και νά βιώσουμε ό,τι πριν άπό μας δημιούργησαν μέ τόν φωτισμό τού άγιου Πνεύματος οί θεολόγοι Πατέρες.
Αυτός είναι ό λόγος πού μελετάμε και άναλύουμε τούς Πατέρες. "Οντας πνευματοκίνητοι, ό,τι γιά την αλήθεια και τή σωτηρία τού άνθρώπου είπαν και μας άφορα και πρέπει ν' άποτελεΐ βάση και σημείο έκκινήσεως τής δικής μας προσπάθειας.
Μέ τήν ελπίδα ότι ό άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος θ' άποβεϊ συνειδητά ή βάση, άπό τήν όποια θά έκκινήσει ή προσπάθειά μας γιά ν' άπαντήσουμε στά πολλαπλά πνευματικά έρωτήματα τής έποχής, παραδίδουμε τό παρόν κείμενο.
Μεγαλοσύνη καί προσφορά τοϋ Χρυσοστόμου πέρα άπό Σχολές
Ό μεγάλος έρμηνευτής καί θεολόγος Ιωάννης, πού κυριάρχησε διαχρονικά καί άδιαφιλονείκητα στην συνείδηση των χριστιανών μέ τό επώνυμο Χρυσόστομος, διαμορφώθηκε θεολογικά στην Αντιόχεια, κορύφωσε τήν πολυσήμαντη δράση του στην Κωνσταντινούπολη καί πα-ρέδωκε τό πνεύμα έξόριστος στά Κόμανα τοΰ Πόντου. Ό Ιωάννης, θεληματικός καί ευρύτατης παιδείας άνδρας, υπήρξε ταλαντούχος καί πληθωρικός ρήτορας, πού έδωσε ρώμη στόν άττικό λόγο χάριν της οικοδομής τών πιστών. Ύπηρξε άκόμη άσκητής - άναχωρητής υψηλών μέτρων, πού δμως διακόνησε τήν 'Εκκλησία ώς ποιμένας καί διδάσκαλος. Κι ένώ έζησε στήν συριακή πρωτεύουσα τοΰ έλληνορωμαϊκοΰ κόσμου, στήν χοάνη τών ισχυρών έρμηνευτικοθεολογικών καί κοινωνικοφυλετικών άντιθέ-σεων, κατόρθωσε νά υπερβεί τίς άκρότητες δλων, νά όρ-θοδοξήσει καί νά γίνει ό κατ' έξοχήν οικουμενικός διδάσκαλος, τήν φήμη τοΰ όποιου κανείς ποτέ δέν έσκιασε.
Ή άγωνία τών ερευνητών, νά έντάξουν τόν Ιερό Χρυσόστομο σέ σχολές ή ρεύματα ή νά δείξουν ότι δέν άσχο-λήθηκε μέ κρίσιμα θεολογικά προβλήματα τής έποχής, φαίνεται μάταιη. Ήταν πολύ μεγάλος καί φωτισμένος γιά νά δουλωθεΐ σέ σχολές καί πολύ εύουνείδητο όργανο τοϋ Θεοϋ γιά νά σιωπήσει ένώπιον τών θεολογικών προβλημάτων. "Ετσι, έναντι τών σχολών γίνεται έκλεκτικός, ένώ άκολουθεϊ άδιόρατα άπό άποψη ορολογίας τήν πνευματική πορεία τοΰ Μεγάλου Αθανασίου καί τών καππα-δοκών Πατέρων. Υιοθετεί δηλαδή καί βιώνει άπόλυτα ολόκληρη τήν Παράδοση της 'Εκκλησίας, όπότε, προσευ-χόμενος καί έρευνώντας, χαριτώνεται μέ πλούσιες θείες έμπειρίες, γιά νά θεολογεί καί νά έρμηνεύει ορθά.
Ή θεολογία όλων τών προγενέστερων Πατέρων καί Διδασκάλων της 'Εκκλησίας βρίσκεται στό πνεΰμα καί στά κείμενα τοΰ Χρυσοστόμου- καί μάλιστα προσφέρεται οίκοδομητικά, συνήθως εύκαιριακά, καί πάντα έκλαϊκευ-τικά μέ γλώσσα ρωμαλέα. Θεολογεί καί γράφει μέρος τών έργων του σχεδόν συγχρόνως πρός τόν Γρηγόριο Θεολόγο (t 390) καί τόν Γρηγόριο Νύσσης (t π. 394), άλλά τά κείμενά του έχουν λιγότερες θεολογικές - θεωρητικές άναλύσεις καί είναι σαφώς ποιμαντικότερα. "Ομως, γιά όλα τά θέματα θεολογεί καί μάλιστα προάγει τήν κατα-νόησή τους μέ τήν εύρύτερη έπιχειρηματική του καί τήν λεπτομερέστερη ερμηνεία περισσοτέρων βιβλικών χωρίων. Γι' αύτό τά κείμενά του διαβάζονταν άπό εύρύτερο κοινό καί άναγράφονταν μέ συχνότητα θαυμαστή, μέ άποτέλεσμα νά διασωθεί μεγάλος άριθμός συλλογών τους, ποικίλης έκτάσεως καί μορφής.
Ό χαρακτήρας τοΰ Χρυσοστόμου (άπόλυτος καί θεληματικός), ή παιδεία του τών σχολείων καί τών άσκητη-ρίων καί ή συριακή νοοτροπία (έντονα πρακτική, πολύ άσκητική καί φιλορητορική) έπηρέασαν βαθιά τήν δράση καί τά κείμενά του. "Ετσι, έδρασε μέ αύστηρότητα καί ύψωσε τήν φωνή, άλλά δέν τοΰ έλειψε ή ευαισθησία καί ή διαλλακτικότητα.
Απέβλεπε ή ερμηνεία του στήν οικοδομή τών πιστών, άλλά ό 'ίδιος δέν έγινε στυγνός ηθικολόγος (moraliste)• έγινε θεολόγος τοΰ ήθους καί της καθημερινής ζωής τών πιστών. 'Εγκωμίαζε τόν μοναστικό βίο καί πάντοτε νο-σταλγοΰσε τις έμπειρίες, πού γιά έξι χρόνια έζησε ώς άναχωρητής, άλλά έκρινε ότι θέλημα Θεοϋ ήταν νά διακονήσει τήν 'Εκκλησία ώς ποιμένας. Γνώριζε καί άγα-ποΰσε τήν ώραϊσμένη ρητορική τέχνη, άλλά τήν άπλοποί-ησε καί τής έδωσε ρωμαλεότητα μέ τό περιεχόμενο τής διδασκαλίας του καί τήν θέρμη τών θείων έμπειριών του. "Εστρεψε τό ένδιαφέρον τών συγχρόνων του άπό τά ψι-μύθια τής ρητορικής στήν άλήθεια, πού όμως δηλώνεται μέ τήν ρητορική.
2. Κλίμα διωγμών τών 'Ορθοδόξων
Ό ιερός Χρυσόστομος άποτελεΐ τήν σημαντικότερη πηγή πληροφοριών γιά τήν κοινωνική, πνευματική, θρησκευτική, άκόμα καί πολιτική κατάσταση τής μεγαλύτερης μετά τήν Ρώμη πόλεως τοϋ έλληνορωμαϊκοΰ κόσμου, τής Αντιόχειας, ένώ συγχρόνως είναι ό ϊδιος καί δημιουργός κοινωνικοθρησκευτικοϋ ήθους. 'Επειδή ή Αλεξάνδρεια έδειχνε νά υποχωρεί σέ πολιτιστική καί πολιτική σημασία, έμενε ή Αντιόχεια τό σπουδαιότερο πνευματικό κέντρο τής Ανατολής καί τό συνεχώς ένισχυόμενο προπύργιο τοΰ έλληνορωμαϊκοΰ κόσμου έναντι τών Περσών. Οί κάτοικοι της, στά χρόνια τοΰ Χρυσοστόμου, μετροΰσαν άρκετές έκατοντάδες χιλιάδες. Μόνο οί έλεύθέροι άνδρες έφταναν τίς 200.000. Σ' αυτούς πρέπει νά προσθέσει κανείς γυναίκες, παιδιά καί δούλους.
Οί αύτοκράτορες Κωνστάντιος (337-361), Ιουλιανός (361-363), Ίοβιανός (363-364) καί Ούάλης (364-378) συχνά μετέφεραν την έδρα τους στην Αντιόχεια πρός άντιμετώπιση των Περσών. Πλην τοϋ όλιγόβιου δμως Ίο-βιανοϋ, πού υπήρξε φιλορθόδοξος, καί τοϋ 'Ιουλιανού, πού έμμεσα πολέμησε δλους τούς χριστιανούς, οι δύο άλλοι αύτοκράτορες καταδίωξαν άμεσα καί σκληρά τούς 'Ορθοδόξους, σύμφωνα μέ τίς υποδείξεις τών άρειανοφρόνων.
Στην Αντιόχεια, δπως καί παντοϋ, oi 'Ορθόδοξοι ζούσαν σέ κλίμα διωγμών. Στά χρόνια τοϋ Ίουλιανοϋ καί μάλιστα δσο αύτός έδρευε στην Αντιόχεια, δπου έκανε άτέλειωτες θυσίες στούς θεούς (βλ. π.χ. PG 50,556C) καί προσπαθούσε νά τηρεί άσκηση καί νά μιμείται μορφές έκκλησιαστικών τελετών (κατά τίς όποιες κοινωνούσε άπό ποτήριο), ή θέση τών χριστιανών έγινε πολύ δύσκολη. Γι' αύτό πολλοί, πιεζόμενοι έμμεσα καί άμεσα καί μή μπορώντας ώς χριστιανοί ούτε τό δίκαιο τους νά διεκδικήσουν, προσχώρησαν στην έθνική θρησκεία, μολονότι πλέον αύτη δέν συγκινούσε ούτε καί τούς έθνικούς άντιο-χεις, κάτι πού στενοχωρούσε τόν 'Ιουλιανό.
Ό 'ίδιος ό Χρυσόστομος έζησε τότε, παιδί άκόμα, μία πικρή έμπειρία της 'Εκκλησίας. Τό 362 διέταξε ό 'Ιουλιανός τήν άπομάκρυνση άπό τό προάστιο Δάφνη τών λειψάνων καί τοϋ ναοϋ τοϋ μάρτυρα Βαβύλα, γιά νά μήν οργίζεται ό Απόλλωνας, τοϋ όποιου έκεϊ υπήρχε ναός (PG 50,558). Σέ λίγες ημέρες έγινε ό έμπρησμός τοϋ ναοϋ τοϋ Απόλλωνα καί ό 'Ιουλιανός, άποδίδοντας αύθαί-ρετα τό γεγονός σέ χριστιανούς, τούς τιμώρησε διατάσσοντας τό κλείσιμο τών ναών τους, κάτι πού τελικά δέν έφαρμόσθηκε άπόλυτα.
Ό Κωνστάντιος άφήρεσε άπό τούς 'Ορθοδόξους δλους τούς ναούς, τούς όποιους παρέδωσε στούς άρεια-νούς. Μόλις άπό τό 362, δσοι άκολουθοϋσαν τόν ορθόδοξο επίσκοπο Αντιοχείας Μελέτιο, διέθεταν τόν ναό τών άγιων Αποστόλων στήν Παλαιά πόλη. Σ' αύτούς πού άκολουθοϋσαν τόν σχισματικό έπίσκοπο (362) Παυλίνο ό άρειανός έπίσκοπος Αντιοχείας Εύζώιος είχε παραχωρήσει έπίσης έναν μόνο ναό.
Στά χρόνια τοϋ Ούάλη (364-378) οί 'Ορθόδοξοι γνώρισαν σκληρότερους διωγμούς, 'ιδιαίτερα δταν ό αύτο-κράτορας έδρευε στην Αντιόχεια. Εύνοοϋσε σαφώς τούς άρειανούς, ένίσχυε τούς ιουδαίους καί τούς έθνικούς έμμεσα καί καταδίωκε τούς ορθόδοξους, πού στερήθηκαν καί τό μικρότερο παρεκκλήσιο. Αναγκάζονταν νά συναθροίζονται γιά τήν λειτουργική ζωή σέ οικίσκους τής υπαίθρου, σέ σπήλαια τοϋ Σιλπίου καί στις άπόμερες όχθες τοϋ ποταμοϋ Όρόντη. Εύώνητοι καί αύλοκόλακες άντιοχεΐς ύπερηφανεύονταν, δτι κατέδιδαν στόν Ούάλη πώς καί ποϋ συναθροίζονται οί 'Ορθόδοξοι, γιά νά συλλαμβάνονται καί νά τιμωροϋνται.
Τό 378, μέ τόν θάνατο τοϋ Ούάλη, έπανήλθε άπό τήν έξορία ό Μελέτιος Αντιοχείας, άλλά μόλις τό 380 παρέλαβε τούς περισσότερους ναούς τής πόλεως, πού άπό τό 378 κατείχε ό Παυλίνος.
‘Ολοι γνωρίζουμε πώς οί μεγάλοι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας υπήρξαν θεοφώτιστοι, πνευματοκίνητοι. Συχνά δμως τό λησμονούμε και προσπαθούμε ν' αντιμετωπίσουμε προβλήματα θεολογικά και έκκλησιαστικά, δηλαδή προβλήματα ζωής και απώλειας πνευματικής, μόνο με τις δικές μας δυνάμεις. Αύτές οπωσδήποτε οφείλουμε νά τίς ενεργοποιούμε, άλλά δέν άρκοϋν γιά νά φθάσουμε σέ όρθό και δημιουργικό αποτέλεσμα, στην αλήθεια.'Εδώ άκριβώς οί μεγάλοι Πατέρες έγιναν γιά τούς αιώνες δλους και γιά μας δάσκαλοι. Μας έδειξαν ότι γιά νά δημιουργήσουμε κάτι άληθινό, γιά ν' άπαντήσουμε ορθά σ' ένα ζήτημα της έποχής μας πρέπει νά δεχθούμε και νά βιώσουμε ό,τι πριν άπό μας δημιούργησαν μέ τόν φωτισμό τού άγιου Πνεύματος οί θεολόγοι Πατέρες.
Αυτός είναι ό λόγος πού μελετάμε και άναλύουμε τούς Πατέρες. "Οντας πνευματοκίνητοι, ό,τι γιά την αλήθεια και τή σωτηρία τού άνθρώπου είπαν και μας άφορα και πρέπει ν' άποτελεΐ βάση και σημείο έκκινήσεως τής δικής μας προσπάθειας.
Μέ τήν ελπίδα ότι ό άγιος Ιωάννης ό Χρυσόστομος θ' άποβεϊ συνειδητά ή βάση, άπό τήν όποια θά έκκινήσει ή προσπάθειά μας γιά ν' άπαντήσουμε στά πολλαπλά πνευματικά έρωτήματα τής έποχής, παραδίδουμε τό παρόν κείμενο.
Μεγαλοσύνη καί προσφορά τοϋ Χρυσοστόμου πέρα άπό Σχολές
Ό μεγάλος έρμηνευτής καί θεολόγος Ιωάννης, πού κυριάρχησε διαχρονικά καί άδιαφιλονείκητα στην συνείδηση των χριστιανών μέ τό επώνυμο Χρυσόστομος, διαμορφώθηκε θεολογικά στην Αντιόχεια, κορύφωσε τήν πολυσήμαντη δράση του στην Κωνσταντινούπολη καί πα-ρέδωκε τό πνεύμα έξόριστος στά Κόμανα τοΰ Πόντου. Ό Ιωάννης, θεληματικός καί ευρύτατης παιδείας άνδρας, υπήρξε ταλαντούχος καί πληθωρικός ρήτορας, πού έδωσε ρώμη στόν άττικό λόγο χάριν της οικοδομής τών πιστών. Ύπηρξε άκόμη άσκητής - άναχωρητής υψηλών μέτρων, πού δμως διακόνησε τήν 'Εκκλησία ώς ποιμένας καί διδάσκαλος. Κι ένώ έζησε στήν συριακή πρωτεύουσα τοΰ έλληνορωμαϊκοΰ κόσμου, στήν χοάνη τών ισχυρών έρμηνευτικοθεολογικών καί κοινωνικοφυλετικών άντιθέ-σεων, κατόρθωσε νά υπερβεί τίς άκρότητες δλων, νά όρ-θοδοξήσει καί νά γίνει ό κατ' έξοχήν οικουμενικός διδάσκαλος, τήν φήμη τοΰ όποιου κανείς ποτέ δέν έσκιασε.
Ή άγωνία τών ερευνητών, νά έντάξουν τόν Ιερό Χρυσόστομο σέ σχολές ή ρεύματα ή νά δείξουν ότι δέν άσχο-λήθηκε μέ κρίσιμα θεολογικά προβλήματα τής έποχής, φαίνεται μάταιη. Ήταν πολύ μεγάλος καί φωτισμένος γιά νά δουλωθεΐ σέ σχολές καί πολύ εύουνείδητο όργανο τοϋ Θεοϋ γιά νά σιωπήσει ένώπιον τών θεολογικών προβλημάτων. "Ετσι, έναντι τών σχολών γίνεται έκλεκτικός, ένώ άκολουθεϊ άδιόρατα άπό άποψη ορολογίας τήν πνευματική πορεία τοΰ Μεγάλου Αθανασίου καί τών καππα-δοκών Πατέρων. Υιοθετεί δηλαδή καί βιώνει άπόλυτα ολόκληρη τήν Παράδοση της 'Εκκλησίας, όπότε, προσευ-χόμενος καί έρευνώντας, χαριτώνεται μέ πλούσιες θείες έμπειρίες, γιά νά θεολογεί καί νά έρμηνεύει ορθά.
Ή θεολογία όλων τών προγενέστερων Πατέρων καί Διδασκάλων της 'Εκκλησίας βρίσκεται στό πνεΰμα καί στά κείμενα τοΰ Χρυσοστόμου- καί μάλιστα προσφέρεται οίκοδομητικά, συνήθως εύκαιριακά, καί πάντα έκλαϊκευ-τικά μέ γλώσσα ρωμαλέα. Θεολογεί καί γράφει μέρος τών έργων του σχεδόν συγχρόνως πρός τόν Γρηγόριο Θεολόγο (t 390) καί τόν Γρηγόριο Νύσσης (t π. 394), άλλά τά κείμενά του έχουν λιγότερες θεολογικές - θεωρητικές άναλύσεις καί είναι σαφώς ποιμαντικότερα. "Ομως, γιά όλα τά θέματα θεολογεί καί μάλιστα προάγει τήν κατα-νόησή τους μέ τήν εύρύτερη έπιχειρηματική του καί τήν λεπτομερέστερη ερμηνεία περισσοτέρων βιβλικών χωρίων. Γι' αύτό τά κείμενά του διαβάζονταν άπό εύρύτερο κοινό καί άναγράφονταν μέ συχνότητα θαυμαστή, μέ άποτέλεσμα νά διασωθεί μεγάλος άριθμός συλλογών τους, ποικίλης έκτάσεως καί μορφής.
Ό χαρακτήρας τοΰ Χρυσοστόμου (άπόλυτος καί θεληματικός), ή παιδεία του τών σχολείων καί τών άσκητη-ρίων καί ή συριακή νοοτροπία (έντονα πρακτική, πολύ άσκητική καί φιλορητορική) έπηρέασαν βαθιά τήν δράση καί τά κείμενά του. "Ετσι, έδρασε μέ αύστηρότητα καί ύψωσε τήν φωνή, άλλά δέν τοΰ έλειψε ή ευαισθησία καί ή διαλλακτικότητα.
Απέβλεπε ή ερμηνεία του στήν οικοδομή τών πιστών, άλλά ό 'ίδιος δέν έγινε στυγνός ηθικολόγος (moraliste)• έγινε θεολόγος τοΰ ήθους καί της καθημερινής ζωής τών πιστών. 'Εγκωμίαζε τόν μοναστικό βίο καί πάντοτε νο-σταλγοΰσε τις έμπειρίες, πού γιά έξι χρόνια έζησε ώς άναχωρητής, άλλά έκρινε ότι θέλημα Θεοϋ ήταν νά διακονήσει τήν 'Εκκλησία ώς ποιμένας. Γνώριζε καί άγα-ποΰσε τήν ώραϊσμένη ρητορική τέχνη, άλλά τήν άπλοποί-ησε καί τής έδωσε ρωμαλεότητα μέ τό περιεχόμενο τής διδασκαλίας του καί τήν θέρμη τών θείων έμπειριών του. "Εστρεψε τό ένδιαφέρον τών συγχρόνων του άπό τά ψι-μύθια τής ρητορικής στήν άλήθεια, πού όμως δηλώνεται μέ τήν ρητορική.
2. Κλίμα διωγμών τών 'Ορθοδόξων
Ό ιερός Χρυσόστομος άποτελεΐ τήν σημαντικότερη πηγή πληροφοριών γιά τήν κοινωνική, πνευματική, θρησκευτική, άκόμα καί πολιτική κατάσταση τής μεγαλύτερης μετά τήν Ρώμη πόλεως τοϋ έλληνορωμαϊκοΰ κόσμου, τής Αντιόχειας, ένώ συγχρόνως είναι ό ϊδιος καί δημιουργός κοινωνικοθρησκευτικοϋ ήθους. 'Επειδή ή Αλεξάνδρεια έδειχνε νά υποχωρεί σέ πολιτιστική καί πολιτική σημασία, έμενε ή Αντιόχεια τό σπουδαιότερο πνευματικό κέντρο τής Ανατολής καί τό συνεχώς ένισχυόμενο προπύργιο τοΰ έλληνορωμαϊκοΰ κόσμου έναντι τών Περσών. Οί κάτοικοι της, στά χρόνια τοΰ Χρυσοστόμου, μετροΰσαν άρκετές έκατοντάδες χιλιάδες. Μόνο οί έλεύθέροι άνδρες έφταναν τίς 200.000. Σ' αυτούς πρέπει νά προσθέσει κανείς γυναίκες, παιδιά καί δούλους.
Οί αύτοκράτορες Κωνστάντιος (337-361), Ιουλιανός (361-363), Ίοβιανός (363-364) καί Ούάλης (364-378) συχνά μετέφεραν την έδρα τους στην Αντιόχεια πρός άντιμετώπιση των Περσών. Πλην τοϋ όλιγόβιου δμως Ίο-βιανοϋ, πού υπήρξε φιλορθόδοξος, καί τοϋ 'Ιουλιανού, πού έμμεσα πολέμησε δλους τούς χριστιανούς, οι δύο άλλοι αύτοκράτορες καταδίωξαν άμεσα καί σκληρά τούς 'Ορθοδόξους, σύμφωνα μέ τίς υποδείξεις τών άρειανοφρόνων.
Στην Αντιόχεια, δπως καί παντοϋ, oi 'Ορθόδοξοι ζούσαν σέ κλίμα διωγμών. Στά χρόνια τοϋ Ίουλιανοϋ καί μάλιστα δσο αύτός έδρευε στην Αντιόχεια, δπου έκανε άτέλειωτες θυσίες στούς θεούς (βλ. π.χ. PG 50,556C) καί προσπαθούσε νά τηρεί άσκηση καί νά μιμείται μορφές έκκλησιαστικών τελετών (κατά τίς όποιες κοινωνούσε άπό ποτήριο), ή θέση τών χριστιανών έγινε πολύ δύσκολη. Γι' αύτό πολλοί, πιεζόμενοι έμμεσα καί άμεσα καί μή μπορώντας ώς χριστιανοί ούτε τό δίκαιο τους νά διεκδικήσουν, προσχώρησαν στην έθνική θρησκεία, μολονότι πλέον αύτη δέν συγκινούσε ούτε καί τούς έθνικούς άντιο-χεις, κάτι πού στενοχωρούσε τόν 'Ιουλιανό.
Ό 'ίδιος ό Χρυσόστομος έζησε τότε, παιδί άκόμα, μία πικρή έμπειρία της 'Εκκλησίας. Τό 362 διέταξε ό 'Ιουλιανός τήν άπομάκρυνση άπό τό προάστιο Δάφνη τών λειψάνων καί τοϋ ναοϋ τοϋ μάρτυρα Βαβύλα, γιά νά μήν οργίζεται ό Απόλλωνας, τοϋ όποιου έκεϊ υπήρχε ναός (PG 50,558). Σέ λίγες ημέρες έγινε ό έμπρησμός τοϋ ναοϋ τοϋ Απόλλωνα καί ό 'Ιουλιανός, άποδίδοντας αύθαί-ρετα τό γεγονός σέ χριστιανούς, τούς τιμώρησε διατάσσοντας τό κλείσιμο τών ναών τους, κάτι πού τελικά δέν έφαρμόσθηκε άπόλυτα.
Ό Κωνστάντιος άφήρεσε άπό τούς 'Ορθοδόξους δλους τούς ναούς, τούς όποιους παρέδωσε στούς άρεια-νούς. Μόλις άπό τό 362, δσοι άκολουθοϋσαν τόν ορθόδοξο επίσκοπο Αντιοχείας Μελέτιο, διέθεταν τόν ναό τών άγιων Αποστόλων στήν Παλαιά πόλη. Σ' αύτούς πού άκολουθοϋσαν τόν σχισματικό έπίσκοπο (362) Παυλίνο ό άρειανός έπίσκοπος Αντιοχείας Εύζώιος είχε παραχωρήσει έπίσης έναν μόνο ναό.
Στά χρόνια τοϋ Ούάλη (364-378) οί 'Ορθόδοξοι γνώρισαν σκληρότερους διωγμούς, 'ιδιαίτερα δταν ό αύτο-κράτορας έδρευε στην Αντιόχεια. Εύνοοϋσε σαφώς τούς άρειανούς, ένίσχυε τούς ιουδαίους καί τούς έθνικούς έμμεσα καί καταδίωκε τούς ορθόδοξους, πού στερήθηκαν καί τό μικρότερο παρεκκλήσιο. Αναγκάζονταν νά συναθροίζονται γιά τήν λειτουργική ζωή σέ οικίσκους τής υπαίθρου, σέ σπήλαια τοϋ Σιλπίου καί στις άπόμερες όχθες τοϋ ποταμοϋ Όρόντη. Εύώνητοι καί αύλοκόλακες άντιοχεΐς ύπερηφανεύονταν, δτι κατέδιδαν στόν Ούάλη πώς καί ποϋ συναθροίζονται οί 'Ορθόδοξοι, γιά νά συλλαμβάνονται καί νά τιμωροϋνται.
Τό 378, μέ τόν θάνατο τοϋ Ούάλη, έπανήλθε άπό τήν έξορία ό Μελέτιος Αντιοχείας, άλλά μόλις τό 380 παρέλαβε τούς περισσότερους ναούς τής πόλεως, πού άπό τό 378 κατείχε ό Παυλίνος.
.jpg)
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.