Εφηβεία το τέλος ή αρχή τής επανάστασης - α'

Καρδιακές ευχαριστίες στους πατέρες της ενορίας για την τιμητική πρόσκληση, πραγματικά γι’ αυτό το πολύ σπουδαίο θέμα.

Πράγματι, το θέμα όταν το καθορίσαμε ήταν επηρεασμένο από τα γεγονότα που συνέβησαν τότε στην Αθήνα και το γενικότερο κλίμα που άρχισε στο χώρο της νεολαίας. Υπήρχε όμως, αυτός ο επηρεασμός. Επέλεξα το θέμα, όχι έτσι ξεκρέμαστα, αλλά γιατί είμαι επηρεασμένος και από την ορολογία των Πατέρων πάνω σε αυτά τα θέματα. Θα δείτε σε λίγο, πως η Πατερική μας θεολογία στα θέματα τα παιδαγωγικά, πιάνει το θέμα της επαναστατικότητας. Και μάλιστα, το κέντρο του θέματος όπως το ορίσαμε, «η εφηβεία είναι η αρχή ή το τέλος της επαναστάσεως»;

Άρα, είχαμε δύο δομικά στοιχεία τα οποία καθορίζουν το γενικότερο πλαίσιο αυτής της ομιλίας. Το πρώτο λοιπόν, τα γεγονότα και το δεύτερο η Πατερική θεολογία.

Να ξεκινήσω από το πρώτο, όπου θα πω - για ένα-δυο λεπτά - μερικά πράγματα γι’ αυτό που συνέβη το Δεκέμβριο στην Αθήνα. Γιατί όλη η υπόλοιπη ώρα θα αναλωθεί στο κοίταγμα που κάνουν οι Πατέρες μας κι η παράδοσή μας, στο θέμα αυτό της επαναστατικότητας.

Πολύ συμπιληματικά ή πολύ συνοπτικά, ομιλώντας για τα γεγονότα τα οποία εμφανίστηκαν στο κέντρο της Αθήνας, θα μπορούσαμε να πούμε πολύ ουσιαστικά και γλαφυρά μιλώντας και βάζοντας πινελιές, αλλά ουσιαστικές, ότι αυτή η διαμαρτυρία, αυτή η επανάσταση, εξέφραζε ένα μεγάλο κενό που υπήρχε στις καρδιές των παιδιών μας. Θα δούμε σε λίγο, που οφείλεται αυτό το κενό. Ήταν ένα κενό. Κι αυτό το κενό, έφερε ένα ξέσπασμα. Και το ξέσπασμα, στράφηκε κατεξοχήν κι όσο δεν το φανταζόμαστε στα σύμβολα του πολιτισμού που τους έχει φθείρει, τους έχει καταστρέψει. Ή στα σύμβολα του πολιτισμού που τους άφησε κενούς. Κι αυτά τα σύμβολα μπορεί να είναι οι βιτρίνες. Να είναι ο πολιτισμός του εμπορίου. Ακόμα μπορεί να είναι και η αστυνομία που δε φταίει σε τίποτα, αλλά είναι ένα σύμβολο διατηρήσεως μιας τάξης, χωρίς όμως να υπάρχει εσωτερική τάξη μέσα στον άνθρωπο. Αυτά τα γεγονότα λοιπόν, των συμβόλων που είναι ο αστυνομικός που δε φταίει πραγματικά, οι βιτρίνες, τα καταστήματα, το εμπόριο. Που είναι ο πολιτισμός ο σημερινός, της τάξεως, της ασφαλείας, της νόμου ακρατούς πολιτείας, του εμπορίου, της κινήσεως των πραγμάτων του κόσμου, και ταυτόχρονα το παιδί μας να βρίσκεται κενό και άδειο μέσα, το φέρνει σε ένα σημείο να διαμαρτυρηθεί. Και δεν έχει και τρόπο να διαμαρτυρηθεί.

Έτσι λοιπόν, βλέπουμε μια επαναστατικότητα η οποία, και δεν ορίζεται άμεσα, αν δεν μελετήσουμε την παράδοσή μας, και δεν μπορούμε να τη χαλιναγωγήσουμε, να τη θεραπεύουμε. Με μέτρα αστυνομεύσεως δεν θεραπεύεται κάτι βαθύ. Η ασθένεια πάντα θέλει χειρουργείο. Δε θέλει αστυνόμευση. Αυτό το θέμα, λοιπόν, θα προσεγγίσουμε σήμερα, χρησιμοποιώντας κατεξοχήν ελάχιστα το λόγο μου, ο οποίος θα είναι καθοδηγητικός, συνδετικός ανάμεσα στα κείμενα τα οποία θα σας διαβάζω. Πατερικά κείμενα και ταυτόχρονα βιβλικά κείμενα.

«Ήταν μια μικρή πόλη με λίγους κατοίκους. Ένας πανίσχυρος βασιλιάς ήρθε εναντίον της. Την περικύκλωσε. Και κατασκεύασε γύρω της, μεγάλους μηχανισμούς πολιορκητικούς και πύργους μεγάλους για να την εκπορθήσει. Σε αυτή την πόλη, ζούσε ένας άνθρωπος φτωχός αλλά σοφός. Κι αυτός με τη σοφία του, ελευθέρωσε την πόλη. Κανένας όμως δε θυμάται πια, εκείνον το φτωχό. Λέγεται ότι περισσότερο αξίζει η σοφία, από τη δύναμη. Διαπιστώνουμε όμως, ότι κανένας δεν υπολογίζει τη σοφία ενός φτωχού. Ούτε δίνει προσοχή στα λόγια του. Είναι προτιμότερο, να ακούει κανείς τα ήρεμα λόγια ενός σοφού ανθρώπου, παρά τις κραυγές ενός άρχοντα σε μια παρέα με ανόητους. Η σοφία είναι καλύτερη από τα όπλα του πολέμου. Αλλά, ένα μονάχα σφάλμα εκμηδενίζει πολλά καλά πράγματα που γίνονται».

Σας διάβασα ένα κείμενο βιβλικό. Δεν ξέρω αν το γνωρίζετε. Είναι από την Παλαιά Διαθήκη, από το βιβλίο του Εκκλησιαστή. Κι αυτή η εισαγωγή είναι συγκλονιστική. Γιατί μιλάει για το φτωχό, για τον άσημο που είναι τόσο δυνατός για να αλλάξει μια πόλη, να τη σώσει, κι όλοι οι άρχοντες που μιλούν και λένε διάφορα πράγματα, να μην κάνουνε τίποτε. Αυτό ένιωσα κι αυτό το κείμενο θυμήθηκα στη δίνη εκείνων των γεγονότων. Όλοι μιλούσαν, όλοι ανέλυαν, όλοι έλεγαν τις απόψεις τους, όλοι κάτι έλεγαν. Όλοι οι δυνατοί της γης. Και οι σοφοί, οι μεγάλοι σοφοί, ήταν στο περιθώριο. Γι’ αυτό εγώ θα προτιμήσω, να ακούσουμε τους φτωχούς και μεγάλους σοφούς. Που εμείς τους ξέρουμε, αλλά από ότι φαίνεται, η παιδεία αυτού του κόσμου τους ξέχασε. Θα διαβάζω κατεξοχήν, κείμενα πατερικά. Για να δείτε τη σοφία τους και να πάρετε απαντήσεις. Και στο γιατί της επαναστατικότητας του Δεκέμβρη, και στο πώς μπορεί να ορίσουμε την επαναστατικότητα των παιδιών μας και ταυτόχρονα να πάρουμε απάντηση.

Η εφηβεία είναι η αρχή ή το τέλος της επανάστασης; Διαβάζω κάτι από τον Μέγα Βασίλειο: «Θέλω να μιλήσω λέει, για τα πρώτα 21 χρόνια του ανθρώπου». Να ξέρετε, ότι κι ο Βασίλειος κι ο Χρυσόστομος θεωρούν που η εφηβική ηλικία κρατάει μέχρι τα 21. Δεν ξέρω αν είναι τυχαίο, το ότι συμφωνεί με αυτό τον ορισμό της εφηβείας και ο Αριστοτέλης ο ίδιος. Δεν μας νοιάζει τόσο ο Αριστοτέλης, αλλά κι αυτός παιδαγωγός ήτανε και κάπου έτσι, έχει και κάποια σημασία κι η γνώμη του. Οι Πατέρες λοιπόν, οι μεγάλοι, ορίζουν την εφηβεία σε 21 χρόνια. Και μάλιστα, ο Μέγας Βασίλειος μας δίνει μια ανάλυση των 21 ετών αυτών, που τα χωρίζει σε τρεις επταετίες. Λέει, «στις τρεις πρώτες επταετίες, υφίσταται ο άνθρωπος τις αλλοιώσεις και μεταβολές ηλικιών και βίων. Και σε κάθε επταετία, υπάρχει ιδιαίτερο όριο που διαχωρίζει τον παρελθόντα και κάνει φανερά τη μεταβολή που συντελέστηκε».

Λοιπόν, όταν τελειώνουν τα εφτά χρόνια περίπου, υπάρχουν κάποια όρια και κάποια χαρακτηριστικά, λέει ο Μέγας Βασίλειος. «Η νηπιακή ηλικία, περιορίζεται στην πρώτη επταετία κι έχει ως χαρακτηριστικό γνώρισμά της, τα σωματικά μεγέθη. Μεγαλώνει το σώμα. Και το παιδί παραμένει ήρεμο, πέρα από μικρές μικροεκρήξεις, γιατί εγωιστικά δεν του δίνουνε κάτι το οποίο θέλει. Ακολουθεί, η παιδική ηλικία που φτάνει μέχρι την εφηβεία. 14 χρόνια κρατάει αυτή η ιστορία, κατά την οποία, το παιδί είναι ικανό να μάθει γράμματα. Η εφηβεία αρχίζει από κει και επεκτείνεται μέχρι το 21ο έτος. Όταν λοιπόν, δεις έναν άντρα να μην αυξάνει πλέον στο ανάστημα, να είναι σταθερός στη σκέψη και να μην παρουσιάζει κανένα ίχνος της νεότητας, θα θεωρήσεις ότι η εφηβεία τέλειωσε». Ακούστε αυτό το τέλος. «Τελειώνει η σωματική ανάπτυξη μεν, που δεν είναι το πρωτογενές μέγεθος, αλλά είναι σταθερός στη σκέψη και δεν παρουσιάζει κανένα ίχνος από την επαναστατικότητα των προηγουμένων δεκαετιών ή επταετιών». Εδώ ορίζει ο Μέγας Βασίλειος πως η επανάσταση σταματάει στα 21. Που σημαίνει αυτό, η επανάσταση αρχίζει από την αρχή. Το παιδί είναι ανεκπαίδευτο, ανερμάτιστο και πρέπει όλα του τα ήθη κι όλες του οι ορμές να χαλιναγωγηθούν. Άρα, το παιδί βρίσκεται σε μια πορεία συνεχούς αναπτυσσόμενης επαναστάσεως. Που αν στην πορεία του χρόνου, σε αυτά τα 21 χρόνια, αυτή η επαναστατικότητα δεν χαλιναγωγηθεί, τότε η επαναστατικότητα θα ανακυκλώνεται συνεχώς και θα διατηρηθεί μέχρι τέλους της ζωής του.

Ουσιαστικά λοιπόν, κατά το λόγο τον πατερικό, και δίνω απάντηση από την αρχή στο ερώτημα που θέσαμε στο θέμα μας. Αρχή ή το τέλος; Η εφηβεία στα 21, πρέπει να είναι το τέλος. Κατά τα μέτρα που είχαμε παιδαγωγία, η οποία θα σταματήσει την επαναστατικότητα για να γίνει ώριμος άνδρας, προχωρεί τα βήματα της αγιότητας. Αν δεν το κάνουμε, η επανάσταση συνεχίζεται μέχρι να πεθάνει. Και μετά, το έλεος του Θεού και η μετάνοια μπορούν να αλλάξουν τα πάντα. Άρα, έχουμε μια ευθύνη. Να ξέρουμε, που το παιδί είναι επαναστατημένο μέσα από τα πάθη τα ανερμάτιστα και η ευθύνη μας και η παιδαγωγία μας και η παιδεία μας είναι το πώς θα συγκρατήσουμε αυτά τα ήθη, τα οποία έχει το παιδί μας και το κάνουν να επαναστατεί.

Οι ορισμοί λοιπόν των Πατέρων είναι σαφέστατοι. «Όσον καιρόν λοιπόν, ο καθένας από εμάς βρίσκεται στη μικρή ηλικία, επιδιώκει την πρόσκαιρη απόλαυση. Και δεν φροντίζει καθόλου για το μέλλον». Βλέπετε, ένα μικρό παιδάκι δεν έχει ορισμούς του μέλλοντος. Σκέφτεται πως θα περάσει καλά. Και μάλιστα, οι ορισμοί του μέλλοντος υπάρχουνε, όχι απλώς (όμως) για να σκέπτεται πόσο μεγάλα πράγματα θα κάνει στο μέλλον. Ο Θεός μας έδωσε το χάρισμα και τη δυνατότητα να σκεπτόμαστε το μέλλον, πράγμα που δεν το κάνουνε τα ζώα, για να μπορούμε να σκεφτόμαστε τον Παράδεισο, λένε οι Πατέρες τις εκκλησίας μας. Άρα λοιπόν, το παιδί, το μέλλον δεν το σκέπτεται, ούτε ξέρει τον Παράδεισο. Ζει πρόσκαιρα. Μεγαλώνοντας το παιδί, αν δεν του καταλύσουμε το πρόσκαιρο, αυτό που ζει - πώς να χαρεί αυτή μόνο τη στιγμή - και δεν του ανοίξουμε τα οράματα στο μέλλον - τα οποία οράματα δεν είναι οράματα, είναι πρακτικές βιωματικές που μπορεί να δει στο περιβάλλον του - το παιδί αν δεν δει ανθρώπους που ζούνε από τώρα το μέλλον, δεν πείθεται με τίποτε. Και ξέρει, που όλα αυτά είναι ψέματα κι είναι μια επίπλαστη κοινωνία, που ομιλεί για μελλοντικά πράγματα, πιθανώς για τον Παράδεισο, αλλά ποτέ δεν τον αποκαλύπτει στα μάτια του, κατά τα μέτρα τα ανθρώπινα. Έτσι λοιπόν, στην μικρή ηλικία ακόμη, πριν να φτάσει το παιδί στην εφηβεία, κι ακόμη περισσότερο στη μεγαλύτερη, το παιδί αν δεν παιδαγωγηθεί με την πρακτική εφαρμογή του μέλλοντος, μπορεί κάποιοι να ζουν μέτρα Παραδείσου στη ζωή τους, όσο μπορεί να γίνει, κι αυτό να αποκαλύπτεται στο παιδί; Ένας δάσκαλος, ο γονιός, ένας οποιοσδήποτε ακουμπάει την ψυχή του παιδιού μας. Το παιδί, θέλει να πάρει μια γεύση του μέλλοντος. Το παιδί, θα ακούει όλα αυτά σαν ψεύτικα λόγια, σαν μερικές κουταμάρες που λένε οι γύρω του και θα ψάχνει που είναι το μέλλον του. Αρχίζει η επαναστατικότητα. Γιατί ξέρει που το μέλλον του θα είναι πεπερασμένο. Κι αν θα έχει μέλλον. Τι ΄λέγαν τα παιδιά αυτές τις μέρες; Η γενιά των 700 ευρώ; Γιατί τους μάθαμε να περιορίζουν το μέλλον τους, στο μισθό που θα πάρουνε. Αυτός ήτανε ένας συγκλονιστικός ορισμός, για εκείνον που είχε μελετήσει τους Πατέρες της εκκλησίας μας. Που το πρόλαβαν αιώνες πριν να το ορίσουν. Ήταν η γενιά των 700 ευρώ; Τόσο φτηνό είναι το μέλλον του; Αυτά τα παιδιά ακούσανε για μελλοντική ζωή, ακούσανε πολλά πράγματα. Το βλέπουν αποκαλυπτόμενο; Ή βλέπουνε μπροστά τους μια βία; Ή και μια αστυνόμευση. Προσπαθεί να περιστείλει την επαναστατικότητά τους χωρίς να δίνει πρακτικά ερείσματα. Αυτό που είναι το μέλλον του. Βλέπετε το λέει ο ίδιος ο Μέγας Βασίλειος: «Η επαναστατικότητα, της νεότητας και η ασυγκράτητη ορμή της, πρέπει να συγκρατηθεί. Τι είναι πιο ανόητα από τη παθιασμένη σάρκα; Κι από την ασταθή και παράφορη νεότητα; Μη φροντίζετε για την ικανοποίηση των ατάκτων και παρανόμων επιθυμιών της σαρκός».

Λέει λοιπόν, ο Μέγας Βασίλειος: «πως η βασική αιτία της επαναστατικότητας είναι η ικανοποίηση της σάρκας και των ορμών». Το παιδί τα έχει όλα αυτά μέσα του. Αν δεν περάσει από τη θεολογία, τότε το παιδί αρχίζει και παλινδρομεί. Και πέρα από το μέλλον, βάζει ο Μέγας Βασίλειος μια πολύ μεγάλη κουβέντα για τη φαντασία των παιδιών. Να πούμε μερικά πράγματα. «Ή μήπως δεν είναι φυσική η αρρώστια αυτή στους νέους; Το να νομίζουν δηλαδή από απερισκεψία, ότι κατέχουν κιόλας, αυτό που ελπίζουν να αποκτήσουν στο μέλλον. Όταν δηλαδή, σε κάποια στιγμή ηρεμήσουν ή κατά την νυκτερινή ησυχία πλάθουν με τη φαντασία τους ανύπαρκτα πράγματα. Γιατί με την ευκολία της σκέψης, μεταφέρονται σε όλα. Παντού. Φαντάζονται, δηλαδή, βίο ξακουστό, λαμπρούς γάμους, καλά παιδιά, βαθιά γεράματα, τιμές από όλους. Έπειτα, επειδή δεν μπορούν να σταματήσουν πουθενά τις μάταιες ελπίδες τους, αλαζονεύονται για αυτά που θεωρούνται μεγάλα και σπουδαία, ανάμεσα στους ανθρώπους. Αποκτούν με τη φαντασία τους καλά και μεγάλα σπίτια. Γεμάτα και διάφορα κειμήλια. Φαντάζονται ότι κατέχουν τόσα κτήματα, όσα η ματαιότητα των λογισμών τους παραχωρεί. Πάνω σε όλη την επιφάνεια της γης. Πάλι τα πλούσια εισοδήματα από αυτά τα κτήματα, τα αποθηκεύουν στις αποθήκες της ματαιοδοξίας τους. Κοντά σε αυτά, προσθέτουν ζώα. Άπειρο πλήθος υπηρετών. Πολιτικά αξιώματα. Αρχηγία εθνών. Το αξίωμα του στρατηγού. Πολέμους, νίκες. Ακόμη και την ίδια τη βασιλεία. Όλα αυτά, αφού τα διατρέξουν με τη ελαφριά φαντασία τους, νομίζουν λόγω της υπερβολικής μωρίας τους ότι τα απολαμβάνουν. Σαν να είναι κιόλας παρόντα και βρίσκονται μπροστά στα πόδια τους. Ενώ, απλώς ελπίζουν ότι θα τα αποκτήσουν στο μέλλον. Το να βλέπει κανείς όνειρα ενώ είναι ξύπνιος, είναι αρρώστια της ψυχής. Ο θείος λόγος για να καταπιέσει λοιπόν αυτή την αποχαύνωση του νου και τον πυρετό των λογισμών, και για να συγκρατήσει σαν με κάποιο χαλινάρι αυτήν την αστάθεια της διανοίας παραγγέλλει το μεγάλο και σοφό τούτο παράγγελμα λέγοντας, «πρόσεχε σεαυτώ». Πρόσεχε την ψυχή σου. Να μην φαντάζεσαι τα ανύπαρκτα, αλλά να διαθέτεις όσα τώρα κατέχεις προς το συμφέρον σου, τώρα». Ένας λόγος εκτεταμένος και συγκλονιστικός και ουσιαστικά μας ελέγχει. Μπορώ να φανταστώ μια παιδεία και το κάνει. Γονική παιδεία και το κάνει. Σχολική παιδεία και το κάνει. Που λέει, να γίνετε σπουδαίοι άνθρωποι, να γίνετε μεγάλοι άνθρωποι… αυτό το κατακρίνει ο Μέγας Βασίλειος. Γιατί ερεθίζουμε λανθασμένα, τη φαντασία του παιδιού. Κι όπως το μέλλον, κι η φαντασία είναι φτιαγμένη για ένα πράγμα. Για να φαντάζεται το παιδί τα μέλλοντα αγαθά της Βασιλείας των Ουρανών. Γι’ αυτό ο άνθρωπος έχει φαντασία. Και σκέπτεται το μέλλον. Όλα τα άλλα με τα οποία φορτώνουμε το παιδί μας, το οποίο βγήκε στους δρόμους να φωνάζει, είναι ψεύτικα. Και πιθανότατα να μην τα αποκτήσει ποτέ. Μερικοί λίγοι τα αποκτούν. Αλλά, το παιδί μας πέρασε από αυτή την παιδεία. Το κορίτσι, πόσο καλό παλικάρι θα πάρει, πόσο πλούσια θα είναι, πόσο μεγάλη θα είναι, πόσο θα αναγνωρίζεται, πόσο όμορφη είναι, πόσο θα τη χειροκροτούν. Το αγόρι, πόσο σπουδαίος θα γίνει, πόσο θα κατακτήσει τον κόσμο, πόσο θα γίνει σπουδαίος επιστήμονας. Εμείς, αυτό το λέμε, «ερεθίσματα παιδείας». Κι ο Μέγας Βασίλειος το λέει, «ερεθίσματα», για να μην γιατρέψουμε ποτέ την επαναστατικότητα του παιδιού. Κι αντί να την καταστείλουμε, καταστέλλοντας τα πάθη του παιδιού - που (το παιδί) δεν ξέρει πώς να το κάνει - το ερεθίζουμε. Και δυστυχώς, αυτά τα οράματα δεν είναι εύκολα πραγματοποιήσιμα. Κι αν πραγματοποιηθούν, θα πραγματοποιηθούν με πολύ βαρύ κόστος. Και το παιδί παραμένει κενό. Γι’ αυτό φωνάζανε τα παιδιά. Η γενιά των 700 ευρώ; Αυτή είναι η ιστορία; Μερικοί έκαιγαν τα πτυχία τους. Οι υπόλοιποι έσπαζαν τις βιτρίνες. Το αποτέλεσμα ενός πολιτισμού που ήταν όραμα, αλλά δεν μπορεί να κατακτηθεί.

Βλέπετε, οι Πατέρες της εκκλησίας είναι συγκλονιστικοί, στην είσοδο της ψυχής του παιδιού μας και του εφήβου. «Πολλές φορές, κάποιος από εμάς, κατά τη νεότητά του, επεδίωξε τη σωφροσύνη, την αγνότητα. Έπειτα μπήκε κρυφά η ηδονή. Εξεγέρθηκαν οι φυσικές επιθυμίες. Εξασθένησε η προσευχή. Επιβλήθηκε στη νεότητα, το κρασί. Χάθηκε η αγνότητα. Κι έγινε διαφορετικός άνθρωπος από εκείνον που έπρεπε. Έτσι οι αλλαγές γίνονται, επειδή δεν αντιστεκόμαστε στα πάθη με γενναίο φρόνημα». Όσο δεν κάνουμε αγωγή, συνεχή αγωγή, καθημερινή αγωγή, προσέξτε, από παιδαγωγούς που είναι και οι ίδιοι παιδαγωγημένοι σε αυτά τα μεγέθη. Για να κάνεις αγωγή περιστολής των παθών, όπου θα γιατρευτεί η επαναστατικότητα του παιδιού, πρέπει ο ίδιος να είσαι παιδαγωγημένος σε αυτή την εγκράτεια. Και το παιδί, ζει σε μια κοινωνία που είναι ακρατής. Ή ακόμη κι αν είναι εκ των πραγμάτων εγκρατής από τη βία - γιατί μπορεί να έχει αποκτήσει άλλα ο γονιός που θέλει πάρα πολύ - βλέπει τον πόθο, την επιθυμία και το ζήλο των γονέων ή της κοινωνίας για να αποκτήσουνε. Θεωρείται μεγάλη κατάρα από την κοινωνία μας, να έρχεται - ξέρω ΄γω - μια οικονομική κρίση. Μας βάζει σε μια εγκράτεια. Ο Μέγας Βασίλειος πιάνει το θέμα κι αντί να διαμαρτυρηθεί για οποιαδήποτε οικονομική κρίση, ανέχεια, δεν τη θέλει. Λέει, αυτή είναι η κατάσταση. Τα παιδιά μας να μάθουνε να ζούνε ταπεινά, όπως ζει όλη η κοινωνία μας. Για το Μέγα Βασίλειο δεν υπάρχει κρίση. Υπάρχει κρίση παθών.

Αν είχα άλλο καιρό - δεν είναι του παρόντος - θα ανέλυα τη λεγόμενη σύγχρονη οικονομική κρίση, ότι είναι μια φούσκα μεγάλη κι ένα μεγάλο ψέμα. Κατά τα μέτρα της πατερικής σοφίας. Τα παιδιά μας τι ακούνε κάθε μέρα; Αγωνιώδεις φωνές στα κανάλια. «Οικονομική κρίση, έπεσε το ένα, έπεσε το άλλο. Καταστρεφόμαστε. Θα διαλυθούμε». Το παιδί μπαίνει σε μια αγωνία. Και του λένε κατ’ ανάγκη, θα σφίξουμε τα ζωνάρια. Όταν η εκκλησία μας καλεί να νηστέψουμε, λέει, να σφίξουμε τα ζωνάρια; Μας βάζει να κάνουμε μια οικειοθελή αρετή. Μια άσκηση αρετής. Για τον κόσμο αυτό είναι τραγωδία. Για τον κόσμο αυτό είναι κρίση. Για τον κόσμο μια άσκηση, η νίψη, η νηστεία, η εγκράτεια είναι τραγωδία. Είναι κρίση. Κι εμείς αρπάξαμε αυτό το μπαλάκι και δεν καταλάβαμε πως είναι πολύ επικίνδυνο να το παίξουμε στα χέρια μας. Και λέμε κρίση, κρίση, κρίση, πώς θα τα βγάλουμε πέρα; Και το παιδί αποκτά αυτά τα ακούσματα συνεχώς. Και λέει, «τι κρίμα; Η κοινωνία με καταπιέζει. Με βάζει, να μη μπορώ να εκφραστώ όπως θέλω. Μου περιορίζει τις αισθήσεις. Με βάζει σε εγκράτεια». Και το παιδί είναι διαμαρτυρόμενο, επαναστατημένο, με μια κοινωνία που το υποχρεώνει να είναι σε μια κρίση. Αυτό ακούει το παιδί μας κάθε μέρα. Πώς το σημερινό παιδί, θα μάθει κάποτε, να μαζέψει την επαναστατικότητά του; Γιατί αδικείται από την κρίση. Αυτό είναι θέμα αγωγής, λένε οι Πατέρες της εκκλησίας. Και βλέπετε πόσο επίκαιροι είναι. Και λέει, «κάθε φορά που δεν κάνουμε την αγωγή της εγκράτειας, καλλιεργούμε και βάζουμε να αναπτύσσεται νέα επαναστατικότητα».

Γι’ αυτό λέει «σήμερα, ότι λέει η παράδοσή μας έχει περιφρονηθεί. Οι αποστολικές παραδόσεις έχουν εξευτελιστεί». Ακόμη, τολμάει να πει ο Μέγας Βασίλειος, «στις εκκλησίες εισάγονται επινοήσεις νεωτεριστών ανθρώπων». Βλέπετε, η εκκοσμίκευση είναι φαινόμενο γενικότερο της εκκλησίας μας. Ακόμη και μέσα στο χώρο της εκκλησίας, μπορεί το παιδί να δει αυτή την προσπάθεια. Ότι ο σπουδαίος, ο δυνατός, αυτός που θα γίνει μεγάλος επιστήμονας κτλ. είναι ο πιο καταξιωμένος. Γιατί θα παίρνει πολλά, θα κερδίζει πολλά, θα είναι ο δυνατός. Αυτό το θεωρεί εκκοσμίκευση ο Μέγας Βασίλειος.

-----------------------------------

«Εφηβεία. Το τέλος ή η αρχή της επανάστασης»; Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, που έγινε στην Πανελλήνια Ένωση Γονέων, στην Αγία Παρασκευή του ομωνύμου προαστίου Αθηνών, την Παρασκευή στις 20-2-2009.


sourse: http://www.floga.gr/

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-