Το ηλιοτρόπιο

Ήταν κάποτε ένα λιβάδι γεμάτο ηλιοτρόπια. Κι όλα αυτά τα ηλιοτρόπια κοιτούσαν ολημερίς με θαυμασμό τον ήλιο. Όταν ο ήλιος ήταν από κει, γύριζαν από κει. Όταν ο ήλιος ήταν από δω, γυρνούσαν από δω. Εκτός από ένα.

Ένα μόνο ηλιοτρόπιο απ΄όλα τα ηλιοτρόπια του κάμπου δεν κοίταζε τον ήλιο. Όταν ο ήλιος ήταν από δω, το ηλιοτρόπιο αυτό κοιτούσε από κει. Όταν ο ήλιος ήταν από κει, το ηλιοτρόπιο κοιτούσε από δω

"Μα γιατί δεν κοιτάς κι εσύ τον ήλιο τον ακριβοθώρητο όπως εμείς;" ρωτούσαν τ΄άλλα ηλιοτρόπια απορημένα.

"Και γιατί να τον κοιτάω;"

"Επειδή είναι χρυσός. Επειδή λάμπει κι ανασαίνει φως".

"Ε και λοιπόν; Χαρά στο πράγμα! Ανασαίνει φως και κάτι έγινε"

"Τι θες να πεις; Δεν σ΄αρέσει δηλαδή;"

"Καλός είναι δεν λέω, αλλά όχι και να τον θαυμάζει κανείς απ΄το πρωί ίσαμε το βράδυ. Αλήθεια, δεν μπορώ να καταλάβω τι του βρίσκετε και τον κοιτάτε σαν χαζά, μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει".

"Δεν είναι στα καλά του, σκεφτόνταν τα ηλιοτρόπια "Ακούς εκεί, να μη θέλει να κοιτάζει τον ήλιο;"

Και περνούσαν οι μέρες. Και όλα τα ηλιοτρόπια κοιτούσανε τον ήλιο, εκτός από κείνο το ηλιοτρόπιο το ένα, που κοιτούσε πάντα από την αντίθετη μεριά.

"Δε μου λες; Γιατί δεν με κοιτάς;" το ρωτάει μια μέρα ο ήλιος

"Άσε με ήσυχο" είπε το ηλιοτρόπιο

"Πες μου, γιατί δε με κοιτάς;" ξαναρωτάει ο ήλιος.

"Θέλεις αλήθεια να σου πω;"

"Ναι"

"Επειδή… θέλω να βγαίνεις μόνο για μένα. Μόνο για μένα να γελάς. Να λάμπεις μόνο για μένα. Εμένα μόνο να ζεσταίνεις" είπε το ηλιοτρόπιο. "Αν έβγαινες μόνο για μένα, τότε ναι θα σε κοιτούσα" "Μα δεν γίνεται αυτό" αποκρίθηκε ο ήλιος. "Δεν γίνεται να βγαίνω μόνο για σένα, να γελάω μόνο για σένα, εσένα μόνο να ζεσταίνω. Δεν γίνεται"

"Τότε κι εγώ δεν θα σε κοιτάω"

"Μα πρέπει μικρό ηλιοτρόπιο. Θα μαραθείς, αν δε με κοιτάς"

"Και τι σε νοιάζει εσένα αν μαραθώ. Παράτα με" είπε το ηλιοτρόπιο. Δεν μίλησε ο ήλιος. Και το ηλιοτρόπιο κοιτούσε με πείσμα από την άλλη τη μεριά. Και περνούσαν οι μέρες και άρχισε να χλωμιάζει το ηλιοτρόπιο.

"Είδατε;" ψιθύρισαν τ' άλλα ηλιοτρόπια μεταξύ τους "Δεν κοιτάζει τον ήλιο και ορίστε.. Ιδού τα αποτελέσματα. Δεν το βλέπω καθόλου καλά. Να το θυμηθείτε ότι έτσι που πάει αργά ή γρήγορα θα μαραθεί".

Είχε δίκιο. Κάθε μέρα που περνούσε το ηλιοτρόπιο γινόταν όλο και πιο χλωμό, ο μίσχος στα πέταλά του μαραινόταν, αλλά ούτε που γύριζε να κοιτάξει τον βασιλιά τον ήλιο.

Παραξενεμένα τα ηλιοτρόπια, το άκουγαν να μιλάει μόνο του. "Φύγε" έλεγε "δε θέλω να σε βλέπω. Φύγε"

Ώσπου ένα βράδυ, το τελευταίο κείνο βράδυ, όταν όλα τ΄άλλα ηλιοτρόπια είχαν αποκοιμηθεί, μέσα στη νύχτα, μέσα στη σιωπή, πρόβαλε ο ήλιος. Πρώτη φορά έβγαινε το βράδυ. Δεν είχε ξαναγίνει κάτι τέτοιο. Βγήκε κι έδιωξε το σκοτάδι και πλημμύρισε μ΄ένα χρυσαφένιο φως, μαγευτικό φως τ΄όνειρό του.

"Ήρθες;" είπε το ηλιοτρόπιο.

"Ήρθα" είπε ο ήλιος

"Μόνο για μένα;"

"Μόνο για σένα" αποκρίθηκε ο ήλιος "Έλα".

Ένιωσε ανάλαφρο το ηλιοτρόπιο, τόσο ανάλαφρο σαν να μη το έδενε η ρίζα του στο χώμα. Λες κι έγιναν φτερά τα φύλλα του, αφέθηκε ν΄ανεβαίνει.. Κι ανέβαινε, όλο ανέβαινε.. Ήταν τόσο μαγευτικός ο ουρανός, τόσο φωτεινός, δεν γίνεται πιο φωτεινός.. Κι έφτασε κοντά στον ήλιο. Κι από κει ψηλά είδε όλες τις θάλασσες, κι όλα τα λιβάδια, είδε λίμνες, είδε λιμώνες, είδε δάση, είδε ροδώνες και χώρες μαγικές και κόρφους μυστικούς και νησιά που ταξιδεύανε στο κύμα και πράσινα ποτάμια που στραφτάριζαν κι ολόλευκα πουλιά πάνω απ΄τα βουνά τ΄ασημένια.

"Έλα κοντά μου" είπε ο ήλιος. Το ηλιοτρόπιο πήγε κοντά.

"Πιο κοντά" είπε ο ήλιος. Το ηλιοτρόπιο πήγε πιο κοντά.

"Κοίτα με" είπε ο ήλιος "Κοίτα με ηλιοτρόπιο" Το ηλιοτρόπιο τον κοίταξε.

"Εσένα μόνο" είπε ο ήλιος, και το άγγιξε με την ανάσα του.

Κι ένιωσε την ανάσα εκείνη να το καίει σαν πυρετός, σαν φλόγα να το αγκαλιάζει, σαν αστραπή θαμπωτική να το πονά κι ήταν όλα ένα χρυσάφι μέσα του, ολόγυρά του. Φλόγα θαμπωτική ο ουρανός απ΄άκρη σε άκρη. Κι ένιωσε τα φυλλοκάρδια του ν΄ανοίγουν, να γλιστράνε, να σκορπάν τα σπόρια του, να πέφτουν δάκρυ και βροχή στις θάλασσες του κόσμου κι όπως αγγίζαν τον αφρό, όπως άγγιζαν το κύμα σπίθες ξενες να πηδούν, μυριάδες ηλιοτρόπια να βλασταίνουν στη στιγμή, κύματα κι άλλα κύματα από ηλιοτρόπια χρυσά, ήλιοι λουλουδένιοι που στραφτάριζαν ολούθε ονειρικά, θάλασσες απέραντες χωρίς αρχή και τέλος.

Είχε συννεφιά τ΄άλλο πρωί. Δεν βγήκε τη μέρα εκείνη ο ήλιος. Κατασκότεινος ο ουρανός, λες κι ήταν βουρκωμένος . Το ηλιοτρόπιο έγερνε στο μίσχο του ξερό, καψαλισμένο, δίχως δροσιά, χωρίς πνοή, ανάμεσα στα δροσά ηλιοτρόπια του κάμπου.

"Τά΄θελε και τά΄παθε" είπε ένα ηλιοτρόπιο

"Πήγαινε γυρεύοντας" είπε ένα άλλο. Έτσι είπαν.

Έτσι είπαν και το λυπήθηκαν. Το λυπήθηκαν επειδή κανένα τους δε μάντεψε, πόσο μεγάλη ήταν η αγάπη του, κανένας δεν έμαθε ποτέ το τελευταίο όνειρό του.

------------------

 Το ηλιοτρόπιο

Ευγένιος Τριβιζάς

------------------------------

Ο Ε.Τριβιζάς έχει σπουδάσει νομικά, οικονομικά και είναι καθηγητής εγκληματολογίας.  Στο πιο πάνω κείμενο με τίτλο "Το Ηλιοτρόπιο" με ένα μοναδικό γλαφυρό και ποιητικό τρόπο , διεισδύει  στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων.Εξ 'αλλου είναι γνωστή και η μεγάλη του αγάπη προς τα παιδιά

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Προοίμιο

Μάξιμος ο Ομολογητής

Μυσταγωγία (στην δημοτική)

Εισαγωγὴ - Σχόλια: πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Στανιλοάε,
Μετάφραση: Ἰγνάτιος Σακαλὴς.



  Προοίμιο

  A'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο ἡ ἅγια Ἐκκλησία εἶναι εἰκόνα καὶ τύπος τοῦ Θεοῦ

   Β'. Γύρω ἀπὸ τὸ πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι εἰκόνα τοῦ κόσμου τοῦ συγκροτημένου ἀπὸ ὁρατὲς κι ἀόρατες ὀντότητες

   Γ'. Ὅτι ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι εἰκόνα καὶ μόνον τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου

    Δ'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο γίνεται ἡ συμβολικὴ ἀπεικόνιση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ εἰκονισμὸς τῆς Ἐκκλησίας σὰν ἀνθρώπου ἀπ' αὐτὸν

   Ε'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο πάλι ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι εἰκόνα καὶ τύπος τῆς ψυχῆς καθ' ἑαυτὴ

   Στ'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο λέγεται ἄνθρωπος καὶ ἡ ἁγία Γραφὴ

   Ζ'. Πῶς ὁ κόσμος λέγεται ἄνθρωπος καὶ πῶς ὁ ἄνθρωπος κόσμος

   Η'. Τί συμβολίζει ἡ πρώτη εἴσοδος τῆς ἁγίας σύναξης καὶ τί ὅσα τελοῦνται ἐπειτ' ἀπ' αὐτὴ
    Θ'. Τί φανερώνει καὶ ἡ εἴσοδος τοῦ λαοῦ μέσα στὴν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ

    Ι'. Τί συμβολίζουν τὰ θεῖα ἀναγνώσματα
    ΙΑ'. Τί συμβολίζουν τὰ θεῖα ψάλματα

    ΙΒ'. Ποιὰ σημασία ἔχουν οἱ ἀναφωνήσεις πρὸς τὴν εἰρήνη

    ΙΓ'. Τίνος καθενὸς χωριστὰ εἶναι σύμβολο ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου καὶ οἱ μυστικὲς εὐχὲς ἔπειτ' ἀπ' αὐτὴ

    ΙΔ'. Τίνος σύμβολο εἶναι καὶ στὴ γενικὴ σημασία της ἡ θεία ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου

    ΙΕ'. Τίνος σύμβολο εἶναι τὸ κλείσιμο τῶν θυρῶν τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας, ποὺ γίνεται μετὰ τὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο

    ΙΣτ'. Τί σημαίνει ἡ εἴσοδος τῶν Ἁγίων Μυστηρίων

    ΙΖ'. Τίνος σύμβολο εἶναι ὁ θεῖος ἀσπασμὸς

    ΙΗ'. Τί σημαίνει τὸ θεῖο σύμβολο τῆς πίστεως

    ΙΘ'. Τί σημαίνει ἡ δοξολογία τοῦ Θεοΰ μὲ τὸν Τρισάγιο ὕμνο

    Κ'. Τίνος σύμβολο εἶναι ἡ ἁγία Προσευχὴ τοῦ «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς»

    ΚΑ'. Τί σημαίνει τὸ τέλος τῶν ὕμνων τῆς μυστικῆς λατρείας «Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος» καὶ τὰ λοιπὰ

    ΚΒ'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο καὶ ἡ ψυχὴ καθ’ ἑαυτὴ θεωρεῖται μὲ ὅσα εἰπώθηκαν ὅτι θεοποιεῖ καὶ τελειοποιεῖ τὸν καθένα χωριστὰ

    ΚΓ'. Ἡ πρώτη εἴσοδος τῆς ἁγίας σύναξης εἶναι σύμβολο τῶν ψυχικῶν ἀρετῶν

    ΚΔ'. Ποιὰ μυστήρια ἐνεργεῖ κι ἀποτελειώνει μὲ ὅσα τελοῦνται κατὰ τὴν ἁγία σύναξη ἀνάμεσα στοὺς πιστούς, ποὺ μὲ πίστη συναθροίζονται, ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ παραμένει

 Ἀνακεφαλαίωση

  
Προοίμιο

Πῶς γίνεται ὁ σοφὸς σοφώτερος, ὅταν λάβη κάποια ἀφορμή, καὶ πῶς ὁ δίκαιος προκόβει στὴ γνώση, ὅταν μάθη, ὅπως ἀναφέρει ἡ θεία Παροιμία, σὺ ὁ ἴδιος, πιὸ σεβαστέ μου ἀπ' ὅλους, μοῦ ἔδειξες ὁλοκάθαρα μέσα στὴν ἴδια μου τὴν ἐμπειρία. Μοῦ ἔμαθες ἔμπρακτα ὅσα μὲ σοφία ὑποδηλώνει ὁ θεῖος λόγος. Μὲ ἄκουσες νὰ ἐκθέτω κάποτε, ὅπως μποροῦσα, ἐπιτροχάδην, μιὰ ἐπιτομὴ τῶν θαυμαστῶν μυστικῶν θεωριῶν ἑνὸς ἄλλου μεγάλου γέροντα, μὲ ἀληθινὴ σοφία στὰ θεῖα, σχετικὰ μὲ τὴν ἁγία Ἐκκλησία καὶ τὴν ἁγία σύναξη, ποὺ πραγματοποιεῖται σ' αὐτή. Καὶ περισσότερο ἀπὸ ὅσο ὁ δάσκαλος ἀπὸ τὸ μαθητή, μοῦ ἐζητοῦσες ἀμέσως μὲ ἐπιμονὴ νὰ σοῦ κάνω γραφτὴ ὅλων αὐτῶν τὴν ἔκθεση. Ἤθελες νὰ ἔχης τὸ γραφτὸ σὰν ἀντιφάρμακο τῆς λήθης καὶ τῆς μνήμης ἐνισχυτικό, ἐπειδή, ἔλεγες, βρίσκει στὸ χρόνο αὐτὴ τὸ φυσικό της δαμαστή. Ἀνεπαίσθητα, ἔλεγες, μὲ τὴν παρέμβαση τῆς λήθης, μπορεῖ αὐτὸς ν' ἀφαιρέση τοὺς τύπους καὶ τὶς εἰκόνες ὅποιου μέσα μας βρίσκεται καλοῦ. Γι' αὐτὸ ἔχει ἀνάγκη ἡ μνήμη ὁπωσδήποτε ἀπὸ ἕνα μέσο νὰ τὴν ἀνανεώνη, τὸ μέσο ἐκεῖνο πού, φυλάγοντας παντοτινὰ ἀκμαία τὴ δύναμη τοῦ λόγου, ἔχει ἀπὸ τὴ φύση του τὴν ἰδιότητα νὰ συντηρῆ τὴ μνήμη ἀνεπηρέαστη κι ἀπαραμείωτη. Πόσο τώρα εἶναι σοφώτερο, ἀπὸ τὴν ἁπλῆ ἀκρόαση, νὰ ἐπιζητῆς καὶ τὴ μόνιμη ἐξασφάλιση ὅσων ἄκουσες, τὸ ξέρει βέβαια κάθε ἄνθρωπος, ποὺ λίγο μόνο νοιάζεται γιὰ τὴ λογικὴ εὐγένειά του καὶ δὲν εἶναι ὁλότελα ξένος ἀπὸ τὴν οἰκειότητα μὲ τὸ λόγο.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Πώς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο ἡ ἅγια Ἐκκλησία εἶναι εἰκόνα καὶ τύπος τοῦ Θεοῦ

A'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο ἡ ἅγια Ἐκκλησία εἶναι εἰκόνα καὶ τύπος τοῦ Θεοῦ

Ἔλεγε, λοιπόν, ὁ μακάριος ἐκεῖνος γέροντας, κατὰ ἕνα πρῶτο συμβολισμὸ τῆς θεωρίας του, ὅτι ἡ ἅγια Ἐκκλησία εἶναι τύπος κι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἔχει τὸ ἴδιο μ' αὐτὸν ἔργο κατὰ τὴ μίμηση καὶ κατὰ τὴ μορφή.(16)

Ἀφοῦ ἐδημιούργησε δηλαδὴ ὁ Θεὸς τὰ πάντα μὲ τὴν ἄπειρη δύναμή του καὶ τὰ ἔφερε στὴν ὕπαρξη, τὰ συγκρατεῖ, τὰ συνενώνει καὶ χαράζει τὰ ὅριά τους. Συνδέει μὲ τὴν πρόνοιά του τὸ ἕνα μὲ τὸ ἄλλο καὶ μὲ τὸν ἑαυτό του, καὶ τὰ νοητὰ καὶ τὰ αἰσθητά. Καὶ κρατῶντας μαζὶ γύρω ἀπὸ τὸν ἑαυτό του τὰ πάντα, στὰ ὁποῖα εἶναι αἰτία κι ἀρχὴ καὶ τέλος, ἐνῷ κατὰ τὴ φύση βρίσκονται σὲ διάσταση, τὰ κάνει νὰ συγκατανεύουν τὸ ἕνα στὸ ἄλλο σύμφωνα μὲ μιὰ τάση τους, τὴν τάση πρὸς αὐτόν, σὰν βασικὴ ἀρχὴ τῆς σχέσης. Σύμφωνα μ' αὐτὴν ὁδηγοῦνται ὅλα σὲ μιὰ ταυτότητα κίνησης καὶ ὕπαρξης, ποὺ ἀποκλείει τὴν κατάλυση καὶ τὴ σύγχυση. Κανένα ἀπὸ τὰ ὄντα, προβαδίζοντας, δὲ στασιάζει ἐναντίον κάποιου ἄλλου, οὔτε ἀποσπᾶται ἀπ' αὐτὸ σύμφωνα μὲ τὴ διαφορὰ ποὺ χαρακτηρίζει τὴ φύση καὶ τὴν κίνησή του. Συμφύονται ὅλα μαζὶ μὲ ὅλα χωρὶς νὰ συγχέονται, σύμφωνα μὲ τὴν ἀκατάλυτη σχέση καὶ φύλαξη τῆς μοναδικῆς ἀρχῆς κι αἰτίας, ποὺ καταργεῖ κι ἐπισκεπάζει ὅλες τὶς σχέσεις, ποὺ θεωροῦνται ἰδιαίτερες μεταξὺ ὅλων ἀνάλογα μὲ τὴ

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Γύρω ἀπὸ τὸ πώς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι εἰκόνα

Β'. Γύρω ἀπὸ τὸ πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι εἰκόνα τοῦ κόσμου τοῦ συγκροτημένου ἀπὸ ὁρατὲς κι ἀόρατες ὀντότητες

Μ' ἕνα δεύτερο συμβολισμὸ τῆς θεωρίας του, ἔλεγε, ὅτι ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι τύπος καὶ εἰκόνα ὁλόκληρου τοῦ κόσμου, ποὺ εἶναι συγκροτημένος ἀπὸ ὁρατὲς κι ἀόρατες ὀντότητες. Γιατί ἐπιδέχεται τὴν ἴδια μ' ἐκεῖνον καὶ ἕνωση καὶ διάκριση.(18)

Ἐκείνη δηλαδὴ κατὰ τὴν κατασκευή της ἀποτελεῖ ἑνιαῖο οἰκοδόμημα, θὰ δεχθῆ ὡστόσο τὸ διαφορισμὸ μὲ βάση κάποιο γνώρισμα, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴ θέση καὶ τὸ σχῆμα καὶ θὰ διαφοροποιηθῆ στὸ χῶρο, ποὺ εἶναι προωρισμένος γιὰ τοὺς ἱερεῖς καὶ τοὺς λειτουργοὺς μόνο, ποὺ τὸν λέμε ἱερὸ βῆμα (ἱερατεῖο), καὶ στὸ χῶρο ποὺ εἶναι ἀνοιχτὸς γιὰ νὰ εἰσέλθουν ὅλα τὰ πιστὰ πλήθη καὶ ποὺ τὸν λέμε ναό. Παραμένει ὡστόσο μία κατὰ τὴν ὕπαρξη, χωρὶς νὰ συμμερίζεται τὴ διαίρεση τῶν μερῶν της, ποὺ ὀφείλεται στὴ διαφορὰ ποὺ αὐτὰ ἔχουν μεταξύ τους. Ἀλλὰ καὶ τὰ ἴδια τὰ μέρη, μὲ τὴν ἀναφορά τους πρὸς τὴ δική της ἑνότητα, τ' ἀπαλλάσσει ἀπὸ τὴν ὀνομαστικὴ διαφορά τους καὶ δείχνει τὴ μεταξὺ τῶν δύο ταυτότητα. Κι ἐνῷ ὑπάρχουν ἀμοιβαῖα τὸ ἕνα γιὰ τὸ ἄλλο φανερώνει τί ἀποτελεῖ τὸ καθένα ἀπὸ τὰ δύο γιὰ τὸν ἑαυτὸ του• δείχνει τὸ ναὸ ἱερὸ βῆμα κατὰ τὴ δύναμη, ἐπειδὴ ἀποκτᾶ ἱερότητα μὲ τὴν ἀναφορὰ τῆς μυσταγωγίας πρὸς τὸ ἱερὸ τέλος της. Καὶ πάλι κατ' ἀντιστροφὴ δείχνει τὸ ἱερὸ βῆμα ναό, ἐπειδὴ κατὰ τὴ διεξαγωγὴ τῆς μυσταγωγίας αὐτῆς ἔχει τὸ ναὸ ὡς ἀρχή του. Καὶ ἡ Ἐκκλησία μέσα στὰ δύο μένει μία καὶ ἡ ἴδια.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ὅτι ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεού είναι εἰκόνα καὶ μόνον τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου

Γ'. Ὅτι ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι εἰκόνα καὶ μόνον τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου

Ἔλεγε ἀκόμα, ὅτι ἡ ἁγία Ἐκκλησία εἶναι σύμβολο τοῦ αἰσθητοῦ μόνο κόσμου καθ' ἑαυτόν. Σὰν οὐρανό της ἔχει τὸ θεῖο καὶ ἱερὸ βῆμα καὶ σὰν γῆ διαθέτει τὴν ὡραιότητα τοῦ ναοῦ. Ὅμοια καὶ ὁ κόσμος εἶναι Ἐκκλησία• ὁ οὐρανὸς μοιάζει μὲ τὸ ἱερὸ βῆμα καὶ μὲ τὸ ναὸ ἡ διακοσμημένη γῆ.(20)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Πως καὶ μὲ ποιὸ τρόπο γίνεται ἡ συμβολικὴ ἀπεικόνιση τοῦ ἀνθρώπου

Δ'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο γίνεται ἡ συμβολικὴ ἀπεικόνιση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ εἰκονισμὸς τῆς Ἐκκλησίας σὰν ἀνθρώπου ἀπ' αὐτὸν

Καὶ πάλι μὲ ἄλλο τρόπο μυστικῆς θεωρίας, ἔλεγε, ὅτι ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ ἂνθρωπος• σὰν ψυχὴ ἔχει τὸ ἱερὸ βῆμα, νοῦ της τὸ ἱερὸ θυσιαστήριο, σῶμα τὸ ναό. Γιατί εἶναι εἰκόνα καὶ ὁμοίωση τοῦ ἀνθρώπου, γινωμένου κατὰ τὴν εἰκόνα καὶ τὴν ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ.(21) Ἔτσι μὲ τὸ ναό, ὅπως μὲ σῶμα, προβάλλει τὴν ἠθικὴ φιλοσοφία• μὲ τὸ ἱερὸ βῆμα, ὅπως μὲ ψυχή, ἀναπτύσσει πνευματικὰ τὴ φυσικὴ θεωρία• μὲ τὸ ἱερὸ θυσιαστήριο, ὅπως μὲ νοῦ, φανερώνει τὴ μυστικὴ θεολογία.(22).
Ἔλεγε ἀκόμα,(23) ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι, Ἐκκλησία μυστική, ποὺ μὲ τὸ σῶμα του, ὅπως μὲ ναό, λαμπρύνει τὴν πρακτικὴ ἱκανότητα τῆς ψυχῆς μὲ τὴν ἐνάρετη ἄσκηση τῶν ἐντολῶν σύμφωνα μὲ τὴν ἠθικὴ φιλοσοφία• μὲ τὴν ψυχή του, ὅπως μὲ ἱερὸ βῆμα, προσφέρει μὲ τὸ λόγο στὸ Θεό τοὺς ἀπὸ τὶς αἰσθήσεις προερχόμενους λόγους κατὰ τὴ διενέργεια τῆς φυσικῆς θεωρίας, ἀφοῦ δεχθοῦν τὴν καθαρὴ πνευματικὴ περιτομὴ τῆς ὕλης• καὶ μὲ τὸ νοῦ, ὅπως μὲ θυσιαστήριο, μὲ ἄλλη πολύλογη καὶ πολύφθογγη σιγή, προσκαλεῖ τὴν πολυύμνητη μέσα στὰ ἄδυτα τῆς σκοτεινῆς κι ἀκατανόητης μεγαλοφωνίας σιγὴ τῆς θεότητας. Καὶ ποὺ τὴν οἰκειώνεται, ὅσο γίνεται στοὺς ἀνθρώπους, μὲ τὴ μυστικὴ θεολογία καὶ γίνεται ὅπως πρέπει νὰ εἶναι αὐτός, ποὺ ἔγινε ἄξιος νὰ τὸν ἐπισκεφθῆ ὁ Θεὸς καὶ ποὺ σφραγίστηκε μὲ τὶς ὁλόφωτες λάμψεις του.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Πως καὶ μὲ ποιὸ τρόπο πάλι ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι εἰκόνα καὶ τύπος τῆς ψυχῆς καθ' ἑαυτὴ

Ε'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο πάλι ἡ ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ εἶναι εἰκόνα καὶ τύπος τῆς ψυχῆς καθ' ἑαυτὴ

Ἐδίδασκε ἀκόμα, ὅτι δὲν ἔχει μόνο τὴ δυνατότητα ἡ ἁγία Ἐκκλησία νὰ εἶναι εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου ὁλόκληρου, ποὺ ἀποτελεῖται κατὰ τὴ σύνθεσή του ἀπὸ σῶμα καὶ ψυχή. Εἶναι ἐπίσης εἰκόνα καὶ τῆς ψυχῆς τῆς ἴδιας, ὅταν τὴ θεωρήσωμε καθ' ἑαυτὴ μὲ τὸ λόγο.

Ἔλεγε, ὅτι ἡ ψυχὴ γενικὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ νοερὴ καὶ ζωτικὴ δύναμη κι ὅτι ἡ νοερὴ δύναμη κινεῖται μὲ αὐτεξούσια θέληση, ἐνῷ ἡ ζωτικὴ μένει ἀκίνητη μέσα στὴ φύση της, χωρὶς τὴ δύναμη τῆς ἐκλογῆς. Συνεχίζοντας, ἔλεγε, ὅτι στὸ νοερὸ μέρος ἀνήκουν ἡ θεωρητικὴ μαζὶ καὶ ἡ πρακτικὴ δύναμη• ὅτι ἡ θεωρητικὴ δύναμη λέγεται νοῦς, ἐνῷ ἡ πρακτικὴ λόγος. Ὁ νοῦς εἶναι ποὺ κινεῖ τὴ νοερὴ δύναμη• γιὰ τὴ ζωτικὴ ἀσκεῖ πρόνοια ὁ λόγος. Ὁ ἕνας εἶναι καὶ καλεῖται σοφία, κι ἐννοῶ τὸ νοῦ, ὅταν φυλάγη ὁλότελα ἀπαράτρεπτες τὶς κινήσεις του πρὸς τὸ Θεό. Ὅμοια καὶ ὁ λόγος εἶναι καὶ λέγεται φρόνηση, ὅταν μὲ τὶς πράξεις ἑνώνοντας μὲ τὸ νοῦ φρόνιμα τὴ ζωτικὴ δύναμη, ποὺ κατευθύνει προνοητικά, τὴν παρουσιάζη σύμφωνη μαζί του, ἀφοῦ ἔχει τὴν ἴδια μ' αὐτὸν κι ὅμοια σφραγῖδα τοῦ Θεοῦ κερδισμένη μὲ τὴν ἀρετή. Ἔλεγε, ὅτι αὐτὴ μοιράζεται φυσικὰ καὶ στὸ νοῦ καὶ στὸ λόγο, ὥστε νὰ εἶναι μᾶλλον καὶ νὰ φαίνεται ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἡ ψυχὴ ὅτι ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸ νοῦ καὶ τὸ λόγο, ἐπειδὴ εἶναι νοερὴ καὶ λογική. Εἶναι φανερὸ ὅτι ἡ ζωτικὴ δύναμη θεωρεῖται δύναμη καὶ τῶν δύο —τοῦ νοῦ ἐννοῶ καὶ τοῦ λόγου— κατὰ ἰσότητα. Οὔτε εἶναι ὀρθὸ νὰ ἐννοήσωμε ὅτι ἕν’ ἀπ' αὐτὰ εἶναι ἄμοιρο ἀπὸ ζωή, ἀλλὰ ὅτι αὐτὴ μοιράζεται καὶ στὰ δύο. Χάρη στὴ ζωὴ ὁ νοῦς, ποὺ εἴπαμε ὅτι λέγεται καὶ σοφία, προχωρῶντας στὴν ἁπλότητα μὲ τὴ θεωρητικὴ ἐνέργεια μέσα σὲ ἀπόρρητη σιωπὴ καὶ γνώση ὁδηγεῖται στὴν ἀλήθεια μὲ τὴν ἀλησμόνητη καὶ ἀδιάκοπη γνώση. Καὶ ὁ λόγος, ποὺ τὸν ἐκαλέσαμε φρόνηση, μὲ τὴ σύμφωνη μὲ τὴν ἀρετὴ πρακτικὴ ἐνέργεια τοῦ σώματος, καταλήγει, περνῶντας ἀπὸ τὴν πίστη, στὸ ἀγαθό. Ἀπὸ τὰ δύο αὐτὰ ἀπαρτίζεται ἡ ἀληθινὴ ἐπιστήμη τῶν θείων κι ἀνθρώπινων πραγμάτων, ἡ ἀληθινὰ ἄσφαλτη γνώση, ὅλης της θεϊκώτατης χριστιανικῆς φιλοσοφίας ἡ κατάληξη.(24)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Πως καὶ μὲ ποιὸ τρόπο λέγεται ἄνθρωπος καὶ ἡ ἁγία Γραφὴ

Στ'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο λέγεται ἄνθρωπος καὶ ἡ ἁγία Γραφὴ

Κι ὅπως, κατὰ τὴν ἀναγωγικὴ θεωρία, ἔλεγε, ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἄνθρωπος πνευματικὸς κι ὁ ἄνθρωπος μυστικὴ Ἐκκλησία, ἔτσι κι ὁλόκληρη ἡ ἁγία Γραφὴ σὲ συναίρεση, ἔλεγε, ὅτι εἶναι ἂνθρωπος• σῶμα της ὅτι εἶναι ἡ Παλαιὰ Διαθήκη, ψυχή της καὶ πνεῦμα καὶ νοῦς ἡ Καινή.(40) Ὁλόκληρης πάλι τῆς ἁγίας Γραφῆς, τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Νέας, σῶμα ἦταν τὸ γράψιμο τῆς ἐποχῆς, καὶ ἡ σημασία τῶν συμβόλων κι ὁ σκοπός, στὸν ὁποῖο ἀποβλέπει ἡ σημασία, ἔλεγε ὅτι εἶναι ἡ ψυχή.

Ὅταν τὸ ἄκουσα αὐτό, ἐθαύμασα ὑπερβολικὰ τὴν ἀκρίβεια τοῦ εἰκονισμοῦ. Κι ὅπως πρέπει, μ' ὅλη μου τὴ δύναμη, ὕμνησα αὐτὸν ποὺ μοιράζει χαρίσματα στὸν καθένα κατὰ τὴν ἀξία του. Ὅπως δηλαδὴ ὁ πλασμένος ἀπὸ ἀνθρώπινη ὕλη εἶναι θνητὸς κατὰ τὸ φαινόμενο καὶ κατὰ τὸ μὴ φαινόμενο ἀθάνατος, ὅμοια κι ἡ ἁγία Γραφὴ μὲ τὸ νὰ ἔχη παροδικὰ τὰ φαινόμενα γραφτὰ σημεῖα, ἐνῷ τὸ πνεῦμα ποὺ κρύβουν τὰ γράμματα δὲν ἔχει ποτὲ διακοπὴ στὴ ζωή του, παρουσιάζει ἀληθινὸ τὸ λόγο τῆς θεωρίας. Κι ὅπως αὐτὸς ὁ ὅμοιός μας ἄνθρωπος συγκρατεῖ μὲ τὴ φιλοσοφία τὴν ἐπιθυμία καὶ τὸ ἔνστικτό τῆς ἡδονῆς καὶ μαραίνει τὴ σάρκα,ἔτσι κι ἡ Γραφὴ στὸ πνευματικὸ νόημά της ἐνεργεῖ περιτομὴ στὰ γραφτὰ σημεῖα της. Μᾶς λέει ὁ θεῖος Ἀπόστολος: ὅσο ὁ ἐξωτερικὸς ἄνθρωπος φθείρεται, τόσο ὁ ἐσωτερικὸς ξαναγίνεται νέος μέρα τὴ μέρα. Τὸ ἴδιο νὰ σκεφτώμαστε καὶ νὰ λέμε καὶ γιὰ τὴν ἁγία Γραφή, ἐκλαμβάνοντάς την σὰν ἄνθρωπο.(41) Ὅσο δηλαδὴ ὑποχωρεῖ τὸ γράμμα της, τόσο ὑπερισχύει τὸ πνεῦμα της. Κι ὅσο περνοῦνε οἱ σκιὲς τῆς πρόσκαιρης λατρείας, τόσο παίρνει τὴ θέση τους ἡ ἀλήθεια τῆς πίστης ἡ ὁλοφώτεινη κι ὁλόλαμπρη κι ἀνήσκιωτη.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Πῶς ὁ κόσμος λέγεται ἄνθρωπος καὶ πως ὁ ἄνθρωπος κόσμος

Ζ'. Πῶς ὁ κόσμος λέγεται ἄνθρωπος καὶ πῶς ὁ ἄνθρωπος κόσμος

Σύμφωνα πάλι μὲ τὴν εἰκόνα αὐτή, μ' ἐπιτυχημένη ἀπομίμηση, ὁλόκληρος ὁ κόσμος, ποὺ ἀποτελεῖται, ἀπὸ ὁρατὰ κι ἀόρατα, ἐπρόσθετε, ὅτι εἶναι ἄνθρωπος. Καὶ πάλι, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι κόσμος, ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ ψυχὴ καὶ σῶμα. Ἔλεγε, ὅτι τὰ νοητὰ ἀναλογοῦν πρὸς τὴν ψυχή, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ἡ ψυχὴ πρὸς τὰ νοητά. Τὰ αἰσθητὰ πάλι ἀντιστοιχοῦν πρὸς τὸ σῶμα, καθὼς ἀκριβῶς καὶ τὸ σῶμα ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὰ αἰσθητά.(42) Κι ὅτι ψυχὴ τῶν αἰσθητῶν εἶναι τὰ νοητὰ καὶ τῶν νοητῶν τὸ σῶμα εἶναι τὰ αἰσθητά. Κι ὅπως ἡ ψυχὴ ζῆ μέσα στὸ σῶμα, ἔτσι κι ὁ νοητὸς κόσμος βρίσκεται μέσα στὸν αἰσθητό. Καὶ ὁ αἰσθητὸς κόσμος ὅτι ὁλοκληρώνεται μὲ τὸ νοητό, ὅπως ἀκριβῶς τὸ σῶμα μὲ τὴν ψυχή. Καὶ γίνεται ἕνας κόσμος ἀπὸ τοὺς δύο, ὅπως ἕνας ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχὴ μαζί, χωρὶς τὸ καθένα ἀπὸ τὰ δύο αὐτά, ποὺ εἶναι δεμένα μ' ἕνωση μεταξύ τους, ν' ἀποκρούη τὸ ἄλλο καὶ νὰ τὸ ἀποδιώχνη, ἐξαιτίας τοῦ νόμου, ποὺ ἔβαλε ἐκεῖνος ποὺ τὰ ἔδεσε μαζί. Κι ἀπὸ τὸ νόμο αὐτὸ ἐσπάρθηκε μέσα τους ὁ λόγος τῆς ἑνοποιητικῆς δύναμης, ποὺ δὲν ἐπιτρέπει ν' ἀγνοηθῆ, ἐξαιτίας τῆς φυσικῆς τους διαφορᾶς, ἡ ὑποστατικὴ ταυτότητά τους, ποὺ δημιουργήθηκε ἀπὸ τὴν ἕνωσή τους. Μήτε νὰ γίνη δυνατὸ νὰ φανῆ ἰσχυρότερη στὸ χωρισμὸ καὶ στὴ διαίρεση ἡ ἰδιότητα, ποὺ καθορίζει τὴ φύση τοῦ καθενὸς ἀπὸ τὴ συγγένεια ποὺ τὰ σπρώχνει στὴ φιλία καὶ ποὺ ρίχτηκε μυστικὰ μέσα τους κατὰ τὴν ἕνωσή τους. Καὶ κατὰ τὴ συγγένεια αὐτή, μὲ διαφορετικὴ μορφὴ σὲ κάθε ὄν, ὁ καθολικὸς καὶ μόνος τρόπος τῆς ἀόρατης κι ἀδιανόητης παρουσίας τῆς αἰτίας ποὺ συγκρατεῖ τὰ πάντα μέσα σὲ ὅλα, τὰ διατηρεῖ καὶ μόνα τους καὶ μεταξὺ τους ἀσύγχυτα καὶ ἀδιαίρετα καὶ δείχνει ὅτι ἀνήκουν, κατὰ τὸν ἑνοποιητικὸ σύνδεσμό τους, πιὸ πολὺ τὸ ἕνα στὸ ἄλλο παρὰ στὸν ἑαυτό του. Ὥσπου νὰ σκεφθῆ νὰ τὰ διάλυση Ἐκεῖνος, ποὺ τὰ ἔδεσε μαζί, γιὰ χάρη κάποιας ἀνώτερης κι ἀπόκρυφης οἰκονομίας, κατὰ τὴν ὥρα τῆς συντέλειας τῶν ὅλων ποὺ περιμένομε. Τότε καὶ ὁ κόσμος τῶν φαινομένων, ὅπως ὁ ἄνθρωπος, θὰ πεθάνη καὶ πάλι θ' ἀναστηθῆ νέος ἀπὸ τὸ γερασμένο, κατὰ τὴν ἀνάσταση ποὺ προσδοκοῦμε σύντομα. Τότε κι ὁ ὅμοιός μας ἄνθρωπος, μέρος μαζὶ μὲ ὁλόκληρο, μικρὸς μαζὶ μὲ τὸ μεγάλο κόσμο, θὰ συναναστηθῆ, ἀφοῦ λάβη τὴ δύναμη ν' ἀποφύγη πιὰ τὴ μοῖρα τῆς φθορᾶς. Καὶ τοῦτο ὅταν τὸ σῶμα πλησιάση τὴν ψυχὴ καὶ τὰ αἰσθητὰ πλησιάσουν τὰ νοητὰ κατὰ τὴν ὀμορφιὰ καὶ τὴ λάμψη, ἐνῷ μέσα σὲ ὅλα μὲ ἰδιαίτερη ἀναλογία θὰ ἐκδηλώνεται ἡ ἲδια θεϊκὴ δύναμη, σὰν παρουσία λαμπρὴ κι ἐνεργητική, ποὺ συντηρεῖ μόνη της ἀδιάλυτο στοὺς ἄπειρους αἰῶνες τὸ σύνδεσμο τῆς ἑνότητας.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τί συμβολίζει ἡ πρώτη εἴσοδος τῆς ἁγίας σύναξης καὶ τί ὅσα τελοῦνται ἐπειτ' ἀπ' αὐτὴ

Η'. Τί συμβολίζει ἡ πρώτη εἴσοδος τῆς ἁγίας σύναξης καὶ τί ὅσα τελοῦνται ἐπειτ' ἀπ' αὐτὴ

Ἒπειτ' ἀπὸ τὴ σύντομη ἔκθεση, ποὺ κάναμε τῶν ἀπόψεων ποὺ διατυπώθηκαν γιὰ τὴν ἁγία Ἐκκλησία ἀπὸ τὸ μακαριστὸ γέροντα, ἔρχεται ὁ λόγος νὰ κάμη ἀκόμα πιὸ σύντομη, ὅσο γίνεται, τὴν ἔκθεση γιὰ τὴν ἁγία σύναξη τῆς Ἐκκλησίας.(44) Ἡ πρώτη, λοιπόν, κατὰ τὴν ἱερὴ σύναξη εἴσοδος στὴν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ ἀρχιερέα, ἐδίδασκε, ὅτι εἶναι εἰκόνα καὶ τύπος τῆς πρώτης μέσα ἀπ' τὴ σάρκα παρουσίας στὸν κόσμο τοῦτο, τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρα μας Χριστοῦ. Μὲ τὴν παρουσία του αὺτὴ ἐλευθέρωσε κι ἐλύτρωσε τὴ φύση τῶν ἀνθρώπων, ποὺ εἶχε ὑποδουλωθῆ στὴ φθορὰ καὶ παραδοθῆ ἀπὸ μόνη της στὸ θάνατο μὲ τὴν ἁμαρτία της καὶ ποὺ ὁ διάβολος κυβερνᾶ τυραννικά. Ἐπλήρωσε τὸ χρέος γι' αὐτήν, σὰν ὑπεύθυνος, αὐτὸς ὁ ἀνεύθυνος καὶ ἀναμάρτητος, καὶ τὴν ξαναέφερε στὴ χάρη τῆς ἀρχικῆς βασιλείας, ἀφοῦ ἔδωσε τὸν ἑαυτό του γιὰ μᾶς ἀντάλλαγμα καὶ λύτρο. Πρόσφερε σὰν ἀντίδοτο στὰ δικά μας θανάσιμα πάθη τὸ ζωοποιὸ πάθος του, φάρμακο θεραπευτικὸ καὶ σωτήριο ὅλου τοῦ κόσμου. Κι ἔπειτ' ἀπὸ τὴν παρουσία του αὐτή, ἡ ἄνοδός του στὸν οὐρανὸ καὶ ἡ ἀποκατάστασή του στὸν ὑπερουράνιο θρόνο του συμβολίζεται μὲ τὴν εἴσοδο τοῦ ἀρχιερέα στὸ ἱερὸ βῆμα καὶ τὴν ἀνάβασή του στὸν ἱερατικὸ θρόνο.(45)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τί φανερώνει καὶ ἡ εἴσοδος τοῦ λαού μέσα στὴν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ

Θ'. Τί φανερώνει καὶ ἡ εἴσοδος τοῦ λαοῦ μέσα στὴν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ

Καὶ ἡ εἴσοδος τοῦ λαοῦ, ποὺ γίνεται μαζὶ μὲ τὸν ἱεράρχη μέσα στὴν Ἐκκλησία, ἔλεγε ὁ μακάριος γέροντας, ὅτι φανερώνει τὴν ἐπιστροφὴ τῶν ἀπίστων ἀπὸ τὴν ἄγνοια καὶ τὴν πλάνη τους στὴν ἐπίγνωση τοῦ Θεοῦ, καθὼς καὶ τὴ μετατόπιση τῶν πιστῶν ἀπὸ τὴν κακία καὶ τὴν ἀγνωσία στὴν ἀρετὴ καὶ τὴ γνώση. Γιατί ἡ εἴσοδος στὴν Ἐκκλησία δὲ φανερώνει μόνο τὴν ἐπιστροφὴ τῶν ἀπίστων στὸν ἀληθινὸ Θεό. Ὑποδηλώνει καὶ τοῦ καθενὸς ἀπό μᾶς, ποὺ πιστεύομε ἀλλὰ παραβαίνομε τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου μὲ τὴν ἀκόλαστη διαγωγὴ καὶ τὸν αἰσχρὸ βίο μας, τὴ διόρθωση μὲ τὴ μετάνοια. Κάθε ἄνθρωπος, δηλαδή, φονιάς, μοιχός, κλέφτης, ὑπερήφανος, φαντασμένος, ἀναίσχυντος, πλεονέκτης, φιλάργυρος, φιλοκατήγορος, μνησίκακος, ποὺ ρέπει στὸ θυμὸ καὶ στὴν ὀργή, περιγελαστής, συκοφάντης, ψιθυριστής, τοῦ φθόνου θήραμα, μέθυσος, καὶ μὲ μιὰ λέξη —γιὰ νὰ μὴ μακρύνω τὸ λόγο μου ἀπαριθμῶντας ὅλα τὰ εἴδη τῆς κακίας— ὅποιος κατέχεται ἀπὸ ὁποιαδήποτε κακία, ἀφοῦ παύση θεληματικὰ κι ἐνσυνείδητα νὰ κατέχεται ἀπ' αὐτὴ καὶ νὰ ἐνεργῆ ἐμπρόθετα κι ἀφοῦ μεταβάλη τὴ ζωή του πρὸς τὸ καλύτερο, προτιμῶντας ἀπὸ τὴν κακία τὴν ἀρετή, αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο κατεξοχὴν κι ἀληθινὰ πρέπει νὰ θεωροῦμε καὶ νὰ λέμε ὅτι μπαίνει μαζὶ μὲ τὸ Χριστὸ τὸ Θεὸ στὸ χῶρο τῆς ἀρετῆς ταυτισμένης στὸ νοῦ μας κατὰ κάποιο τρόπο μὲ τὴν Ἐκκλησία.(46)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τί συμβολίζουν τὰ θεία ἀναγνώσματα

Ι'. Τί συμβολίζουν τὰ θεῖα ἀναγνώσματα

Οἱ θεῖες ἀναγνώσεις τῶν πανίερων βιβλίων, ἔλεγε ὁ δάσκαλος, ὅτι ὑποδηλώνουν τὶς θεῖες καὶ μακάριες θελήσεις καὶ βουλὲς τοῦ πανάγιου Θεοῦ. Αὐτές μᾶς δίνουν τὰ θεμέλια τῆς πράξης μας, ἀνάλογα στὸν καθένα μας πρὸς τὴ δύναμή του, καὶ μᾶς μαθαίνουν τοὺς κανόνες τῶν θείων καὶ μακάριων ἀγώνων μας. Καὶ στοὺς ἀγῶνες αὐτοὺς μὲ τὴ νόμιμη ἄθλησή μας ἀξιωνόμαστε τὰ ποθητὰ στεφάνια τῆς βασιλείας τοῦ Χριστοῦ.(47)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τί συμβολίζουν τὰ θεία ψάλματα

ΙΑ'. Τί συμβολίζουν τὰ θεῖα ψάλματα

Ἡ πνευματικὴ πάλι χάρη τῶν θείων ψαλμάτων, ἔλεγε ὅτι φανερώνει τὴ γλυκύτητα τῶν θείων ἀγαθῶν. Αὐτὴν ποὺ φτερώνει τὴν ψυχὴ πρὸς τὸν τέλειο κι εὐτυχισμένον ἔρωτα τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἐρεθίζει πιὸ πολὺ νὰ μισῆ τὴν ἁμαρτία.(48)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ποιὰ σημασία ἔχουν οἱ ἀναφωνήσεις πρὸς τὴν εἰρήνη

ΙΒ'. Ποιὰ σημασία ἔχουν οἱ ἀναφωνήσεις πρὸς τὴν εἰρήνη

Μὲ τὶς ἀναφωνήσεις πρὸς τὴν εἰρήνη, ποὺ γίνονται μέσα ἀπὸ τὸ ἱερὸ βῆμα μὲ ὁρισμὸ τοῦ ἀρχιερέα ἐπειτ' ἀπὸ κάθε ἀνάγνωσμα, καθώριζε ὁ σοφὸς γέροντας, ὅτι φανερώνονται οἱ θεϊκὲς εὐαρεστήσεις, ποὺ μεταφέρουν οἱ ἅγιοι ἄγγελοι. Μ' αὐτὲς ὁρίζει ὁ Θεὸς τ' ἀγωνίσματα ἐκείνων, ποὺ ἀντιμετωπίζουν μὲ νόμιμη ἄθληση γιὰ χάρη τῆς ἀλήθειας τὶς ἀντίθετες δυνάμεις καὶ διαλύει τὶς ἀόρατες συμπλοκές, παρέχοντας εἰρήνη μὲ τὴν κατάργηση τοῦ σώματος τῆς ἁμαρτίας κι ἀντιπροσφέροντας στοὺς ἁγίους ἐξαιτίας τῶν ἀγώνων τους γιὰ τὴν ἀρετὴ τὴ χάρη τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὰ πάθη. Ἔτσι, ἐλεύθεροι ἀπὸ τὸ βάρος τοῦ πολέμου αὐτοῦ, νὰ κατευθύνουν τὶς δυνάμεις τῆς ψυχῆς τους στὴν πνευματικὴ καλλιέργεια, στὴν ἄσκηση δηλαδὴ τῶν ἀρετῶν. Μ' αὐτὲς ἐσκόρπισαν τὶς ὀρδὲς τῶν πονηρῶν πνευμάτων κι εἶχαν ἀρχηγὸ τοὺς τὸ Θεὸ καὶ Λόγο, ποὺ ἀχρήστεψε τὰ ὀδυνηρὰ καὶ δυσαπόκρουστα τεχνάσματα τοῦ διαβόλου.(49)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τίνος καθενὸς χωριστὰ είναι σύμβολο ἡ ἀνάγνωση του ἁγίου Εὐαγγελίου

ΙΓ'. Τίνος καθενὸς χωριστὰ εἶναι σύμβολο ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου καὶ οἱ μυστικὲς εὐχὲς ἔπειτ' ἀπ' αὐτὴ

Γι' αὐτό, ἔπειτ' ἀπὸ τὶς ἀναφωνήσεις αὐτές, ἐθέσπισε ἡ ἱερὴ διάταξη τῆς Ἐκκλησίας νὰ γίνεται ἀμέσως ἡ ἀνάγνωση τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου. Σκοπὸς της εἰδικὸς εἶναι νὰ προβάλη στοὺς φιλόπονους τὴν ταλαιπωρία γιὰ χάρη τοῦ θείου λόγου,(50) ποὺ ἐπειτ' ἀπ' αὐτὴν ὁ Λόγος τῆς γνωστικῆς θεωρίας φτάνοντας κοντά τους, σὰν Μέγας Ἀρχιερέας, ἀπὸ τὸν οὐρανὸ περιορίζει τὸ σαρκικὸ φρόνημα, σὰν μέρος τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου ποὺ εἶναι.(51)

Τοὺς λογισμοὺς ποὺ σκύβουν ἀκόμα στὴ γῆ τοὺς παραμερίζει καὶ τοὺς φέρνει ἀπὸ δῶ στὴ θέαση τῶν νοητῶν λόγων καὶ πραγμάτων μὲ τὸ κλείσιμο τῶν θυρῶν καὶ τὴν εἴσοδο τῶν ἁγίων μυστηρίων, καθὼς ἒχουν σφαλίσει πιὰ τὶς πύλες τῶν αἰσθήσεων. Κι ἀφοῦ τοὺς ἔχει ἀπομακρύνει ἀπὸ τὴ σάρκα καὶ τὸν κόσμο τοὺς μαθαίνει τὰ ἄρρητα,(52) ἐνῷ ἔχουν μὲ τὸν ἀσπασμὸ συνδεθῆ μεταξύ τους καὶ μαζὶ του(53) καὶ τοῦ ἀντιπροσφέρουν μονάχα μ' εὐγνωμοσύνη μπροστὰ στὴν ἀπέραντη πρὸς αὐτοὺς εὐεργεσία του τὴν εὐχαριστήρια ὁμολογία γιὰ τὴ σωτηρία τους. Αὐτῆς ὑπαινιγμὸ ἀποτελεῖ τὸ θεῖο σύμβολο τῆς πίστεως.(54)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τίνος σύμβολο είναι καὶ στη γενικὴ σημασία της ἡ θεία ανάγνωση του Αγίου Εὐαγγελίου

ΙΔ'. Τίνος σύμβολο εἶναι καὶ στὴ γενικὴ σημασία της ἡ θεία ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου

Στὴ γενικὴ ἐκδοχὴ της ὑποδηλώνει τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου τούτου.(57) Ἔπειτα δηλαδὴ ἀπὸ τὴ θεία ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου, κατεβαίνει καὶ ὁ ἀρχιερέας ἀπὸ τὸ θρόνο καὶ γίνεται ἀπὸ τοὺς λειτουργοὺς ἡ ἀπόλυση καὶ ἡ ἀπομάκρυνση τῶν κατηχουμένων καὶ ὅσων εἶναι ἀνάξιοι γιὰ τὸ θεῖο ἀντίκρυσμα τῶν μυστηρίων, ποὺ μέλλουν νὰ παρουσιασθοῦν. Δείχνει ἡ ἴδια καὶ προτυπώνει τὴν ἀλήθεια, ποὺ αὐτῆς εἶναι εἰκόνα κι ἀποτύπωση, κι εἶναι σὰν νὰ φωνάζη μὲ ὅλα αὐτὰ ὅτι, ἀφοῦ κηρυχθῆ σ' ὅλη τὴν οἰκουμένη, ὅπως ἔχει γραφῆ, τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας, μαρτυρία γιὰ ὅλα τὰ ἔθνη, τότε θὰ φτάση τὸ τέλος. Θὰ φτάση τότε, κατὰ τὴ δεύτερη παρουσία του, θέλω νὰ πῶ ἀπὸ τὸν οὐρανό, μὲ ἀνείπωτη δόξα ὁ μεγάλος Θεὸς καὶ Σωτῆρας μας Ἰησοῦς Χριστός. ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μὲ ἐξαγγελτικὴ φωνὴ ἀρχαγγέλου καὶ μὲ τὸν ἦχο τῆς σάλπιγγας τοῦ Θεοῦ θὰ κατεβῆ ἀπὸ τὸν οὐρανό, γράφει ὁ θεῖος Ἀπόστολος. Θὰ τιμωρήση ὅσους τοῦ ἐναντιώθηκαν καὶ θὰ βάλη τοὺς ἁγίους ἀγγέλους του νὰ χωρίσουν τοὺς πιστοὺς ἀπὸ τοὺς ἄπιστους, τοὺς δίκαιους ἀπὸ τοὺς ἄδικους, τοὺς ἁγίους ἀπὸ τοὺς ἁμαρτωλούς. Μ’ ἕνα λόγο, ὅσους ἀκολούθησαν τὴν προσταγὴ τῆς σάρκας ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἐστοίχισαν τὰ βήματά τους σύμφωνα μὲ τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Καὶ θ' ἀποδώση στὸν καθένα, ὅπως βεβαιώνει ἡ ἀλήθεια τῆς θεϊκῆς ὑπόσχεσης, στοὺς ἄπειρους καὶ ἀτελεύτητους αἰῶνες δίκαιη ἀμοιβή, ἀντάξια της ζωῆς ποὺ ἒχουνε ζήσει.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τίνος σύμβολο εἶναι τὸ κλείσιμο τῶν θυρῶν τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας

ΙΕ'. Τίνος σύμβολο εἶναι τὸ κλείσιμο τῶν θυρῶν τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας, ποὺ γίνεται μετὰ τὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο

Τὸ κλείσιμο τώρα τῶν θυρῶν τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ, ποὺ γίνεται μετὰ τὴν ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου καὶ τὴν ἀπομάκρυνση τῶν κατηχουμένων, φανερώνει τὴν παροδικότητα τῶν ὑλικῶν καὶ τὴν εἴσοδο τῶν ἄξιων στὸ νοητὸ κόσμο, δηλαδὴ τὸ νυφικὸ θάλαμο τοῦ Χριστοῦ, ποὺ θὰ γίνη ἒπειτ' ἀπὸ τὸ φοβερὸν ἐκεῖνο χωρισμὸ καὶ τὴ φοβερότερη ἀπόφαση. Φανερώνει ἀκόμα τὴ ριζικὴν ἀπόρριψη τῆς ἀπάτης ποὺ γίνεται μὲ τὶς αἰσθήσεις.(58)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τί σημαίνει ἡ εἴσοδος τῶν Ἁγίων Μυστηρίων

ΙΣτ'. Τί σημαίνει ἡ εἴσοδος τῶν Ἁγίων Μυστηρίων

Ἡ εἴσοδος πάλι τῶν ἁγίων καὶ σεβαστῶν Μυστηρίων εἶναι ἡ ἀρχὴ κι ὁ πρόλογος, ὅπως ἔλεγε ὁ μεγάλος ἐκεῖνος γέροντας, τῆς καινούργιας διδαχῆς, ποὺ θὰ γίνη στοὺς οὐρανούς, σχετικὰ μὲ τὴν οἰκονομία τοῦ Θεοῦ γιὰ μᾶς καὶ ἡ ἀποκάλυψη τοῦ μυστηρίου τῆς σωτηρίας μας, ποὺ εἶναι κρυμμένο στ' ἄδυτα τῆς θεϊκῆς μυστικότητας. «Δὲ θὰ πιῶ, λέει ὁ Θεὸς Λόγος στοὺς μαθητές του, στὸ ἑξῆς ἀπὸ τὸν καρπὸ τοῦ ἀμπελιοῦ ὥς τὴ μέρα ἐκείνη, ὁπότε θὰ τὸ πίνω καινούργιο μαζί σας μέσα στὴ Βασιλεία τοῦ Πατέρα μου».(59)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τίνος σύμβολο εἶναι ὁ θεῖος ἀσπασμὸς

ΙΖ'. Τίνος σύμβολο εἶναι ὁ θεῖος ἀσπασμὸς

Κι ὁ πνευματικὸς ἀσπασμός, ποὺ ἀπευθύνεται σ' ὅλους, εἶναι πρότυπο καὶ προδιαγραφὴ τῆς ὁμόνοιας, τῆς ὁμοφροσύνης ὅλων μεταξύ τους καὶ τῆς λογικῆς ταυτότητας, ποὺ θὰ πραγματοποιηθῆ τὸν καιρὸ τῆς ἀποκάλυψης τῶν μελλοντικῶν ἀνείπωτων ἀγαθῶν, ποὺ ἀποτελεῖ προσδοκία πίστης κι ἀγάπης. Ἐξαιτίας τῆς ἀποκάλυψης αὐτῆς οἰκειώνονται οἱ ἄξιοι τὸ Λόγο καὶ Θεό. Γιατί τὸ στόμα εἶναι τοῦ λόγου σύμβολο καὶ γιὰ τοῦτο ἀκριβῶς ὅλοι ὅσοι ἔχουν κοινωνήσει τὸ λόγο, σὰν λογικοί, μετέχουν σ' ὅλα καθὼς καὶ στὸν πρῶτο καὶ μοναδικὸ Λόγο, τὸν αἴτιο κάθε λόγου.(60)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τί σημαίνει τὸ θεῖο σύμβολο τῆς πίστεως

ΙΗ'. Τί σημαίνει τὸ θεῖο σύμβολο τῆς πίστεως

Ἡ ὁμολογία πάλι τοῦ θείου συμβόλου τῆς πίστεως, ποὺ γίνεται ἀπὸ ὅλους, προδηλώνει τὴ μυστικὴ εὐχαριστία, ποὺ θὰ κάνωμε στὴν ἄλλη ζωή, γιὰ τοὺς θαυμαστοὺς λόγους καὶ τρόπους τῆς πάνσοφης Πρόνοιας τοῦ Θεοῦ γιά μᾶς.(61) Μὲ τὴν Εὐχαριστία αὐτὴ οἱ ἄξιοι παρουσιάζουν τὸν ἑαυτό τους νὰ εὐγνωμονῆ γιὰ τὴ θεία εὐεργεσία. Κι ἔξω ἀπ' αὐτὴ δὲν ἔχουν τίποτ' ἄλλο ν' ἀντιπροσφέρουν γιὰ κάθε ἕνα ἀπὸ τὰ ἄπειρα θεῖα ἀγαθὰ ποὺ ἔχουν δεχθῆ.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τί σημαίνει ἡ δοξολογία τοῦ Θεοΰ μὲ τὸν Τρισάγιο ὕμνο

ΙΘ'. Τί σημαίνει ἡ δοξολογία τοῦ Θεοΰ μὲ τὸν Τρισάγιο ὕμνο

Ἡ τριπλῆ τώρα ἀναφώνηση τοῦ «Ἅγιος», ποὺ περιέχει ἡ ἱερὴ ὑμνολογία, ἀπὸ μέρους ὅλου τοῦ πιστοῦ λαοῦ, δείχνει τὴν ἕνωση καὶ ἰσοτιμία μας μὲ τὶς ἀσώματες καὶ νοερὲς δυνάμεις, ποὺ θὰ φανῆ στὸ μέλλον. Μὲ αὐτήν, σὲ συμφωνία μὲ τὶς ἄνω δυνάμεις ἐξαιτίας τῆς ταυτότητας τῆς σταθερῆς γύρω ἀπὸ τὸ Θεὸ ἀεικινησίας, θὰ μάθη ἡ ἀνθρώπινη φύση νὰ ὑμνῆ καὶ ν' ἁγιάζη μὲ τρεῖς ἁγιαστικὲς ἀναφωνήσεις τὴν τρισυπόστατη καὶ ὅμως μία θεότητα.(62)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τίνος σύμβολο εἶναι ἡ ἁγία Προσευχὴ τοῦ «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς»

Κ'. Τίνος σύμβολο εἶναι ἡ ἁγία Προσευχὴ τοῦ «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς»

Ἡ πανάγια καὶ σεβαστὴ ἐπίκληση τοῦ μεγάλου καὶ μακάριου Θεοῦ καὶ Πατέρα ἀποτελεῖ σύμβολο τῆς υἱοθεσίας, ποὺ εἶναι ἐνυπόστατη καὶ ζῆ καὶ ποὺ θὰ μᾶς παραχωρηθῆ, δωρεὰ καί χάρισμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Σύμφωνα μ'αὐτὴ θὰ ὑπερνικηθῆ καὶ θὰ κρυφτῆ κάθε ἀνθρώπινη ἰδιότητα μὲ τὸν ἐρχομὸ τῆς χάρης καὶ ὅλοι οἱ Ἅγιοι θὰ μεταβληθοῦν καὶ θὰ γίνουν γιοὶ τοῦ Θεοῦ, ὅσοι ἀπὸ δῶ κιόλας ἐστόλισαν μὲ τὶς ἀρετὲς τὸν ἑαυτὸ τους λαμπρὰ καὶ τιμημένα μὲ τὴ θεϊκὴ ὀμορφιὰ τῆς καλωσύνης.(63)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Τί σημαίνει τὸ τέλος τῶν ὕμνων τῆς μυστικῆς λατρείας

ΚΑ'. Τί σημαίνει τὸ τέλος τῶν ὕμνων τῆς μυστικῆς λατρείας «Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος» καὶ τὰ λοιπὰ

Καὶ ἡ ὁμολογία ποὺ γίνεται ἀπὸ ὅλο τὸ λαὸ στὸ τέλος τῆς μυστικῆς λατρείας, μὲ τὸ «Εἷς Ἅγιος» καὶ τὰ λοιπά, φανερώνει τὴν κρυφὴ συγκέντρωση κι ἕνωση πάνω ἀπὸ κάθε λογισμὸ καὶ κάθε νόημα, ὅσων μὲ τρόπο μυστικὸ καὶ σοφὸ ἔχουν τελεσθῆ μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ, πρὸς τὸ ἕνα τῆς θείας ἁπλότητας, στὴν ἄφθαρτη αἰωνιότητα τῶν νοητῶν. Ἐκεῖ, τῆς ἄφαντης καὶ πανανείπωτης δόξας τὸ φῶς ἀντικρύζοντας, δέχονται κι αὐτοὶ μαζὶ μὲ τὶς οὐράνιες δυνάμεις τὴ μακάρια καθαρότητα.(64) Κι ἒπειτα, τελικὸς σκοπὸς ὅλων γίνεται ἡ μετάδοση τοῦ μυστηρίου, ποὺ μετασχηματίζει κατὰ τὸν ἑαυτό του καὶ δείχνει ὅσους κοινωνοῦν ἄξια, ὅμοιους κατὰ χάρη καὶ μετοχὴ μ' ἐκεῖνον ποὺ εἶναι ἀπὸ μόνος του ἀγαθός, χωρὶς νὰ ὑστεροῦν σὲ τίποτ' ἀπ’ αὐτόν, ὅσο μποροῦν νὰ φτάσουν καὶ νὰ δεχθοῦν οἱ ἄνθρωποι. Ὥστε νὰ μποροῦνε κι αὐτοὶ νὰ εἶναι καὶ νὰ καλοῦνται ὄχι ἀπὸ τὴ φύση τους ἀλλὰ κατὰ χάρη Θεοί, ἐξαιτίας τοῦ ὁλάκερου Θεοῦ, ποὺ ὁλάκερους τοὺς ἐγέμισε καὶ κανένα σημεῖο τους δὲν ἄφησε ἄδειο ἀπὸ τὴν παρουσία του.(65)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο καὶ ἡ ψυχὴ καθ’ ἑαυτὴ θεωρεῖται μὲ ὅσα εἰπώθηκαν ὅτι θεοποιεῖ

ΚΒ'. Πῶς καὶ μὲ ποιὸ τρόπο καὶ ἡ ψυχὴ καθ’ ἑαυτὴ θεωρεῖται μὲ ὅσα εἰπώθηκαν ὅτι θεοποιεῖ καὶ τελειοποιεῖ τὸν καθένα χωριστὰ

Ἐλᾶτε, λοιπόν, περνῶντας ἀπὸ τὰ ἴδια πράγματα προχωρητικὰ καὶ μὲ τάξη, ἂς στοχαστοῦμε τὰ ἴδια καὶ σχετικὰ μὲ τὴν ψυχὴ ποὺ ἐπιδιώκει τὴ γνώση. Κι ἀκολουθῶντας τὸ λόγο, ἂς ἀνεβοῦμε λίγο μαζί του, ὅσο μποροῦμε, μ' εὐλάβεια σὲ ψηλότερη σκοπιά, γιὰ νὰ ἐξετάσωμε καὶ ν' ἀντιληφθοῦμε πῶς οἱ θεῖοι κανόνες τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας ὁδηγοῦν τὴν ψυχὴ στὴν τελειότητά της μὲ τὴ γνήσια κι εὐεργετικὴ γνώση. Ἂς μὴν ἐμποδίζωμε, ἂν νομίζετε, τὸ νοῦ μας ποὺ ποθεῖ καὶ θέλει.(66)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ἡ πρώτη εἴσοδος τῆς ἁγίας σύναξης εἶναι σύμβολο τῶν ψυχικῶν ἀρετῶν

ΚΓ'. Ἡ πρώτη εἴσοδος τῆς ἁγίας σύναξης εἶναι σύμβολο τῶν ψυχικῶν ἀρετῶν

Σὺ λοιπὸν ποὺ ἔγινες γνήσιος της μακαριστῆς σοφίας, τοῦ Χριστοῦ ἐραστής, πρόσεξε, μὲ τὰ μάτια τοῦ νοῦ, κατὰ τὴν πρώτη εἴσοδο τῆς ἁγίας σύναξης καὶ τὴν ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὴν ἐξωτερικὴ πλάνη καὶ τὴν ταραχὴ τῆς ὕλης σύμφωνα μ' αὐτὸ ποὺ ἒχει γραφῆ. Γυναῖκες ποὺ ἔρχεστε ἀπὸ τὸ κοίταγμα, προσέξετε. Ἐννοῶ ἀπὸ τὴν παραπλάνηση στὰ σχήματα καὶ τὶς μορφές, ποὺ προκαλεῖ ἡ προσατένιση τῶν αἰσθητῶν. Γιατί δὲν εἶναι ἀληθινὸ νὰ τὴν ὀνομάσωμε θεωρία, ὅπως τὴ λένε οἱ ἄσοφοι ἀπὸ ὅσους οἱ Ἕλληνες ἀποκαλοῦν σοφούς. (Γιατί βέβαια δὲ θὰ ποῦμε ἐμεῖς σοφοὺς αὐτοὺς ποὺ δὲν μπόρεσαν εἴτε δὲ θέλησαν νὰ κατανοήσουν τὸ Θεὸ ἀπὸ τὰ δημιουργήματά του.) Δὲ θὰ ποῦμε λοιπὸν θεωρία τὸ φανέρωμα τῶν αἰσθητῶν, ποὺ ἐπάνω του στήθηκε ὁ ἀτελείωτος πόλεμος τῶν αἰσθητῶν μεταξύ τους καὶ προκαλεῖ σ' ὅλα τὴν καταστροφὴ τοῦ ἑνὸς ἀπὸ τὸ ἄλλο, καθὼς ὅλα καταστρέφουν τὸ ἕνα τὸ ἄλλο καὶ καταστρέφονται ἀναμεταξύ τους. Ἕνα μόνο σταθερὸ γνώρισμα ἔχουν, ὅτι εἶναι ἄστατα καὶ καταστρέφονται καὶ ποτὲ δὲν μποροῦν νὰ συμφωνήσουν μεταξύ τους σὲ μιὰ διατήρηση ἀπόλεμη καὶ ἀστασίαστη. Ἔρχεται στὴν προσατένιση αὐτὴ ἡ ψυχὴ καὶ πάλι φεύγει ἀμέσως ἀπ' αὐτὴν κι ὅπως σ' Ἐκκλησία καὶ σὲ ἀπαραβίαστο ἀνάκτορο τῆς εἰρήνης, καταφεύγει στὴν πνευματικὴ φυσικὴ θεωρία τὴν εἰρηνικὴ κι ἐλεύθερη ἀπὸ κάθε ταραχή, ποὺ τὴν ἀσκεῖ μὲ λόγο κι ὁδηγεῖται σ' αὐτὴν ἀπὸ τὸ Λόγο, τὸ μεγάλο κι ἀληθινὸ Θεό μας κι ἀρχιερέα.(67) Ἐκεῖ διδάσκεται τοὺς λόγους τῶν ὄντων. Σὰν σύμβολά της γι' αὐτοὺς ἔχει τὰ θεῖα ἀναγνώσματα ποὺ διαβάζονται, καὶ τὸ θαυμαστὸ καὶ μέγα μυστήριο τῆς θεϊκῆς Πρόνοιας, ποὺ φανερώνεται στὸ νόμο καὶ τοὺς προφῆτες. Καὶ δέχεται πάλι γιὰ καθέναν ἀπ' αὐτοὺς ἀπὸ Θεοῦ, γιὰ χάρη τῆς καλῆς σ' αὐτοὺς μαθητείας της, μὲ τὴ βοήθεια τῶν θείων δυνάμεων, ποὺ διαλέγονται μαζί της νοερά, τὶς ὑποδηλώσεις, ποὺ χαρίζουν τὴν εἰρήνη, μαζὶ μὲ τὸ θέλγητρο τὸ συντηρητικὸ καὶ τονωτικό, τὸ θεῖο καὶ φλογερὸ πόθο τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ὑποκρούεται σ' αὐτὴ μυστικὰ ἡ πνευματικὴ γλυκύτητα τῶν θείων ὕμνων.(68)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ποιὰ μυστήρια ἐνεργεί κι ἀποτελειώνει

ΚΔ'. Ποιὰ μυστήρια ἐνεργεῖ κι ἀποτελειώνει μὲ ὅσα τελοῦνται κατὰ τὴν ἁγία σύναξη ἀνάμεσα στοὺς πιστούς, ποὺ μὲ πίστη συναθροίζονται, ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ παραμένει

Ἐνόμιζε λοιπὸν ὁ μακαριστὸς γέροντας, καὶ δὲ σταματοῦσε νὰ προτρέπη κάθε Χριστιανό, ὅτι πρέπει νὰ περνάη τὸν καιρὸ του μέσα στὴν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ μὴ λείπη ποτὲ ἀπὸ τὴν ἁγία σύναξη, ποὺ γίνεται μέσα σ' αὐτή. Γιατί σ' αὐτὴ μέσα παραμένουν ἅγιοι ἄγγελοι, ποὺ γράφουν ὅσους κάθε φορὰ μπαίνουν, τοὺς παρουσιάζουν στὸ Θεὸ καὶ κάνουν τὶς παρακλήσεις τους γι' αὐτούς. Εἶναι ἀκόμα καὶ ἡ ἀόρατη χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πάντα βέβαια παροῦσα, μὲ ἰδιαίτερον ὅμως τρόπο κατὰ τὴν ὥρα τῆς ἁγίας σύναξης, ποὺ καθέναν ἀπὸ τοὺς παρόντες, τὸν μεταβάλλει καὶ τὸν μεταμορφώνει καὶ ποὺ ἀληθινὰ τὸν ξαναπλάθει πρὸς τὸ θεϊκώτερο, ἀνάλογα μὲ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό του, καὶ τὸν ὀδηγεῖ σὲ ὅ,τι συμβολίζουν τὰ μυστήρια ποὺ τελοῦνται. Κι ἂς μὴν αἰσθάνεται ἐκεῖνος —ἂν τύχη ν' ἀνήκη στοὺς νήπιους κατὰ τὴν πίστη πρὸς τὸ Χριστὸ— κι ἂς ἀδυνατῆ ν' ἀτενίση στὸ βάθος αὐτῶν ποὺ γίνονται• κι ἂς μὴν αἰσθάνεται ὅτι ἡ χάρη, ποὺ καθένα ἀπὸ τὰ θεῖα σύμβολα τῆς σωτηρίας δηλώνει, ἐνεργεῖ μέσα του καὶ κατὰ μία σειρὰ καὶ τάξη βαδίζει ἀπὸ τ' αὐριανὰ ὡς τὸ τέλος ὅλων.(76)

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ἀνακεφαλαίωση

Ἀνακεφαλαίωση

Γιὰ τὴν εὔκολη μνημόνευση, ἂν νομίζετε, μὲ σύντομη ἀναδρομὴ στὴν οὐσία ὅσων εἴπαμε, ἂς τ' ἀνακεφαλαιώσουμε μ'αὐτὸν τὸν τρόπο. Εἶναι ἡ ἁγία Ἐκκλησία, ὅπως ἔχει λεχθῆ, τύπος καὶ εἰκόνα πρῶτα τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδή, ὅπως ἐκεῖνος τὴν ἀσύγχυτη ἕνωση σχετικὰ μὲ τὶς ποικίλες οὐσίες τῶν ὄντων, ποὺ πραγματοποιεῖ μὲ τὴν ἄπειρη δύναμη καὶ σοφία του, τὴ συνδέει ἀπὸ τὴν ἄκρη της μὲ τὸν ἑαυτό του σὰν δημιουργός, ἔτσι κι ἡ Ἐκκλησία συνδέει τοὺς πιστοὺς σ' ἑνότητα μεταξὺ τους μὲ τῆς πίστης τὴ μία χάρη καὶ τὴ μία κλήση• τοὺς πρακτικοὺς κι ἐνάρετους, μὲ τὴν ταυτότητα τῆς μιᾶς γνώμης• ὅσους ἔχουν δοθῆ στὴ θεωρία καὶ τὴ γνώση, κοντὰ σ' αὐτά, καὶ μὲ ὁμόνοια ἀράγιστη κι ἀδιάσπαστη.(77)

Ἔπειτα εἶναι τύπος καὶ τοῦ νοητοῦ καὶ τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου• σύμβολο τοῦ νοητοῦ κόσμου ἔχει τὸ ἱερὸ βῆμα, τοῦ αἰσθητοῦ τὸ ναό.

Εἶναι ἀκόμα εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου, γιατί μὲ τὸ ἱερὸ βῆμα μιμεῖται τὴν ψυχὴ καὶ μὲ τὸ ναὸ προβάλλει τὸ σῶμα. Ἀλλὰ καὶ τῆς ψυχῆς, ὅταν νοηθῆ καθ' ἑαυτή, εἶναι τύπος κι εἰκόνα, γιατί μὲ τὸ ἱερὸ βῆμα παρουσιάζει τὴ λαμπρότητα τῆς θεωρίας καὶ μὲ τὸ ναὸ τὴ σεμνότητα τῆς πράξης.

Τῆς ἁγίας πάλι σύναξης, ποὺ γίνεται σ' αὐτήν, ἡ πρώτη εἴσοδος σημαίνει γενικὰ τὴν πρώτη παρουσία τοῦ Θεοῦ μας καὶ εἰδικὰ τὴν ἐπιστροφὴ ὅλων ἐκείνων πού, ἐξαιτίας του καὶ μὲ τὴ βοήθειά του, περνοῦν ἀπὸ τὴν ἀπιστία στὴν πίστη, ἀπὸ τὴν κακία στὴν ἀρετή, ἀπὸ τὴν ἀγνωσία στὴ γνώση.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ιερωσύνη και Άσκηση - α'

Εἰσαγωγικά τινα

    Τό θέμα «ἱερωσύνη καί ἄσκηση» στοχεύει νά ἀναδείξει τό πῶς συνδυάζονται οἱ δύο αὐτές πραγματικότητες στό ἕνα καί τό αὐτό πρόσωπο, αὐτό τοῦ ἱερέα. Ἄν γινόταν ἀντιστροφή τῶν δύο αὐτῶν ὅρων καί ἐτίθετο πρῶτα ὁ ὅρος ἄσκηση καί μετά ὁ ὅρος ἱερωσύνη, τότε τό βάρος τῆς διαπραγμάτευσης θά ἐτίθετο στήν ἄσκηση, ἡ ὁποία, βεβαίως, δέν ὁδηγεῖ κατ’ ἀνάγκην στήν ἱερωσύνη. Μάλιστα δέ ὑπάρχουν περιπτώσεις κατά τίς ὁποῖες στόν ἀσκητή δέ συνιστᾶται ἡ ἀνάληψη τῶν πνευματικῶν ὑποχρεώσεων πού ἀπορρέουν ἀπό τό χάρισμα τῆς ἱερωσύνης(1). Ἐνῶ, ὅπως ἐτέθη τό θέμα, μέ τό νά προηγεῖται ἡ ἱερωσύνη καί νά ἕπεται ἡ ἄσκηση ὑποδεικνύεται ὅτι ἡ εἰσήγησή μας πρέπει νά καταδείξει τό πῶς ἡ λειτουργία τοῦ ἱερατικοῦ χαρίσματος ἐμπεριέχει τό στοιχεῖο τῆς ἀσκήσεως. Θά ἔλεγα δέ εὐθύς ἐξ ἀρχῆς κάτι ἀκόμη ἐντονώτερο: ἡ ἱερωσύνη προϋποθέτει τήν ἄσκηση, ὡς πνευματική προετοιμασία, ἀλλά καί ἡ ἄσκηση συνοδεύει διά βίου τόν ἀσκοῦντα τό ἱερώτατο χάρισμα τῆς ἱερωσύνης.

    Διατυπώνοντας τίς πιό πάνω εἰσαγωγικές σκέψεις δέν θά ἤθελα νά μοῦ ἀποδοθεῖ κάποια πρόθεση λογοπαιγνίου ἤ, τέλος πάντων, σχολαστικίζουσα διάθεση. Ἀντίθετα, εἶναι προφανές ὅτι ἐπιθυμῶ νά τονίσω εὐθύς ἐξ ἀρχῆς ὅτι οἱ δύο αὐτές ἱερές πραγματικότητες θά παρουσιαστοῦν συνδυαστικά, ἄρρηκτα συνδεδεμένες, ὅπως ἐξάλλου τό ἀπαιτεῖ τό ἀληθινό φρόνημα τῆς ὀρθόδοξης παράδοσής μας.

    Γιά καθαρά ὅμως μεθοδολογικούς σκοπούς θά δοῦμε πρῶτα τόν ἱερέα ὡς ἀσκούμενο πρόσωπο καί στή συνέχεια θά παρουσιάσουμε τήν ἄσκηση ὡς κύριο χαρακτηριστικό στή λειτουργία καί ἐν γένει φανέρωση τοῦ ἱερατικοῦ χαρίσματος.

    Τά συμπεράσματα τῆς παρούσας εἰσήγησης θά ἔλθουν στό τέλος νά συνοψίσουν τά ἐκτεθέντα καί νά δείξουν ἐναργέστατα ὅτι σήμερα, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη ἐποχή, χρειάζεται νά εἶναι ζωντανή στή ζωή τοῦ ἱερέα ἡ ζεύξη τοῦ ἱερατικοῦ χαρίσματος καί τῆς λειτουργίας του μέ τήν πνευματική καί σωματική ἄσκηση. Οὔτε πάλι ἐπιτρέπεται, στό ὄνομα τοῦ αἰτήματος τοῦ δῆθεν ἐκσυγχρονισμοῦ, ὁ ἱερέας νά ἀπεμπολήσει δομικά στοιχεῖα τῆς ὕπαρξής του, ὅπως εἶναι ἡ πολυσχιδής σωματική καί πνευματική ἄσκηση. Ἐξάλλου τά τελευταῖα ἐκκλησιαστικά γεγονότα δυστυχῶς ἐπιβεβαίωσαν τά ὡς ἄνω καί κατέδειξαν ὅτι ἡ μόνη σίγουρη ὁδός γιά τήν ἀναστήλωση τῆς εἰκόνας τῶν ἐκκλησιαστικῶν προσώπων μέσα στή σύγχρονη ἑλληνική κοινωνία εἶναι ἡ μετά σπουδῆς καί ἐνθουσιασμοῦ ἐπιστροφή στούς ὅρους καί τούς τρόπους τῆς ἀληθινῆς ἄσκησης, πού ἀνέκαθεν θεμελιώνουν ἕνα στέρεο πνευματικό φρόνημα καί ἐγγυῶνται ἀληθινή καί ἐνάρετη βιοτή.

    Γι’ αὐτό καί θεωροῦμε ἐξαιρετικά ἐπίκαιρη τήν ἐπιλογή ὡς γενικοῦ θέματος τοῦ Ζ’ Πανελληνίου Λειτουργικοῦ Συμποσίου τό θέμα «Τό μυστήριον τῆς ἱερωσύνης» καί ἐλπίζουμε ὅτι οἱ εἰσηγήσεις θά ὁδηγήσουν στήν ἀναζωπύρωση τοῦ ἱερατικοῦ χαρίσματος(2).

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ιερωσύνη και Άσκηση - β'

  2) Ἡ ἄσκηση ὡς προετοιμασία καί πνευματικό ὑπόβαθρο τοῦ ἱερέα.

    Μετά ἀπό ὅσα ἐλέχθησαν στό προηγούμενο κεφάλαιο κατανοοῦμε πλέον πολύ καλά ὅτι, ἀφοῦ γιά τόν κάθε χριστιανό ἡ ἄσκηση εἶναι ἀπαράβατη, ἀναγκαία συνθήκη τοῦ βίου του, αὐτό ἰσχύει γιά τόν ὑποψήφιο ἱερέα ἤ τόν ἤδη «ἐνδεδυμένον τήν τῆς ἱερατείας χάριν»(14) κατά μείζονα λόγο. Ὁ ἱερέας καλεῖται ἐκ τῆς ἀποστολῆς του νά ἐνστερνιστεῖ ὅλο τό ἀσκητικό πρόγραμμα πού ἀναφέραμε γιά τήν πνευματική συγκρότησή του, ἀλλά καί γιά νά μπορέσει ἀργότερα νά τό διδάξει στό ποίμνιό του. Δέν εἶναι νοητό ὁ ἱερέας νά ἔχει λιγότερες πνευματικές ὑποχρεώσεις ἀπό τούς χριστιανούς του. Δέ θά πρέπει συνειδησιακά νά ἀναπαύεται ὅταν βλέπει στό ποίμνιό του χριστιανούς μέ μεγαλύτερο πνευματικό ζῆλο. Ἐκ τῆς θέσεως καί τοῦ χαρίσματός του εἶναι πρῶτος καί ὁδηγός στήν χριστιανική κοινότητα. Αὐτό πρέπει νά ἔχει σίγουρα καί ἕνα πνευματικό ἀντίκρισμα. Πρέπει νά εἶναι πρῶτος καί στό ἀσκητικό φρόνημα, στούς πνευματικούς ἀγῶνες. Διαφορετικά, ἄν ὁ ἴδιος εἶναι ἀμελής πνευματικά καί ράθυμος, ὄχι μόνο θά ἔχει πνευματική τύφλωση, ἀλλά θά βλάψει καί ὅσους τόν ἐμπιστεύονται πνευματικά. Δηλαδή θά ἔχουμε τέλεια ἐπιβεβαίωση τῶν λόγων τοῦ Κυρίου: «μήτι δύναται τυφλός τυφλόν ὁδηγεῖν; οὐχί ἀμφότεροι εἰς βόθυνον πεσοῦνται;»(15). Καί ἀκόμη, τό νά ἐπιφορτίζει τούς χριστιανούς μέ πολλές πνευματικές ὑποχρεώσεις καί ὁ ἴδιος νά ἔχει ἀμελῆ βίο, αὐτό εἶναι καί μία μορφή βαριᾶς ὑποκρισίας, τήν ὁποία ἐπίσης καταδίκασε τό ἀψευδές στόμα τοῦ Κυρίου: «καί ὑμῖν τοῖς νομικοῖς οὐαί, ὅτι φορτίζετε τούς ἀνθρώπους φορτία δυσβάστακτα, καί αὐτοί ἑνί τῶν δακτύλων ὑμῶν οὐ προσψαύετε τοῖς φορτίοις»(16).

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ιερωσύνη και Άσκηση - γ'

 2) Ἄσκηση καί ποιμαντική διακονία.

    Ὅλα ὅσα μέχρι τώρα ἀναφέρθηκαν καί πού εἶναι οἱ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις τοῦ ἱερατικοῦ φρονήματος, διαποτισμένες ἀπό ἱερατικό ἀσκητικό φρόνημα, χωρίς τήν ἀναφορά στήν ποιμαντική διακονία τοῦ ἱερέα, θά μποροῦσαν νά χαρακτηριστοῦν ὡς ὁ πνευματικός πλοῦτος, ἡ πνευματική συγκρότηση τοῦ ἱερέα. Ὅμως ὁ ἱερέας εἶναι ποιμένας, ὑπάρχει χάριν τοῦ ποιμνίου του. Ὅπως ὁ πανάγαθος Θεός δέν κράτησε δι’ Ἑαυτόν τόν πλοῦτο τῆς θείας δόξης Του, ἔτσι καί ὁ ἱερέας, κατά μίμηση τοῦ Θεοῦ καί κατά παραγγελίαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ πρός τόν Ἀπόστολο Πέτρο καί πρός τούς ἀνά τούς αἰῶνες ποιμένες, καλεῖται νά μεταφέρει τόν πλοῦτο τῆς θείας χάριτος, τίς δωρεές τοῦ Θεοῦ στά λογικά πρόβατα τῆς ἐκκλησίας(46). Ὁ Κύριος στήν παραβολή τοῦ ποιμένα καί τῶν προβάτων(47) ὀνομάζει τόν ἑαυτό του καλό ποιμένα, πού ὄχι μόνο φροντίζει γιά τήν ἀσφάλεια καί τήν τροφή τῶν προβάτων, ἀλλά καί θυσιάζεται χάριν αὐτῶν. Ἔτσι καί ὁ ἱερέας, ὁ ποιμένας κατά μίμηση τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, ἐπιβάλλεται νά ἔχει συνεχῆ, διαρκῆ φροντίδα γιά τό ποίμνιό του(48). Διαφορετικά θά συμπεριφερθεῖ ἀνεύθυνα, μέ ἀποτέλεσμα νά γίνει τό ποίμνιο βορά τῶν λύκων καί νά διασκορπισθεῖ(49).

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Ιερωσύνη και Άσκηση - δ'

 Ἀντί ἐπιλόγου

    Ἡ μέχρι τώρα διαπραγμάτευση ἀνέδειξε ὅτι ἱερωσύνη καί ἄσκηση εἶναι δύο πραγματικότητες πού συνδυάζονται ἄρρηκτα, ἀπαραιτήτως, στό πρόσωπο τοῦ ἱερέα. Θά ὁλοκληρώσουμε τή διαπραγμάτευση μέ ἕνα ἱστορικό παράδειγμα ἀπό τήν πνευματική ἱστορία τοῦ ὀρθόδοξου γένους μας, ὅπου ἀναδεικνύεται ὅτι ἡ ἄσκηση εἶναι μόνιμη συνοδός στό βίο τῶν ἱερωμένων καί ἀναπόσπαστο χαρακτηριστικό γνώρισμα τοῦ ἱερατικοῦ γένους στήν ὀρθόδοξη παράδοσή μας.

    Στή γνωστή ψευδοενωτική σύνοδο Φερράρας - Φλωρεντίας, μετά τήν ὁλοκλήρωση τοῦ διαλόγου καί γιά ἐπικύρωση, τρόπον τινά, τῆς ψευδοενώσεως, ὁ Πάπας Εὐγένιος ὁ Δ’, ἀπευθυνόμενος πρός τά μέλη τῆς συνόδου, εἶπε: «Αὔριον μέλλομεν λειτουργήσειν καί τελειώσειν τήν ἕνωσιν. Ἐμάθομεν οὖν ὅπως τινές τῶν ὑμετέρων βούλονται μεταλαβεῖν τῶν ἀχράντων μυστηρίων. Διά τοῦτο λέγομεν ἀπό τοῦ νῦν, ἵνα οἱ βουλόμενοι μετασχεῖν τούτων ἐγκρατεύσωνται καί ἁγνίσωνται καί ἑτοιμάσωνται πρός τοῦτο». Δηλαδή, ἐζητήθη ἀπό τούς ἀνατολικούς πατέρες, σύμφωνα μέ τίς παραδόσεις τῆς Δύσης, νά κάνουν ὅλως ἰδιαίτερη προετοιμασία γιά τή συμμετοχή τους τήν ἑπομένη ἡμέρα στή θεία λειτουργία (ἐγκράτεια, ἁγνισμός, ἑτοιμασία). Αὐτό προκάλεσε «ἔκπληξη» στούς δικούς μας πατέρες («καί ἡμεῖς πάντες ἐξεπλάγημεν»). Σέ ἀπάντηση τῶν ὡς ἄνω λόγων τοῦ Πάπα ὁ Νικαίας Βησσαρίων, ἐπιδιώκοντας προφανῶς νά ἀμβλύνει τίς δημιουργηθεῖσες κακές ἐντυπώσεις, ἀπάντησε σχετικῶς: «Οἱ ἡμέτεροι ἐγκρατεύονται ἀεί καί μετ’ εὐλαβείας διανύουσι πάντα τόν τῆς ζωῆς αὐτῶν βίον…»(60).

    Δηλαδή, ἄν παραφράζαμε τά λόγια αὐτά σύμφωνα μέ τό στόχο τοῦ θέματος πού διαπραγματευθήκαμε, θά λέγαμε: οἱ ἱερεῖς τῆς ὀρθόδοξης παράδοσης πάντοτε, συνεχῶς ἀσκοῦνται (ἐγκρατεύονται) καί ἔχουν εὐλάβεια (σωστό φρόνημα ἀπέναντι στό Θεό) ὁλόκληρη τή ζωή τους.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Η τέχνη της εικονογραφίας

Η Τέχνη τής εικονογραφίας
Του Φώτη Κόντογλου

H πάντιμος τέχνη της Εικονογραφίας της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, είναι μία ιερά τέχνη και λειτουργική, όπως είναι όλαι αι εκκλησιαστικαί τέχναι, όπου έχουν σκοπόν πνευματικόν. Αι άγιαι αυταί τέχναι δεν θέλουν να στολίσουν μόνον τον ναόν με ζωγραφικήν δια να είναι ευχ άριστος και τερπνός εις τους εκκλησιαζομένους, ή να τέρψουν την ακοήν των με την μουσικήν, αλλά να τους ανεβάσουν είς τον μυστικόν κόσμον της πίστεως με την πνευματικήν κλίμακα, όπου έχει διαβαθμίδας ήγουν σκαλούνια, τας ιεράς τέχνας, την υμνολογίαν, την ψαλμωδίαν, τήν οικοδομήν, την αγιογραφίαν και τας λοιπάς τέχνας, οπού συνεργούν, όλες μαζί, εις το να μορφωθή μέσα εις τας ψυχάς των πιστών ο μυστικός Πράδεισος, ο ευωδιάζων με πνευματικήν ευωδίαν. Δια τούτο, τά έργα των εκκλησιαστικών τεχνών της Ανατολικής Εκκλησίας είναι υπομνήματα εις τον θείον λόγον.

Η τέχνη των Εικόνων εις την Ορθόδοξον Εκκλησίαν λέγεται Αγιογραφία, ως ζωγραφούσα άγια πρόσωπα και αγίας υποθέσεις. Ο δε αγιογράφος δεν είναι απλώς ένας τεχνίτης όπου κάμνει μίαν αναπαραστατικήν ζωγραφιάν επάνω εις κάποια θέματα θρησκευτικά, αλλά έχει πνευματικόν αξίωμα και πνευματικ ήν διακονίαν, την οποίαν επιτελεί εις την εκκλησίαν, ως ο ιερεύς και ο ιεροκήρυξ.

Η λειτουργική Εικών έχει θεολογικήν ένοιαν. Δεν είναι, ως είπαμεν, μία ζωγραφιά οπου γίνεται διά να τέρπη τους οφθαλμούς μας, η ακόμα διά να μας ενθυμίζη απλώς τά άγια πρόσωπα, όπως γίνεται με τας εικόνας οπου έχομεν δια να φέρνωμεν εις την μνήμην μας τους αγαπημένους συγγενείς και φίλους μας, αλλά είναι κατά τέτοιον τρόπον ζωγραφισμένη, ώστε να μας υψώνη από τον φθαρτόν κόσμον τούτον, και να μας κάμνη να οσφρανθώμεν εκείνον τον καινόν αέρα της Βασιλείας του Θεού. Δια τούτο δεν έχει καμμίαν ομοιότητα με τας ζωγραφίας οπού παριστάνουν με υλικόν τρόπον κάποια πρόσωπα, ακόμα και Αγίους, όπως γίνεται εις την θρησκευτικήν τέχνην της Δύσεως. Εις την λειτουργικήν εικόνα τά άγια πρόσωπα εικονίζονται εν αφθαρσία.

Δι' αυτήν την αιτίαν, η λειτουργική τέχνη δεν αλλάζει κάθε τόσον μαζί με τά άλλα ανθρώπινα πράγματα, αλλά είναι αμετακίνητος όπως η Εκκλησία του Χριστού, την οποίαν εκφράζει. Η ιερά παράδοσις είναι ο πύρινος στύλος οπού την οδηγεί μέσα εις την έρημον του ασταθούς κόσμου. Τούτο ξενίζει τους ανθρώπους του αιώνος τούτου, οι οποίοι δεν είναι εις θέσιν να εισδύσουν εις τον βυθόν της πνευματικής θαλάσσης, αλλά κολυμβούν εις την επιφάνειαν των αισθήσεων, παρασυρόμενοι από τά ρεύματα και τάς δίνας των υδάτων.

Η λειτουργική τέχνη τρέφει τον πιστόν με πνευματικά οράματα και ακούσματα, διυλίζουσα τα εισερχόμενα δια των πυλών των αισθήσεων, φαιδρύνουσα την ψυχήν αυτού με τον ουράνιον οίνον, και δωρούμενη εις αυτόν την ειρήνην της διανοίας.

Η παρούσα βίβλος είναι τεχνική και παραστατική, και ημπορεί ο αναγνώστης να νομίση ότι είναι άσχετος προς την θεολογίαν. Πλήν ας γνωρίζη, ότι εις την Ανατολικήν Εκκλησίαν τά πάντα είναι πνευματικά. Ούτω και εις την τέχνην της αγιογραφίας γίνονται πνευματικά ακόμα και τα βάναυσα εργαλεία, και τά χρώματα, και οι τοίχοι, και αι σανίδες, και όλα τά υλικά πράγματα καθαγιάζονται δια της χάρητος του Αγίου Πνεύματος, γινόμενα όργανα μιάς αγίας τέχνης.

Η τεχνική γνώσις ταύτης της τέχνης δεν είναι μόνον μία μηχανική εργασία, αλλά μετέχει από την πνευματικότητα και αγιότητα εκείνον των πραγμάτων οπου θέλει να παραστήση. Δια τούτο, και το τεχνικόν λεκτικόν της αγιογραφ ίας, αι ονομασίαι των εργαλείων και η έκφρασις οπού έχει το κάθε πράγμα εις αυτήν, έχει θρησκευτικόν χαρακτήρα. Και αυτά τά υλικά οπού μεταχειρίζεται ο Αγιογράφος, είναι ευλογημένα, ταπεινά , εύοσμα, λεπτά. Ούτω, διά να κάμη κάρβουνα με τα οποία σχεδιάζη, μεταχειρίζεται ξύλον άσηπτον ξηράς λεπτοκαρυάς ή μυρσίνης. Δια να κάμη σανίδα επάνω εις την οποίαν θα ζωγραφίση την εικόνα, μεταχειρίζεται την κυπάρισσον, την καρυδέαν, την καστανέαν, την πεύκην ή άλλο δένδρον ευωδιάζον. Τα χρώματα είναι τά περισσότερα χώματα της γής οπού μοσχοβολούν όταν βραχούν από το νερόν, ιδίως εις την ζωγραφικήν του τοίχου, και ευωδιάζουν όπως τά βουνά κατά τά πρωτοβρόχια η ωσάν ένα καινούριον κανάτι με δροσερόν νερόν. Εις το αυγόν βάζει ο τεχνίτης και ολίγον όξος, δια να το διατηρήση. Τα βερνίκια μοσχοβολούν ωσάν θυμίαμα, και ο ασπαζόμενος την εικόνα αισθάνεται οσμ ήν ευωδίας πνευματικής. Τα υλικά της εικόνος είναι τά χρώματα οπού τα περισσότερα είναι χώματα, το αυγόν με το όξος, ο κηρός, το ρετσίνι των πεύκων, η εύοσμος σαντράκα, το μαστίχι, το μέλι, το κομμίδι της μυγδαλιάς. Με ένα σύντομον λόγον η αγιασμένη τούτη τέχνη δεν μεταχειρίζεται χονδροειδή και πηκτά υλικά, όπως η κοσμική ζωγραφική οπού μεταχειρίζεται λινέλαια κάκοσμα και χρώματα πηκτά και βούρτσες χονδρότριχες.

Όσον διά το λεκτικόν της αγιογραφικής τέχνης, είναι ωσάν να αναγινώσκη κανείς κάποιον συναξάρι ή άλλο βιβλίον της θρησκείας, όταν διαβάζη κανέν τεχνικόν βιβλίον οπου να διαλαμβάνη δι αυτήν την τέχνην. Ούτω, αναγινώσκει λόγια όπως είναι τά ακόλουθα: Φιαλόεσσα εκκλησία, σεμνοχρωμία, στύλβωμα, περί λινών,περί λινωχρών , περί πυρρωδισμού, περί προπλασμού, περί σαρκωμάτων, περί λαμμάτων, περί κινναβάρεως, ερμηνε ία των μέτρων, ιστορία, ιστορίζω τοίχον, περί χρυσώματος, περί λινοκοπίας, πώς να ποιήσης βαφήν να σστιλβώνεται, βάλε εις χυβάδαν ψυμμίθι με διάκρισιν, κατασταλακτή, όξος αγνόν, χρώμα θαυμασιώτατον, αγιοκέρι, προπλαστάρι, λαμματίζω, λαγαρίζω ασβέστην, άφησε να ψυχιάση ο ασβέστης, βάλε την όψιν, περί ομματοφρυδίων, περί γλυκασμού, περί γανώματος, καθάρισον με λαγοπόδι, χρυσοκονδυλιά και χρυσοκονδυλίζω, β άλε είς την χωνίαν, άρτυσε βαφήν, τά ομματόκλαδα, κατενώπιον. κ.ά.

Ομιλώντας διά τεχνικά πράγματα, οι αγιογράφοι μεταχειρίζονται πολλάκις λόγια θρησκευτικά και θεολογικά, ως είναι δια παράδειγμα τά ακόλουθα: <<γράψον τά ψυμμιθίας όχι με μόνον άσπρον, αλλά με ολίγην ώχραν, δια να είναι ταπειναί και κατανυκτικαί>>,ή <<οι βαφές έχουν ούτω πολλήν γλυκύτητα και ευσέβειαν>>, κ.ά.

Το κάλλος εις την λειτουργικήν ζωγραφικήν είναι κάλλος πνευματικόν, και ουχί σαρκικόν. Η τέχνη αύτη είναι νηστευτική και λιτή, εκφράζουσα τη πτωχεία τα πλούσια, και όπως είναι το Ευαγγέλιον και η Παλαιά Διαθήκη συνοπτικά και συντομολόγα, ούτω και η Ορθόδοξος αγιογραφία είναι απλή χωρίς περιττά στολίδια και ματαίας επιδείξεις.

Οι παλαιοί εκείνοι αγιογράφοι ενήστευαν, δουλεύοντας, και οπόταν άρχιζαν μ ίαν εικόνα, άλλαζαν τα εσώρουχά των, διά να είναι καθαροί έσωθεν και έξωθεν, και εργαζόμενοι έψαλλαν, δια να γίνεται το έργον των με κατάνυξιν και δια να μην μετεωρίζεται ο νούς των είς τα εγκόσμια.

Δι΄ αυτό, αι κατ' εξοχήν λειτουργικαί και κατανυκτικώτεραι Εικόνες φαίνονται δύσμορφοι εις όσους έχουν το πνεύμα του κόσμου τούτου, τά δε πρόσωπα δεν έχουν κατ' αυτούς <<είδος, ουδέ κάλλος>>, καθ' όσον <<το φρόνημα της σαρκός έχθρα εις Θεόν>>( Ρωμ. η΄ 7).<< Η σάρξ επιθυμεί κατά του πνεύματος, το δε Πνεύμα κατά της σαρκός>>(Γαλ.ε΄,17). Εις τας ιεράς εικόνας <<η σάρξ εσταύρωται σύν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις>>. Το πνευματικόν κάλλος των είναι <<η καλή αλοίωσις>> οπου έλεγεν ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος ότι έβλεπεν εις τα νηστευτικά πρόσωπα των πνευματικών τέκνων του, κατά την νηστείαν της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η Μυστική Πύλη, η κατ' Ανατολάς, είναι και έσται κεκλεισμένη δι' όσους καταγίνονται με την σαρκικήν γνώσιν, η οποία <<φυσιοί>>, ήγουν κάμνει υπερήφανον τον άνθρωπον, κατά τον απόστολον Παύλον. Ενώ , <<οφθαλμοί Κυρίου επί τους ταπεινόφρονας, του ευφράναι αυτούς>>.

Όσην ευλάβειαν και ταπείνωσιν και πίστιν είχαν οι αγιογράφοι οπού εποίησαν τας σεβασμίας και αγίας εικόνας, άλλην τόσην ευλάβειαν και ταπείνωσιν και πίστιν πρέπει να έχωμεν και ημείς οπού τάς προσκυνούμεν, δια να αξιωθώμεν την μυστικήν χάριν οπού διαχύνεται από αυτάς, κατά τους λόγους τούτους του Αγίου Γρηγορίου του Θαυματουργού, όπου λέγει:<<Της αυτής δυνάμεως δείται προφητεύουσί τε και ακροωμένοις προφητών, και ουκ αν ακούσει προφήτου, ότω μη αυτώ προφητεύσαν Πνεύμα την σύνεσιν των αυτού λόγων εδωρήσατο>>


Από το βιβλίο του "ΕΚΦΡΑΣΙΣ της ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑΣ" τόμος 2ος, του εκδοτικού οίκου "ΑΣΤΗΡ" ΑΛ.& Ε. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ. Β' έκδοσης Αθήνα 1960.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Εφηβεία το τέλος ή αρχή τής επανάστασης - α'

Καρδιακές ευχαριστίες στους πατέρες της ενορίας για την τιμητική πρόσκληση, πραγματικά γι’ αυτό το πολύ σπουδαίο θέμα.

Πράγματι, το θέμα όταν το καθορίσαμε ήταν επηρεασμένο από τα γεγονότα που συνέβησαν τότε στην Αθήνα και το γενικότερο κλίμα που άρχισε στο χώρο της νεολαίας. Υπήρχε όμως, αυτός ο επηρεασμός. Επέλεξα το θέμα, όχι έτσι ξεκρέμαστα, αλλά γιατί είμαι επηρεασμένος και από την ορολογία των Πατέρων πάνω σε αυτά τα θέματα. Θα δείτε σε λίγο, πως η Πατερική μας θεολογία στα θέματα τα παιδαγωγικά, πιάνει το θέμα της επαναστατικότητας. Και μάλιστα, το κέντρο του θέματος όπως το ορίσαμε, «η εφηβεία είναι η αρχή ή το τέλος της επαναστάσεως»;

Άρα, είχαμε δύο δομικά στοιχεία τα οποία καθορίζουν το γενικότερο πλαίσιο αυτής της ομιλίας. Το πρώτο λοιπόν, τα γεγονότα και το δεύτερο η Πατερική θεολογία.

Να ξεκινήσω από το πρώτο, όπου θα πω - για ένα-δυο λεπτά - μερικά πράγματα γι’ αυτό που συνέβη το Δεκέμβριο στην Αθήνα. Γιατί όλη η υπόλοιπη ώρα θα αναλωθεί στο κοίταγμα που κάνουν οι Πατέρες μας κι η παράδοσή μας, στο θέμα αυτό της επαναστατικότητας.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Εφηβεία το τέλος ή αρχή τής επανάστασης - β'

«Οι άνθρωποι τώρα πλέον, τεχνολογούν. Δεν θεολογούν. Η κοσμική σοφία κατέχει πλέον τα πρωτεία, αφού απώθησε τον Σταυρό που είναι το καύχημα των χριστιανών. Αυτά εδώ τα ανθρώπινα αγαθά, είναι ασθενέστερα από τη σκιά και απατηλότερα από τα όνειρα. Γιατί κι η νεότητα καταρρέει γρηγορότερα από τα ανοιξιάτικα άνθη. Κι η σωματική ομορφιά μαραίνεται. Είτε από την ασθένεια, είτε από το χρόνο. Κι ο μεν, πλούτος είναι αβέβαιος. Η δε, δόξα, εύκολα ανατρέπεται. Οι ενασχολήσεις με τις τέχνες, τερματίζονται με την επίγεια ζωή. Αλλά κι εκείνο που θεωρούν όλοι ως το σπουδαιότερο, οι λόγοι οι ρητορικοί, έχουν χάρη μόνο για λίγο καιρό όσο ακούγονται». Αρχίζει και μπαίνει ο μέγας Βασίλειος στον τρόπο που δεν κάνουμε παιδεία στα παιδιά μας για να ξεπεράσουν την επαναστατικότητά τους, που ήδη φαίνεται που είναι, η μη περιστολή των παθών και των εκρηκτικών ορμών των παιδιών μας. «Η ψυχή λοιπόν, πρέπει να οδηγείται στη άσκηση κάθε αγαθού έργου. Από τα πρώτα βήματα της ζωής του ανθρώπου, οπότε είναι ακόμη εύπλαστη κι απαλή και μαλακή σαν το κερί. Κι εύκολα διαμορφώνεται, σύμφωνα με τις μορφές και τα σχήματα που παρουσιάζονται σε αυτήν, από τους πνευματικούς οδηγούς της. Ώστε, όταν ωριμάσει το λογικό και η ικανότητα της διακρίσεως, να μπορεί να βρει το δρόμο της, με βάση τα πρώτα στοιχεία, τα πρώτα μαθήματα και τα παραδείγματα της ευσεβείας που τους έχουν παραδοθεί. Αφού το μεν λογικό θα της υπαγορεύει να επιδιώκει το ωφέλιμο. Ενώ η συνήθεια θα κάνει εύκολη την επιτυχία. Μετά από αυτήν την παιδεία, έρχεται το παιδί σε μια ωριμότητα. Η άσκηση, οδηγεί πάντα το παιδί στην ωριμότητα. Πρέπει να δεχόμαστε την υπόσχεση κι ομολογία του νέου ότι θέλει να ακολουθήσει - μάλιστα κι αυτό είναι μεγάλη μας ευθύνη - νου παρθενικό». Προσέξτε, νου παρθενικό. Και μέσα σε αυτό, συνδέεται και η έννοια της παρθενίας της σωματικής. Η αγωγή της παρθενίας που είναι παντελώς ελλιπής στην κοινωνία μας. Όχι μόνο στα μεγέθη τα σεξουαλικά. Αλλά παντελώς. «Νους παρθενικός. Πως θα διακρατεί το νου του το παιδί. Για να είναι πλέον σταθερή η ομολογία αυτή. Και να γίνεται δική του απόφαση και βασικό δομικό στοιχείο παιδείας».

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Εφηβεία το τέλος ή αρχή τής επανάστασης - γ'

Στη Σοφία Σειράχ, προσθέτοντας στα λόγια των Πατέρων μας, βλέπω να γράφονται τα εξής για την παιδαγωγία. «Όποιος το γιο του αγαπάει, τον τιμωρεί συχνά, για να μπορεί στα τελευταία του, να χαίρεται για εκείνον. Αυτός που δίνει αγωγή καλή στο γιο του, θα πάρει από αυτόν χαρά και θα περηφανεύεται για αυτόν. Αυτός που νουθετεί το γιο του, θα κάνει τον εχθρό του να ζηλέψει και θα καμαρώνει για αυτόν μπροστά στους φίλους του. Αν πέθανε ο πατέρας του, είναι σαν να μην πέθανε, γιατί άφησε πίσω του ένα γιο πού του μοιάζει. Όσο ζούσε, τον έβλεπε και χαιρότανε. Μπροστά στο θάνατο, δεν είχε λύπη. Αφήνει πίσω, κάποιον που θα πάρει από τους εχθρούς του εκδίκηση. Και στους φίλους του με την καλοσύνη του θα ανταποδώσει». Εκδίκηση εννοεί την καλοσύνη. «Το γιο του όποιος τον κακομαθαίνει, θα φτάσει να του δένει τις πληγές του. Και θα είναι γεμάτος πληγές. Και ποτέ δεν θα γιατρεύονται. Το άλογο που δε δαμάστηκε, γίνεται δύστροπο. Κι ο γιος που στον εαυτό του αφέθηκε, θα γίνει αυθάδης. Παραχάιδεψε το παιδί σου και θα σε τρομάξει. Παίξε μαζί του, χωρίς να καταλαβαίνεις τι κάνεις και θα σε κάνει να λυπηθείς».

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Εφηβεία το τέλος ή αρχή τής επανάστασης - δ'

Ερώτηση: Πόσο καθοριστική είναι για την ψυχή του παιδιού η κακή διαπαιδαγώγηση των γονέων;

Απάντηση: Το απήντησα στην πορεία της ομιλίας. Όλα είναι πια στα χέρια του Θεού. Εκείνος, ξέρει τι θα κάνει για όλους μας. Αλλά, μιλάμε για την δική μας την ευθύνη. Ο Θεός δεν κάνει πάντοτε το μείζον; Και να πω, το καλύτερο, είναι λάθος αυτό που θα πω. Κάνει το παν από το καλύτερο. Δε θέλει κανείς να χαθεί. Κι Εκείνος θα παρέμβει εκεί, που πρέπει να παρέμβει. Ξέρει τι θα κάνει Εκείνος. Η δική μου ευθύνη πια είναι; Δε θέτω σε αμφιβολία το τι θα κάνει ο Θεός. Αλλά ούτε να αφεθώ και να πω, θα τα κάνει όλα ο Θεός. Τι μας έκανε ο Θεός; Συνεργάτες του δεν μας έκανε; Ειδάλλως, θα γεννούσε τα παιδιά με δικό Του τρόπο, θα τα αναλάμβανε Εκείνος. Οι γονείς είναι συνεργάτες Του. Όταν παντρεύτηκαν κι έχουν την προοπτική να κάνουν παιδιά - που είναι μέσα στο γάμο η προοπτική των παιδιών - αναλαμβάνουν αυτήν την συνεργασία με το Θεό. Που ο Θεός δίνει τα παιδιά, ακριβώς για αυτό το λόγο. Παίρνουν την ευθύνη της παιδαγωγίας τους. Τα αναθέτει στα χέρια τους. Έχει μεγάλη σημασία αυτό το μέγεθος. Άρα, μην πούμε, ο Θεός θα κάνει τα υπόλοιπα. Εγώ τι κάνω τότε; Του δίνω νερό, ψωμί και παιδεία και τελειώσαμε; Αυτό είναι το λάθος. Νομίσαμε που τελειώσαμε εκεί. Και δεν αρχίσαμε καν. Αυτό είναι το πιο φοβερό, που δεν αρχίσαμε καν στη βάση, αυτή την παιδεία των παιδιών. Γιατί πιθανότατα, εμείς, να μην αρχίσαμε ποτέ αυτήν την παιδεία. Μη θέτετε λοιπόν σε αμφιβολία την αγάπη του Θεού. Αλλά να θέσετε σε αμφιβολία, τη δική σας συνεργασία με τον Θεό.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Εφηβεία το τέλος ή αρχή τής επανάστασης - ε'

Ερώτηση: Πώς να χειριζόμεθα τον έπαινο σαν παιδαγωγικό μέσο και το σωματικό πόνο, ξύλο…

Απάντηση: Λυπάμαι που δεν είχα χρόνο να διαβάσω όλα τα κείμενα, που αναφέρονται σε αυτά τα θέματα. Προσέξτε τον έπαινο. Για μεν τις μικρές ηλικίες, την νηπιακή μέχρι την παιδική ηλικία, την πρώτη εφταετία με την παιδική που είναι η δεύτερη εφταετία, σχετικώς πολύ απλά πραγματάκια. Α, ωραία που το έκανες αυτό. Όχι φορτικοί έπαινοι. Ειδικά, δε για την μεταγενέστερη ηλικία, όχι. Απλά, εντάξει πολύ ωραία. Όσο το παιδί φορτίζεται από επαίνους, θεωρεί που είναι κέντρο του κόσμου. Και καταξιώνεται ως κέντρο του κόσμου. Και μετά απαιτεί οι άλλοι, να τον θεωρούν κέντρο του κόσμου. Βλέπετε, αν το παιδί κάνει κάτι αυτονόητο. Ως τώρα δεν μάθαινε καλά να κάνει μια αφαίρεση και την έκανε την αφαίρεση. Και πούνε, μπράβο, συγχαρητήρια, θα σε πάμε και βόλτα για αυτό κτλ. το παιδί θεωρεί που έκανε κάτι πολύ μεγάλο. Να πει, μπράβο πολύ ωραία. Μετά, θα ζητεί όλο επιβραβεύσεις, που εμείς κι αν του τις δίνουμε επίπλαστα, γίνεται 15 χρονών και θέλει επιβραβεύσεις. Μετά, η κοινωνία δεν θα την δίνει την επιβράβευση. Και το παιδί θα διαμαρτύρεται. Γιατί το κάνουμε εγωιστή, ήδη. Οι έπαινοι λοιπόν, πάρα πολύ μαζεμένοι. Ας αφήσω και τη λέξη έπαινος. Μπράβο, πολύ ωραία. Μια αγαπητική συμπεριφορά. Που να περιστέλλεται όσο μπορούμε, γιατί το παιδί θα βρεθεί μπρος στη δυσκολία. Τι είπε το κείμενο; Θέλεις να βγεις, να ζεις σωστά κατά τον Κύριο; Να ετοιμαστείς να σε χτυπήσουν οι πειρασμοί. Το διάβασα πριν από λίγο το κείμενο. Για αυτό θα είσαι έτοιμος. Το παιδί είναι έτοιμο ή είναι καταξιωμένο; Όσον αφορά το ξύλο είναι καλύτερο να αποφεύγεται μεν. Παρόλο που υπάρχει ένα κείμενο στην Αγία Γραφή που λέει, αν δεν δεις το γιο σου μαυρισμένο από το ξύλο, λέει, δεν παιδαγωγήθηκε. Δεν είναι αυτό που λέτε μονάχα.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Εφηβεία το τέλος ή αρχή τής επανάστασης - ζ'

Ερώτηση: Θέλω να σας ρωτήσω από την πλευρά του εκπαιδευτικού. Στα σχολεία τα τελευταία χρόνια η βία, η αυθάδεια, η ασυδοσία, όλο και περισσότερο αυξάνει. Και όλο και περισσότερα παιδιά προβληματικά, μέσα στις τάξεις έχουμε. Θα ήθελα να μας πείτε κάτι, έτσι δυο - τρία πράγματα.

Απάντηση: Ο σημερινός εκπαιδευτικός, πράγματι, βρίσκεται σε ένα κολασμένο σχολείο. Αλλά, το μόνο που έχω να πω είναι το εξής. Θα μπορεί να πιάσει, κάτι που θα έχει τρομερό κόστος πάνω στον καθηγητή, που θα κάνει αυτό το κάτι. Εδώ, χρειάζεται μια τρέλα και μια σαλότητα. Το παιδί είναι φορτωμένο από τις συνεχείς γνώσεις. Φόρτωμα γνώσεων. Βία, φροντιστήρια, μαθήματα, ιδιαίτερα. Το παιδί είναι κουρασμένο και περιφρονεί το σχολείο. Δεν μπορεί να αντέξει άλλο το σχολείο. Κακώς, αλλά δεν μπορεί. Γιατί γίνεται κι αγωγή όπως είπα μονομερής· καλλιεργείας του εγκεφάλου κι όχι όλων των δεδομένων που λένε οι Πατέρες μας. Που είναι τα πρωτογενή μεγέθη. Εδώ χρειάζεται μια τρέλλα, πραγματικά. Μια τρέλλα, που θα φέρει τον καθηγητή σε σύγκρουση και με το πρόγραμμα και με τον διευθυντή και με όλες τις εκπαιδευτικές δομές. Χωρίς τρέλλα, δε γίνεται τίποτα. Κι αυτή η τρέλλα έχει πολυποίκιλα μεγέθη. Μπορεί να τα αλλάξει τα πάντα ο καθηγητής. Αλλά χρειάζεται μια τρέλλα. Όπου αλλιώς θα κοιτάξει να προσεγγίσει τα παιδιά. Θα αλλάξει το μοντέλο του μαθήματός του. Δεν έχει κάτι άλλο να κάνει. Θα αλλάξει δομές. Χρειάζεται μια τρέλλα. Να αρχίσει να αποκρίνεται στις απαιτήσεις των παιδιών. Να πει, τι θέλετε μαζί να κάνουμε σήμερα σαν μάθημα; Τι θέλετε; Τα παιδιά έχουνε ξέρετε πέντε – δέκα [κλασικά] ερωτήματα. Αρχίστε από εκεί. Δε θέλετε να ακούσετε μάθημα. Το σέβομαι. Είστε κουρασμένοι. Από πού θέλετε να αρχίσουμε; Θα πουν από τον Αλέξη. Θα πουν από το σεξ. Θα πούνε μια τρέλλα. Θα πουν κάτι. Για να έχετε την τόλμη να κάνετε κάτι, να μπείτε στην καρδιά των παιδιών. Και πουλήστε και το μάθημα. Πουλήστε το μάθημα, πραγματικά. Δε γίνεται αλλιώς. Γιατί το παιδί αναζητεί κάτι άλλο από το δάσκαλό του. Και μπαίνει ο καθένας μέσα και λέει, μπλα, μπλα, μπλά. Ωραία είναι αυτά τα μπλα – μπλα. Το παιδί δεν αντέχει πια. Και δε βρίσκει αυτή την άλλη παιδεία. Και το περιμένει το παιδί. Αλλά ο καθηγητής που θα κάνει την τρέλλα, πρέπει να έχει εν Χριστώ παιδεία. Τρέλλα χωρίς εν Χριστώ παιδεία, δεν γίνεται. Σαλότητα χωρίς Χριστό, δεν γίνεται. Οι άλλοι τρελλοί είναι για τα ψυχιατρεία. Μονάχα, οι δια Χριστόν σαλοί δεν είναι για τα ψυχιατρεία. Μπορείς να κάνεις αυτή την τρέλλα; Εκεί ποντάρω και εκεί τολμώ, δηλαδή. Και σας το λέω εμπειρικά, αυτό το πράγμα. Εμπειρικά. Θα κάνετε αυτή την τρέλλα. Και θα ακουμπήσετε τα παιδιά τουλάχιστον. Και προσέξτε, μην τολμήσετε, μαθητή που κάνει αταξία μέσα στην τάξη, να τον βγάλετε έξω. Ο άρρωστος πρέπει να μείνει μέσα. Που θα πάνε οι άρρωστοι; Τους πετάμε έξω από το παράθυρο; Κι αρχίζει μια άλλη παιδεία πια. Θέλει κόπο και μόχθο και τότε κάτι μπορεί να γίνει. Αλλά αυτό σημαίνει κόστος, για τον ίδιο τον καθηγητή που το κάνει. Πράγματι, σήμερα χωρίς τρελλούς δασκάλους, η παιδεία μας θα είναι αποτρελλαμένη. Και θα γεμίζει τα παιδιά μας, για το μέλλον τους, στα ψυχιατρεία.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Αυτοπεποίθηση ή εγωισμός;

Λέει αυτή η ερώτηση: "Είναι αμάρτημα κάποιος να έχει αυτοπεποίθηση και να πιστεύει στον εαυτό του, δηλαδή να πιστεύει ότι μπορεί να χειρίζεται όλες τις καταστάσεις που αφορούν την ζωή του από μόνος του; Ποια είναι η διαφορά της αυτοπεποίθησης που νοιώθει ο καλός χριστιανός με την εγωιστική αυτοπεποίθηση; Κάποιος ο οποίος αφήνει την ζωή του στον Χριστό δε μοιρολατρεί; Από την άλλη κάποιος ο οποίος νοιώθει σίγουρος για τον εαυτό του και έχει αυτοπεποίθηση δεν είναι εγωιστής;"

Είναι γεγονός ότι δεν είναι εύκολο να δώσεις ακριβείς ορισμούς αυτών των πραγμάτων γιατί είναι τόσο λεπτά θέματα που τα βιώνει κανείς μέσα του, και νομίζω ότι αυτά τα πράγματα καμιά φορά είναι και υποκειμενικά παρά αντικειμενικά. Εκείνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι όταν λέμε να ’χει κανείς αυτοπεποίθηση δε σημαίνει ότι ο άνθρωπος ο οποίος πάει να κάνει κάτι στην ζωή του, και θέλει να κάνει κάτι, να βάλει ας πούμε όλες τις δυνάμεις του, έχει ας πούμε εγωιστική αυτοπεποίθηση. Αλλά λέει ότι θα προσπαθήσει να κάνει κάτι θα καταβάλλει ότι μπορεί εκείνος και ο Θεός θα βοηθήσει.

Μου έρχεται στο μυαλό αυτό, στην ακολουθία του σχήματος των μοναχών εκεί ας πούμε είναι ακόμα ποιο έντονο το στοιχείο της αποβολής του εγωιστικού φρονήματος, που υπάρχει μια σειρά ερωτήσεων στον υποψήφιο μοναχό που λέει ο ιερέας, «θα παραμείνεις στην άσκηση και στο μοναστήριο μέχρι της εσχάτης σου πνοής;» και λέει «ναι, του Θεού συνεργούντος». «Θα φυλάξεις τον εαυτό σου με σωφροσύνη και ευλάβεια κτλ; Μάλιστα». Ήρθες εδώ, θα σώσεις την υπακοή μέχρι θανάτου, ναι του Θεού συνεργούντος.

Δηλαδή ερωτάται ο άνθρωπος πολύ δυνατές ερωτήσεις, οι οποίες είναι καμιά φορά ανθρωπίνως πάνω από τις δυνάμεις του ίσως, και ο ερωτώμενος ο οποίος υποτίθεται ότι ευρίσκεται στο στάδιο της αποταγής των πάντων και του εαυτού του του ίδιου και καταβάλλει την θετική απάντηση και λέει: ναι, θα το κάμω αυτό το πράγμα, αλλά του Θεού συνεργούντος. Που σημαίνει ότι η ελευθερία του ανθρώπου δεν καταργείται επ’ ουδενί λόγω, και μαζί με την ελευθερία δεν καταργούμε το πρόσωπό μας, την προσωπικότητά μας.

Όταν λέμε την ύπαρξή μας, το πρόσωπό μας, εννοούμε βέβαια ότι έχουμε, την προαίρεσή μας, τις δυνάμεις μας, την θέλησή μας, ότι επιθυμώ να το κάμω και ο Θεός να με βοηθήσει να το φέρω εις πέρας. Κι αν δεν το φέρω εις πέρας τότε εντάξει ταπεινώνομαι και ζητώ συγνώμη από τον Θεό και με την ταπείνωση και με την μετάνοια καλύπτω το κενό το οποίο φέρνει η αδυναμία της πρακτικής εφαρμογής όσων είπα.

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>

Η πολιορκία της καρδιάς

Με την έλευση της Σαρακοστής κάθε χρόνο, ευελπιστεί κανείς ότι έτσι όπως τα χρόνια που περνούν θα αφήνουν στη ζωή των χριστιανών τα ίχνη της Βασιλείας του Θεού -αυτός είναι άλλωστε και ο σκοπός της χριστιανικής ζωής. Αλλά αυτά τα ίχνη εντυπώνονται μόνο στην καρδιά εκείνη που παλεύει να είναι καθαρή.

Η καθαρή καρδιά για την οποία γίνεται συνεχώς λόγος στο ευαγγέλιο είναι εκείνη που αποκαλύπτει, που πληροφορεί τον άνθρωπο για τη Βασιλεία του Θεού που είναι μέσα μας. Αλλά αναρωτιέται κανείς πώς θα καθαρίσει μια ήδη ακάθαρτη καρδιά; Τα μέσα, ας πούμε, με τα οποία θα μπει σε μια διαδικασία κάθαρσης δεν είναι εσωτερικά, δεν βρίσκονται μέσα μας τόσο, όσο βρίσκονται έξω από εμάς και μας τα παρέχει απλόχερα η εκκλησία με την ευκαιρία ειδικά της Σαρακοστής. Πρόκειται για τη νηστεία, την προσευχή, τη μελέτη, την ελεημοσύνη, τη συγχώρεση... Με άλλα λόγια, κανείς δεν μπορεί να καθαρίσει την καρδιά του από τα πάθη μόνος του, με τις δικές του αποκλειστικά δυνάμεις. Ή άσκηση δεν είναι μια ατομική υπόθεση αλλά εμπερικλείει αναπόφευκτα το άνοιγμα στον άλλον, είναι μια υπόθεση εκκλησιαστική, αναφέρεται στη χριστιανική κοινότητα.

Ο χριστιανός πολιορκεί λοιπόν την καρδιά του, που καθόλου δεν χαίρεται αρχικά με μια τέτοια κατάσταση, με μέσα εξωτερικά και με σκοπό να την καθαρίσει και να δει έτσι Θεού πρόσωπο. Η άσκηση επομένως έχει κάποιο σκοπό. Δεν νηστεύουμε για να νηστεύουμε, ούτε προσευχόμαστε από συνήθεια ή καθήκον θρησκευτικό κ.ο.κ. Όποιος ασκείται χωρίς να έχει κάποιον συγκεκριμένο σκοπό δεν ασκείται χριστιανικά, αλλά προετοιμάζει έναν νευρωτικό εαυτό και πολύ συχνά η κατάληξή του θα είναι όχι η βίωση της Βασιλείας του Θεού, αλλά η ψυχική αρρώστια. Ασκούμαστε οι χριστιανοί για να φανερώσουμε την προαίρεσή μας στον Χριστό. Εκείνος είναι που νοηματοδοτεί την άσκησή μας. Χωρίς τον Χριστό η άσκηση είναι μια ματαιοπονία και ίσως και μια επικίνδυνη για την σωματική και ψυχική υγεία ενέργεια. Από την άλλη πλευρά η άσκηση ως έθιμο –η νηστεία της Σαρακοστής που θυμίζει τα νεανικά χρόνια ή τις παραδόσεις του χωριού- σιγά σιγά χάνει τα ερείσματά της και δεν προσφέρει τίποτα σε πνευματικό επίπεδο.

Αλλά η καρδιά του ανθρώπου, αρχικά τουλάχιστον, δεν θέλει να ασκηθεί. Επιθυμεί άλλα πράγματα και όχι τη νηστεία, την προσευχή και όλα τα υπόλοιπα. Αλλά έχει σημασία ότι ενώ η καρδιά δε θέλει, όπως λέει ο άγιος Μακάριος, ο πιστός καλείται να κάνει αυτό που αποφάσισε: την άσκηση με έναν συγκεκριμένο σκοπό. Την κάθαρση της καρδιάς και την βίωση ενός μέρους της Βασιλείας του Θεού - αν ο Θεός αξιώσει τον άνθρωπο για κάτι τέτοιο. Ο σκοπός δηλαδή της άσκησης δεν είναι η κακομοιριά και η μιζέρια, αλλά απεναντίας η εύρεση ενός θησαυρού.

Υπ’ αυτές τις προϋποθέσεις στο τέλος της Σαρακοστής θα μείνουν μέσα στην ψυχή του πιστού κάποια στοιχεία αυτού του θησαυρού. Τη Σαρακοστή σιγά σιγά θησαυρίζουμε και αυτός ο θησαυρός, μικρός ή μεγαλύτερος, πρέπει να διατηρηθεί και ύστερα. Η Σαρακοστή είναι, όπως λέει κάποιος, σαν ένας νάρθηκας για το σπασμένο μας πόδι. Μ’ αυτό το νάρθηκα το πόδι μας θα ισιώσει και θα μπορούμε μετά να προχωράμε καλά και σωστά στο δρόμο του Θεού.

Η Σαρακοστή λοιπόν είναι μια στέρηση απ’ ό,τι απομακρύνει ή αποκλείει τον άνθρωπο από τη Βασιλεία του Θεού. Η εμμονή και η απολυτοποίηση της απόλαυσης τούτης της ζωής, με άλλα λόγια, μας αποκλείει από τη Βασιλεία του Θεού. Και ξέρουμε καλά ότι η καρδιά μας αρχικά αυτή την απόλαυση επιθυμεί και όχι τη Βασιλεία. Μπορεί η λογική να μας πληροφορεί ότι όλα τα πλούτη και όλες οι απολαύσεις έχουν ένα οριστικό τέλος σ’ αυτή τη ζωή, όμως η άρρωστη καρδιά μας σ’ αυτές τις απολαύσεις είναι προσκολλημένη. Ο περιορισμένος χαρακτήρας των υλικών επιδιώξεων και στόχων καθόλου δεν την απωθεί από το να τις επιδιώκει με σφοδρό τρόπο πολλές φορές. Πρέπει επομένως να μετατεθεί η καρδιά μας. Και από την αγάπη προς τα πράγματα του κόσμου τούτου, να μπορέσει σταδιακά να αγαπήσει το Θεό και το θέλημά Του.

Και τούτο προϋποθέτει κόπο, τον οποίο συχνά δεν θέλουμε να καταβάλουμε. Από την άλλη, ούτως ή άλλως, σε τούτη τη ζωή όλοι οι άνθρωποι κοπιάζουν. Όλοι σκάβουν. Αλλά το θέμα είναι προς τι το σκάψιμο, γιατί ο τόσος κόπος. Για τα μάταια αυτής της ζωής ή για το θησαυρό που υπόσχεται ο Θεός; Παρότι οι υποσχέσεις του Θεού είναι αψευδείς, τον Θεό δεν τον πιστεύουμε και από το θησαυρό αυτόν που θέλει να μας δώσει δεν παίρνουμε τίποτε. Και ο θησαυρός αυτός είναι χειροπιαστός και δεν έχει τέλος. Προϋποθέτει αυτόν τον κόπο όμως. Όπως κάθε θησαυρός για να βρεθεί χρειάζεται σκάψιμο και μάλιστα σκάψιμο οδυνηρό γιατί θα σκάψουμε μέσα μας και δε θα βρούμε πράγματα που μας αρέσουν και θα αρχίσουμε να κάνουμε πράγματα που δεν μας ευχαριστούν. Η οδύνη της άσκησης και η μετάνοια είναι επίπονη αφού καλείται ο πιστός να αρνηθεί τον ίδιο του τον εαυτό, την ίδια του τη ζωή. Οι κακές επιθυμίες έχουν γίνει ένα με την ψυχή, είναι η ίδια η ζωή μας, η καθημερινότητά μας, και επομένως αρνούμενοι αυτές τις επιθυμίες, αρνούμαστε την ίδια μας τη ζωή, τον εαυτό μας. Η εργασία αυτή δεν είναι επομένως καθόλου εύκολη, αλλά η ελπίδα που τη συνοδεύει είναι εκείνη που μαζί με τη χάρη του Θεού καθοδηγεί τον άνθρωπο στον αγώνα του.

Η πνευματική ζωή δεν είναι ασφαλώς μια διανοητική κατάσταση αλλά “η πολύ ρεαλιστική σύλληψη της ακτινοβολίας του Αγίου Πνεύματος στα βάθη της φύσης μας” (Ευδοκίμωφ). “Ο Θεός δίνεται στους ανθρώπους σύμφωνα με τη δίψα τους. Σε μερικούς, που δεν μπορούν να πιουν, δίνει μόνο μια σταγόνα. Αλλά θα επιθυμούσε να δώσει ποταμούς ολόκληρους, ώστε οι χριστιανοί να μπορέσουν με τη σειρά τους να ξεδιψάσουν τον κόσμο” (Π. Ευδοκίμωφ). Το ξεδίψασμα εξαρτάται από το μέγεθος της επιθυμίας του ανθρώπου να ξεδιψάσει και, προφανώς, στην αίσθηση της ίδιας της δίψας. Η πνευματική δίψα δεν είναι καθόλου αυτονόητη, ειδικά στις μέρες μας. Ενώ θα περίμενε κανείς η μαζική καταναλωτική μανία να προκαλέσει στους ανθρώπους μια πνευματική δίψα, με έκπληξη παρατηρεί κανείς ότι ούτε τέτοια δίψα υπάρχει, ούτε απόγνωση από την έλλειψή της. Οι άνθρωποι συνεχίζουν κανονικά τη ζωή τους, σε έναν κόσμο όπου ο Θεός είναι από κάθε άποψη άφαντος και όπου ολοένα και λιγότεροι τον αναζητούν. Αν πάντως παρουσιαστεί αυτή η αίσθηση της δίψας για τον Θεό, αν εμφανιστεί κάποια παρόμοια επιθυμία στην ψυχή, τότε ο άνθρωπος πρέπει να φροντίσει να καλλιεργήσει αυτή την επιθυμία έτσι ώστε να μη σβήσει απότομα. Στη Σαρακοστή δίνονται αυτές οι αφορμές για την καλλιέργεια της επιθυμίας για τον Θεό, σε αυτούς που προφανώς υπάρχει μια μικρή έστω τέτοια επιθυμία, δηλαδή τους χριστιανούς.



Του Γιώργου Μπάρλα

Συνεχίστε να διαβάζετε, πατήστε εδώ->>