VII. Η ΤΕΛΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΉ (κεφ. 14,1-20)

 VII. Η ΤΕΛΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΉ (κεφ. 14,1-20)
Α. Μακάριοι οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες απάρτι (14,1-13)
1 Και είδον, και ιδού το άρνίον έστός έπί το όρος Σιών και μετ' αύτοϋ έκατόν τεσσαράκοντα τέσσαρες χιλιάδες έχουσαι τό όνομα αύτοϋ και το όνομα τοϋ πατρός αύτοϋ γεγραμμένον έπί των μετώπων αυτών. 2 καί ήκουσα φωνή ν έκ τοϋ ούρανοϋ ώς φωνή ν ύδάτων πολλών και ως φωνή ν βροντής μεγάλης, και ή φωνή ην ήκουσα ώς κιθαρωδών κιθαριζόντων έν ταϊς κιθάραις αύτών. 3 και άδουσιν ώς ωδή ν καινήν έχώπιον τοϋ θρόνου και ένώπιον των τεσσάρων ζώων και των πρεσβυτέρων, και ουδείς έδύνατο μαθεϊν την ωδή ν ει μη αϊ έκατόν τεσσαράκοντα τέσσαρες χιλιάδες, οίήγορασμένοι άπό τής γής. 4 ούτοι είσιν οι μετά γυναικών ούκ έμολύνθησαν,παρθένοι γάρ είσιν, ούτοι οι άκολουθοϋντες τω άρνίω όπου αν ύπάγη. ούτοι ήγοράσθησαν άπό των ανθρώπων απαρχή τω θεώ και τω άρνίω, 5 και έν τω στ όματ ι αύτών ούχ εύρέθη ψεϋδος, άμωμοι είσιν. 6 Και είδον άλλον
άγγελο ν πετόμενον έν μεσουρανή-ματι, έχοντα εύαγγέλιον αίώνιον εύαγγελίσαι έπί τούς καθήμενους έπί τής γής και έπί πάν έθνος και φυλήν και γλώσσα ν και λαό ν. 7 λέγων έν φωνή μεγάλη φοβήθητε τον θεόν και δότε αύτω δόζαν, ότι ήλθεν ή ώρα τής κρίσεως αύτοϋ, και προσκυνήσατε τω ποιήσαντι τον ούρανόν και την γήν και θάλασσαν και πηγάς υδάτων.

8 Και άλλος άγγελος δεύτερος ήκολούθησεν λέγων επεσεν επεσεν Βαβυλών ή μεγάλη ή εκ τοϋ οίνου του θυμού της πορνείας αύτης πεπότικεν πάντα τά έθνη.
9 Και άλλος άγγελος δεύτερος ήκολούθησεν αύτοϊς λέγων έν φωνή μεγάλη'
είτις προσκυνεί το θηρίον και τήν εικόνα αύτού και λαμβάνει χάραγμα επί τοϋ μετώπου αυτού ή επί τήν χεΐρα αυτού, 10 και αυτός πίεται έκ τοϋ οίνου τοϋ θυμοϋ τοϋ θεού τοϋ κεκερασμένου άκράτου έν τω ποτηρίω τής οργής αύτοϋ και βασανισθήσεται έν πυρί και θείω ένώπιον άγγέλων άγιων και ενώπιον τοϋ άρνίου. 11 και ό καπνός τοϋ βασανισμού αύτών εις αιώνας αιώνων αναβαίνει, καίούκ έχουσιν άνάπαυσιν ή μέρας και νυκτός οί προσκυνοϋντες τό θηρίον και τήν εικόνα αύτοϋ και εΐ τις λαμβάνει τό χάραγμα τοϋ ονόματος αύτοϋ. 12 Τ Ωδε ή υπομονή τών άγιων εστίν, οί τηροϋντες τάς έντολάς τοϋ θεοϋ και τήν πίστιν Ίησοϋ.
13 Και ήκουσα φωνής έκ τοϋ ούρανοϋ λεγούσης γράψον
μακάριοι οί νεκροί οί έν κυρίω αποθνήσκοντες απ' άρτι. ναι, λέγει τό πνεύμα, ίνα άναπαύσονται έκ τών κόπων αύτών, τά γάρ έργα αύτών ακολουθείμετ' αυτών.
1 Ύστερα κοίταξα και να! Το Αρνί στεκόταν πάνω στο όρος Σιών και μαζί του εκατόν σαράντα τέσσερις χιλιάδες άνθρωποι, έχοντας γραμμένο πάνω στα μέτωπά τους το όνομά του και το όνομα ιου Πατέρα του. 2 Κι άκουσα

φωνή από τον ουρανό σαν τη βοή του καταρράκτη, σαν τη 6οή μεγάλης βροντής· κι η φωνή που άκουσα έμοιαζε ακόμη με μουσική που κάνουν οι κιθαριστές με τις κιθάρες τους. 3 Οι εκατόν σαράντα τέσσερις χιλιάδες

τραγουδούσαν μπροςστο θρόνο και μπρος στα τέσσερα όντα και στους πρεσβυτέρους ένα καινούριο άσμα, που κανείς άλλος πάνω στη γη δεν μπορούσε να μάθει, εκτός από τους ίδιους που είχαν λυτρωθεί. 4 Είναι εκείνοι

που δε μολύνθηκαν με γυναίκες, οι παρθένοι. Αυτοί ακολουθούν το Αρνί όπου κι αν πάει. Απ* όλη την ανθρωπότητα αυτοί έχουν λυτρωθεί ως πρώτη προσφορά στο θεό και στο Αρνί. 5 Δεν ακούστηκε από το στόμα τους

κανένα ψέμα για το θεό. Είναι αψεγάδιαστοι.
6 Είδα κι έναν άλλο άγγελο να πετάει μεσουρανίς. Είχε ένα αιώνιο, χαρμόσυνο άγγελμα να διαλαλήσει στους κατοίκους της γης, σε κάθε έθνος και φυλή και γλώσσα και λαό. 7 Έλεγε με δυνατή φωνή «Φοβηθείτε το θεό και

δοξάστε τον, γιατί ήρθε η ώρα που θα κρίνει τον κόσμο. Προσκυνήστε αυτόν που δημιούργησε τον ουρανό, τη γη, τη θάλασσα και τις πηγές των υδάτων!».
8Ύστερα ακολούθησε ένας άλλος, δεύτερος άγγελος, που έλεγε: «Έπεσε, έπεσε η Βαβυλώνα η μεγάλη· αυτή που πότισε όλα τα έθνη με το μεθυστικό κρασί της πορνείας της!»
9Μετά τους ακολούθησε ένας άλλος, τρίτος άγγελος, που έλεγε με δυνατή φωνή: «Όποιος προσκυνάει το θηρίο και το άγαλμά του και σημαδεύεται με χάραγμα στο μέτωπο του ή στο χέρι του θα πιει κι αυτός απ' το κρασί

του θυμού του θεού, που το 'χουν βάλει ανόθευτο στο ποτήρι της οργής του. Και θα βασανιστεί με φωτιά και θειάφι μπροστά στους άγιους αγγέλους και στο Αρνί. 11 Ο καπνός απ' τα βασανιστήριά τους θ' ανεβαίνει αιώνια,

και δε θα βρίσκουν ανάπαυση μέρα και νύχτα όσοι προσκυνούν το θηρίο και το άγαλμά του κι όποιος έχει πάνω του χαραγμένο το όνομα του θηρίου. 12 Εδώ θα φανεί η υπομονή όσων ανήκουν στο λαό του θεού, αυτών που

τηρούν τις εντολές του θεού και πιστεύουν στον Ιησού»'.
1 3 Κι άκουσα μια φωνή από τον ουρανό που έλεγε: «Γράψε: Μακάριοι οι νεκροί, όσοι στο εξής πεθαίνουν για χάρη του Κυρίου* όπως διαβεβαιώνει το Αγιο Πνεύμα, θ' αναπαυτούν από τους κόπους τους, γιατί τα έργα τους

θα χους ακολουθούν ως συνήγοροι τους».
Η εικόνα του Χριστού και των 144.000 σφραγισμένων αγίων επί της Σιών επιβάλλει κάποιο λόγο περί της Σιών. Βλ. περί αυτής στο Th.W. N.T. το περί Σιών εκτεταμένο λήμμα, γραμμένο ως προς την Π.Δ. από τον G.

Fohrer και ως προς την Κ.Δ. από τον Ε. Lohse. Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί σχετικώς ότι η προσπάθεια των προφητών της Π.Δ. ως προς την Σιών ήταν να μη συνδεθεί ο Θεός με ένα λατρευτικό-εθνικιστικό δόγμα, ούτε

με θεοκρατικές φαντασιώσεις ούτε εσχατολογικούς μετεωρισμούς. Σιών ή Ιεροσόλυμα είναι γι' αυτούς ό,τι και οι άλλες πόλεις. Βλ. π.χ. Ιερεμ. 7, 1 εξ.: «μην εμπι-στεύεσθε λόγια ψεύτικα 4ναός Κυρίου, ναός Κυρίου' σαν κάτι

που σας ασφαλίζει· διορθώσετε τους τρόπους σας και τις πράξεις σας, και τότε θα κατοικήσω κι εγώ μαζί σας σ' αυτόν τον τόπο». Για τους προφήτες και τους ψαλμωδούς η Σιών είναι κέντρο ενέργειας και δύναμης.
Όχι μόνο οι ιστορικές δυσάρεστες περιπέτειες της πόλης αλλά και η κυριαρχία του σαδδουκαϊκού ιερατείου διά του Ναού δικαίωσε τους προφήτες. Έτσι τα Ιεροσόλυμα, όπως στα Ευαγγέλια (Μτ. 23, 37· Λουκ. 13, 34), είναι

για την Απκ., επίσης, ο τόπος όπου μαρτύρησαν οι δυο μεγάλοι προ της Παρουσίας εμφανισθέντες προφήτες (κεφ. 11), «όπου και ο Κύριος αυτών εσταυρώ-θη» (στίχ. 8), γι' αυτό και «πνευματικώς» η πόλη αυτή καλείται

Σόδομα και Αίγυπτος, και θα καταπατηθεί από τα έθνη 42 μήνες. Για τους λόγους αυτούς οι συγγραφείς της Κ.Δ. καταφεύγουν στους όρους η άνω Ιερουσαλήμ (Γαλ. 4, 26)· Ιερουσαλήμ επουράνιος (Εβρ. 12, 22)· η καινή

Ιερουσαλήμ (Απκ. 3, 12 21, 2). Οι χριστιανοί είναι πολίτες αυτής της πόλης που κατεβαίνει εκ του ουρανού. Ο προφήτης Ιωάννης συνδέει περί το θέμα Σιών ή Ιεροσόλυμα διάφορες παραδόσεις. Στις παραπάνω πρέ-
πει να προσθέσουμε και εκείνη περί του γάμου του Αρνιού με την εκ του ουρανού κατερχόμενη Ιερουσαλήμ, όπως και το ότι τελικά ο παράδεισος θα επιστρέψει στη γη συνδεδεμένος με τη νέα Ιερουσαλήμ, η οποία όμως δε

θα έχει Ιερό, αφού «κύριος ο Θεός ο παντοκράτωρ ναός αυτής εστίν, και το αρνίον» (Απκ. 21, 22).
Η περιγραφή της δραστηριότητας του δράκοντα και του θηρίου στα κεφ. 12-13 οδηγεί τον Ιωάννη, αντί να περιμένει κάπως την έκβαση του εσχατολογικού πολέμου μεταξύ του Μεσσία και του θηρίου στα κεφ. 19 εξ., να

μας δώσει τώρα, ευθύς αμέσως, μιαν εικόνα των συνεπειών της πάλης του θηρίου κατά της εκκλησίας. Οι συνέπειες αυτές είναι τόσο το μαρτύριο όσο και η δόξα των αγίων. Στα κεφ. 15-16 ο σ. συνδέει την έσχατη επτάδα

πληγών επί της ανθρωπότητος με τα αποφασιστικά κατά του κέντρου της αυτοκρατορίας πλήγματα, κεφ. 17-18. Καθόλη αυτή την εσχατολογική διαδικασία της μεγάλης θλίψης των αγίων, που αρχίζει σε έντονη μορφή, από

την εμφάνιση του θηρίου και τελειώνει με την ήττα του, στο τέλος, από τον Μεσσία, οι πιστοί θα υπάρξουν μόνο με την ιδιότητα του μάρτυρα. Στο τέλος του βιβλίου ο Ιωάννης μας δίνει το ευτυχές τέλος των πληγών για

τους αγίους μετά τις νίκες επί του σατανά, μετά την ανάσταση και την κρίση· θέλει όμως από τούδε, στην αρχή των μελανότερων πληγών, να τονίσει πως θα υπάρξουν μάρτυρες που θα δοξάσουν το Θεό, μάλιστα σε αριθμό

σεβαστό και ορισμένο, να προσημειώσει έτσι τη δόξα του νέου κόσμου, η οποία όμως περνά μέσα από το μαρτύριο. Καταλαβαίνουμε πως ήταν φυσικό για την πραγματοποίηση του σκοπού του αυτού να χρησιμοποιήσει ο

Ιωάννης κάποιες πηγές που είχε στη διάθεσή του, οι οποίες όμως, ενδεχομένως, δεν είχαν άμεση σχέση με τη θεματική του Ιωάννη στο σημείο αυτό. Με άλλα λόγια, η εικόνα της συνάθροισης επί της Σιών, πιθανώς,

προέρχεται από πηγή άσχετη προς τους 144.000 μάρτυρες, μέλλοντες κατοίκους της 'πόλεως του Θεού', της Νέας Ιερουσαλήμ, περί της οποίας ο λόγος εδώ. Ο Ιωάννης συνδέει το θέμα της πηγής του με το δικό του θέμα περί

των μαρτύρων ως των κατοίκων της δοξασμένης πόλης του Θεού, της Νέας Ιερουσαλήμ. Στη σύνδεση βοήθησε το ότι πρόκειται και στις δυο περιπτώσεις περί του όρους Σιών, καθώς και περί της δόξας κάποιων αγίων.

Περαιτέρω, η περικοπή περί του θερισμού 14,12-20 σχετίζεται, πιθανότατα, με άλλη μορφή της αποφασιστικής μάχης του πολέμου που έχουμε στο 19, 10 εξ. Στην περίπτωση αυτή ο καθήμενος επί λευκού ίππου Μεσσίας

πατάσσει τα έθνη με οξεία ρομφαία, ενώ στο κεφ. 14, 14 εξ. αλλεπάλληλα δρέπανα επιτελούν το αυτό έργο. Επιπλέον, στο κεφ. 19 ο Μεσσίας πατεί την ληνόν του οίνου του Θυμού της οργής του Θεού, ενώ στο κεφ. 14, σε

μια πιο πρωτόγονη μορφή: «το δρέπανον... ετρύγησεν την άμπελον της γης και έβαλεν εις την ληνόν του θυμού του θεού τον μέγαν και επατήθη η ληνός έξωθεν της πόλεως, και εξήλθεν αίμα εκ της ληνού άχρι των χαλινών

των ίππων, από σταδίων χιλίων εξα-κοσίων». Ίσως μάλιστα, η μνεία περί ληνού έξωθεν της πόλεως καθώς και τα περί θερισμού τελικού υπήρξε αιτία της σύνδεσης της περικοπής των δοξασμένων μαρτύρων επί της Σιών με

την περικοπή περί έσχατης τιμωρίας κατά των αντιπάλων του Θεού έξωθεν της πόλεως, αυτών δηλ. που προσκύνησαν το θηρίο. Τελικά, στο κεφ. 14, συγκρίνεται η κατάσταση των εντός της πόλεως μαρτύρων που θα

δοξασθούν και των έξωθεν της πόλεως αποστατών και προσκυνητών του θηρίου που αιωνίως θα καταδικασθούν. Το θέμα τηςσύναξης περί το Μεσσία, ιστάμενο στην κορυφή του Όρους Σιών, ειρηνικού πλήθους από δέκα

φυλές κ.τ.τ. βλ. και στον 4 Έσδρα, ιδίως στα κεφ. 10 12 και 13.
Όπως οι προηγούμενες οράσεις του προφήτη, αρχίζει και η παρούσα με το: Και είδον και ιδού. όπου το ιδού υπαινίσσεται ένα είδος απάντησης στο θέμα που θέτουν τα δυο προηγούμενα κεφ., στην οποία ο σ. εφιστά την

προσοχή. Στο κεφ. αυτό το Αρνίο παρουσιάζεται, κατ' αντίθεση προς το θηρίο του κεφ. 13, με δυο ιδιότητες: του θριαμβευτή Μεσσία και του προστάτη των αγίων επί του όρους Σιών, κατά τις προφητείες του Ιωήλ 3,5 και

Ησαΐα 4, 5 καθώς και παραδόσεις στον 4 Έσδρα 2, 42-47. Πρόκειται για επίγεια δοξασμένη Σιών, όπως φαίνεται από τους στίχ. 2 και 20, εμμέσως δε από το 7, 4. Δεν πρόκειται εδώ ούτε για τον ουρανό ούτε για την εκ του

ουρανού μέλλουσα να κατέλθει Νέα Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για μια άλλη περί Σιών παράδοση, την οποία ο Ιωάννης συνδέει με το δικό του εσχατολογικό σενάριο.
Η περικοπή 14,1 εξ. είναι παράλληλη προς αυτή του κεφ. 7, 1 εξ., και αυτό κάνει προφανέστερη την προέλευ-σή της από άλλη πηγή -κάτι που δεν ενοχλεί τον Ιωάννη κατά τη σύνδεσή τους. Το θέμα είναι το ίδιο: η

ιδιαίτερη μέριμνα του ουρανού για τους μάρτυρες κατά την περίοδο της μεγάλης θλίψεως, με την έννοια της ιδιαίτερης εν-θάρρυνσης που χρειάζονται και της υπόσχεσης για ιδιαίτερο prim, αν δεν υποκύψουν οι

χρησιμοποιούμενες εικόνες είναι διαφορετικές: στο κεφ. 7 οι μάρτυρες αυτοί παρουσιάζονται ως το Δωδεκάφυλο του νέου Ισραήλ, που, βέβαια, τελικά, αποτελείται από πολλούς λαούς και γλώσσες, κ.τ.λ., ενώ στο κεφ. 14 οι

μάρτυρες της μεγάλης θλίψης είναι η υπό του ουρανού αγορά των άμωμων θυμάτων προσφοράς θυσίας «απαρχής» στο θεό και στο Αρνίο'και οι δυο εικόνες ανήκουν στο εσχατολογικό σενάριο του προφήτη, η δεύτερη όμως

είναι σωστότερα τοποθετημένη, μετά δηλ. την εμφάνιση του αντίχριστου και την αφετηρία της έσχατης πάλης μεταξύ Χριστού και αντίχριστου. Περιττό να σημειωθεί ότι αμφότερες οι περικοπές έχουν έντονο το

λειτουργικό χαρακτήρα, ιδιαίτερα η δεύτερη. Τόσο για τη μια όσο και την άλλη εικόνα περί του προσδιορισμού κάποιου αριθμού ανθρώπων που θα ζήσουν με το Θεό μέσα στο νέο κόσμο -άποψη που συναντάμε με κάποια

έμφαση στο ()ιΐΓηΓαη (Ιωσήπου Αρχ. XVII 172· 1 <38 3, 13-4, 16' ιδίως εξ αυτού το 3, 17-23) και στα Ιωάννεια έργα (κεφ. 17 Α Ιω. 3, 7-10,4,1-6)-πρέπει να σημειωθεί τούτο: ο προφήτης δεν εισέρχεται σε θέματα

προορισμού των αγίων υπό του Θεού, η έννοια όμως του προορισμού δεν είναι εντελώς ξένη προς τις θέσεις του. Κι αυτό πολύ φυσικά, αφού η έννοια αυτή, μπροστά σε πολύ κρίσιμες καταστάσεις προσφέρει τη βεβαιότητα

πως αυτό που ζητείται να υποστεί κάποιος ή να πράξει δε θα είναι μάταιο. Αν ο Θεός έχει πράγματι προβλέψει έναν καλό αριθμό δικών του για το μέλλον, δεν είναι καθόλου μάταιο να προσπαθήσει κανείς να είναι μέσα σ'

αυτούς.
Λυτή η περικοπή περί αγοράς, αμώμων, απαρχής κ.τ.τ. είναι πολύ κοντά σε κάποιες παύλειες διδασκαλίες.
Οι φωνές (στίχ. 2· 13) και τα μηνύματα των τριών αγγέλων (στίχ. 6-12), ολόκληρη η περικοπή 14, 1-13 αποτελεί σοβαρή προειδοποίηση προς την εκκλησία να μη προσκυνήσει το θηρίο ούτε να δεχθεί το χάραγμα του

θηρίου' άλλως, θα είναι φοβερές οι συνέπειες για τους συμβιβαζόμενους προσκυνητές του αυτοκράτορα. Είναι, ασφαλώς, προτιμότερη η σύγκρουση με το θηρίο και κατά συνέπεια ο μαρτυρικός θάνατος παρά να εμ-
πέσει κανείς στην τελική κρίση του Θεού που εκφράζει η εικόνα περί του τελικού θερισμού (βλ. τις απειλές στίχ. 10-11 και 14-20). Πρόκειται για διατύπωση σε αποκαλυπτική γλώσσα της ίδιας προειδοποίησης που σε

επιστολικό παραινετικό μάλλον ύφος διαπερνά τις επιστολές προς τις επτά εκκλησίες της Ασίας. Η διαπίστωση αυτή ενισχύει έτι περισσότερο την αίσθηση του παραινετικού χαρακτήρα του βιβλίου της Απκ. στο σύνολο του

και μας βοηθά να καταλάβουμε εγγύτερα την οπωσδήποτε συγκεκριμένη ιστορική κατάσταση που έχουμε μέσα από τις 7 επιστολές (κεφ. 2-3) προς τα αποκαλυπτικά οράματα των κεφ. 4-22. Όπως στην Π.Δ. έχουμε και εδώ

τον τύπο της παραινετικής προφητείας.
Ο αριθμός των 144.000 δηλώνει μάλλον πως το ποίμνιο μέσα στο νέο κόσμο που φτιάχνει ο Θεός είναι εξασφαλισμένο. Στο ερώτημα του αναγνώστη: 'μπορώ κι εγώ να είμαι μέσα στους 144.000'; η απάντηση του προ-φήτη

βγαίνει από όλο το κείμενο: ιΚαι, βέβαια, αρκεί να μην προσκυνήσεις το θηρίο και να μη δεχθείς το χάραγμα'. Όλοι επί της Σιών έχουν επί των μετώπων αυτών όχι απλώς σφραγίδα ('θεού ζώντος', όπως οι μάρτυρες κεφ. 7, 2

όπου δε λέγεται τίποτα περισσότερο παρά μόνο περί της επ' αυτών ιδιοκτησίας όχι του θανάτου αλλά του ζώντος Θεού) με το όνομα αυτού και το όνομα του πατρός του Λρνίου, έκφραση δηλωτική της πολύ υψηλής χρι-

στολογίας της Απκ. Δεν μπορούμε, φυσικά, να πούμε τίποτε ως προς το πώς ήταν διατυπωμένο το όνομα του Αρνίου και του πατρός του επί των μετώπων των μαρτύρων. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι, όποια κι αν

ήταν αυτή η σφραγίδα, πρέπει να ήταν ορατή από τους αγγέλους της Κρίσης που ήταν και οι σφραγίσαντες. Εξάλλου, η εκ του ουρανού φωνή παρομοιάζεται ως φωνή
υδάτων πολλών (όπως και στο 1,15) κατά το Ιεζ. 1, 24· 43, 2 και ως φωνή βροντής μεγάλης (όπως στο 19, 1). Όλα αυτά τα ηχηρά τονίζουν τη σοβαρότητα της όρασης και του μηνύματος. Το ευχάριστο του μηνύματος εξαίρει

το ότι η φωνή ήταν ως κιθαρωδών κιθαριζόντων εν ταις κιθάραις αυτών. Στο 5, 8 τα 4 ζώα και οι 24 πρεσβύτεροι έχουν έκαστος κιθάραν και ψάλλουν ωδή ν καινή ν, που είναι ένα είδος acclamatio προς το Αρνίο για την

απο-μέρους του ανάληψη της εσχατολογικής κρίσης και του ερχομού της βασιλείας του Θεού. Περί ψαλμού με κιθάρα άσματος καινού (βλ. Ψλ. 33, 2· 40, 4· 96, 1' 98, 1· 144, 9' 149, 1), όπου παντού πρόκειται για επινίκειο

άσμα με θέμα τη σωτηρία από κάποιο κίνδυνο. Πρόκειται περί χορωδίας των αγγέλων ενώπιον του θρόνου και ενώπιον των τεσσάρων ζώων και των πρεσβυτέρων -του επισημότερου audience μέσα στον κόσμο, κι αυτό δίνει

στην καινή ωδή επίσημο κύρος ως προς αυτά που βεβαιώνει και υπόσχεται. Ο ουρανός πανηγυρίζει για το γεγονός της σωτηρίας των 144.000 χιλιάδων. Αυτές οι 144.000 των ηγορασμένων είναι υπόσχεση και συγχρόνως

πρόκληση. Έτσι αγοράζονταν την εποχή εκείνη δούλοι από την αγορά υπό διαφόρων Ιερών, και οι αγορασθέντες έμεναν ενίοτε αφιερωμένοι ως «απελεύθεροι» στο Ιερό και το Θεό που τους αγόρασε (βλ. σχετικώς 5,9· Α'

Κορ. 6, 20- Β' Πετρ. 2, 1 και τα ενδιαφέροντα παράλληλα από τον ελληνορωμαϊκό κόσμο που προσάγει ο Ad. Deiss-mann, στο Licht vom Osten, Tübingen, 1923, σελ. 380). Αυτοί οι αγορασθέντες δεν αποτελούν, βέβαια, το

σύνολο των μελλόντων να σωθούν, αφού αυτοί είναι εκείνοι που σχετίζονται με την περίοδο της μεγάλης θλίψεως, δηλ. την εντός του εσχατολογικού σεναρίου περίοδο από τον ερχομό του αντίχριστου μέχρι την

κατατρόπωσή του από το Μεσσία. Υπάρχουν και οι προ αυτών άγιοι και δίκαιοι της Καινής και της Παλαιάς Διαθήκης. Οι ηγορασμένοι 144.000 είναι τιμητικά, λόγω του πειρασμού και των παθημάτων τους, η απαρχή, ο

πρώτος καρπός που θα εισαχθεί μέσα στη βασιλεία του Θεού αυτοί οι ηγορασμένοι από της γης υπό του ουράνιου Ιερού αυτοί θα λάβουν τό prim της επί 1.000 έτη βασιλείας μετά του Αρνίου πριν από τη γενική κρίση και

ανάσταση. Στο κεφ. 20 εξ. η Απκ. με αφηγηματικό τρόπο εκθέτει την πραγματοποίηση της υπόσχεσης που δίνεται στο 14,3-5. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν ορισμένα χαρακτηριστικά: 1) την καινή ωδή. μόνο δηλ. αυτοί

μπορούσαν να καταλάβουν και να μάθουν και ουδείς άλλος, που σημαίνει πως μόνο ο ουρανός και αυτοί έννοιωθαν και σωστά αξιολογούσαν το περιεχόμενο της ωδής. Όπως στο σημείο αυτό πολύ ωραία παρατηρεί ο

Οικουμένιος: «τω μέτρω της πολιτείας και η γνώσις συμπαρεκτείνεται». 2) Είναι παρθένοι, αφού μετά γυναικών ουκ εμολύνθησαν. Κάποιοι ερμηνευτές ρωτούν: Μήπως πρόκειται εδώ περί μερίδας super αγίων μέσα στην

εκκλησία; Εκφράζεται εδώ προτίμηση του σ. για κάποια ομάδα εσχατολογικών ενθουσιαστών άγαμων και παρθένων, ενώ η εκκλησία κατά τη μεγάλη της πλειοψηφία αποτελείται από οικογένειες; Μήπως πρόκειται περί

αυτών που «ευνούχισαν εαυτούς δια την βασιλείαν των ουρανών;» (Μτ. 19, 12· βλ. επίσης Α' Κορ. 7, 32 εξ.). Ο W. Bousset και άλλοι εξηγητές πιστεύουν πως οι παρθένοι του στίχ. 4 είναι «ασκητές». Η περίπτωση

παρουσιάζει δυσκολίες, όχι όμως ανυπέρβλητες, αν σκεφθούμε ότι ο Ιωάννης στο κεφ. 14 (σε σχέση με το κεφ. 7 αλλά και με το κεφ. 20, και στις δυο περιπτώσεις περί των αυτών προσώπων αναφέρεται ως χαρακτηριστικό

πως πρόκειται περί μαρτύρων και τίποτε δε λέγεται περί παρθενίας) χρησιμοποιεί άλλη πηγή, που αρχικά είναι πιθανό να είχε σχέση με κάποια ιδιαίτερη ομάδα ενθουσιαστικών ασκητικών τάσεων, τροποποιήθηκε όμως από

τον Ιωάννη έτσι που να συνάδει προς τα κείμενα των κεφ. 7 και 20. Ο παρθένος, η πορνεία, η μοιχεία κ.τ.τ. απαντούν στη Βίβλο με μεταφορικό επίσης νόημα. Ο Ισραήλ ονομάζεται παρθένος (Ιερ. 18, 13· Αμώς 5,2), όταν

όμως έπεφτε στην ειδωλολατρεία η πράξη του αυτή χαρακτηριζόταν ως πορνεία (1ερ· 3, 6 Ωσ. 2, 5). Σύμφωνα με αυτά, ο Παύλος ήρμοσε την εκκλησία «ενί ανδρί παρθένον αγνήν παραστήσαι τω Χριστώ» (Β' Κορ. 11,2).

Και στα κεφ. 2-3 της Απκ., στις επιστολές προς τις 7 εκκλησίες, είδαμε πολύ καθαρά ότι κάθε συμβιβασμό προς την αυτοκρατορική λατρεία και τον κόσμο της ο Ιωάννης θεωρεί ως έκπτωση στην ειδωλολατρεία και πορνεία,

και τους συμβιβαζόμενους υπάγει υπό τα σύμβολα της Ιεζάβελ, των Νικολαϊτών, του Βαλαάμ. Αυτά όλα σημαίνουν πως ο Ιωάννης μπορούσε να μη μεταβάλει τη λέξη «παρθένος» στην πηγή του για το κεφ. 14, αποδίδοντάς

της τη μεταφορική έννοια της Βίβλου. Αυτοί οι 144.000 αντιστάθηκαν στα θέλγητρα της «πόρνης» Ρώμης, αποβλέποντας στο ευαγγέλιο του Θεού για την καινή κτίση. 3) Άλλο χαρακτηριστικό τους είναι πως οι μάρτυρες

είναι ούτοι οι ακολουθούντες τω αρνίω όπου αν υπάγη, με άλλα λόγια είναι ένα είδος ακολουθίας, 'φρουράς', παρέας του Αρνίου. Στη συνάφεια που εμφανίζεται το χαρακτηριστικό αυτό στο κεφ. 14 δηλώνει το σκληρό

μαρτύριο ως ιδιαίτερα ενωτικό του Αρνίου προς τους μάρτυρες της θλίψεως της μεγάλης. 4) Έγινε ήδη λόγος πριν περί του χαρακτηρισμού των 144.000 ως απαρχής (βλ. και Ιακ. 1, 18). Εδώ, αν χρειάζεται κάτι άλλο να

προστεθεί είναι κάποιος ακόμα λόγος ως προς το γιατί αυτή η πρωτιά και διάκριση στους μάρτυρες του εσχα-τολογικού σεναρίου από τον Ιωάννη. Για λόγους που ήδη μνημονεύσαμε, το σενάριο του Ιωάννη προβλέπει την

επερχόμενη σύγκρουση των εσχάτων ως σκληρότατη, ως τρομερό απερίγραπτης φρίκης πόλεμο μεταξύ Θεού και σατανά, ιστορικά δηλ. μεταξύ εκκλησίας και αυτοκρατορίας. Ατέλειωτοι κρουνοί αίματος θα ρεύσουν. Στο

ερώτημα: πού θα βρεθούν οι χριστιανοί μάρτυρες που απαιτεί αυτή η κρίσιμη ώρα, ο Ιωάννης απαντάει πως θα βρεθούν (144.000!), αφού και αυτοί είναι ένα δώρο του Θεού προς την ανθρωπότητα, είναι ηγορασμέ-νοι.
Δε χρειάζεται να σημειο')νεται παντού η συμπαράταξη του Θεού και του Αρνίου ή των ονομάτων και των δυο -κάτι που συνεχώς υπενθυμίζει την υψηλή χριστο-λογία της Απκ. Ο Μεσσίας εκπρόσωπος των επί γης

σφαζομένων δικαίων και αγίων έχει παντού τη θέση του στο πλευρό του Θεού και είναι αντικείμενο λατρείας του σύμπαντος κόσμου, αγγέλων και ανθρώπων. Πρόκειται περί βαθειάς οικειότητας του Θεού με τους δικαίους,

κατ' αντίθεση προς τον υπόλοιπο κόσμο που στην Απκ. παρουσιάζεται ως αντικείμενο της οργής του Θεού. Υπήρξε μια εποχή -στις αρχές ας πούμε του 19ου αι.- που πιστευόταν γενικότερα πως η κοινωνικότητα του

χριστιανικού ευαγγελίου σχετίζεται συνήθως προς μια χαμηλή χριστολογία η Απκ., το πιο βαθειά κοινωνικό βιβλίο μέσα στην Κ.Δ., δεν επιβεβαιώνει καθόλου κάτι τέτοιο. 5) Το πέμπτο χαρακτηριστικό των αγορασμένων

(μαρτύρων) είναι όχι απλώς η ειλικρίνεια και ευθύτητά τους αλλά, ειδικότερα, το πως δε χρησιμοποίησαν έναντι της αυτοκρατορικής λατρείας και των πιέσεων του κόσμου προς συμμόρφωση, γλώσσα που να τους γλυτώνει

τις δοκιμασίες, με αοριστίες και υπεκφυγές: και εν τω στόματι αυτών ουχ ευρέθη ψεύδος. Βλ. Ψλ. 32, 2 και Ησ. 53, 9 (δόλος αντί ψεύδος)· Σοφ. 3, 13 {μάταια γλώσσα δόλια). Κι αυτό γιατί είναι άμωμοι, όπως έπρεπε να

είναι όλες οι θυσίες που προσφέρονταν στο Θεό, κατά τις διατάξεις της Π.Δ. Έτσι και οι μάρτυρες, οι αγορασμένοι από το Θεό και το Αρνίο, έπρεπε να είναι αψεγάδιαστοι.
Το ευαγγέλιο των δυο αγγέλων προς τους κατοι-κούντες επί της γης, που έχουμε στη συνέχεια, η απειλή του τρίτου αγγέλου προς τους προσκυνητές του θηρίου, και η φωνή εκ του ουρανού με την προτροπή του Πνεύματος

προς το μαρτύριο αποτελούν τα χαρακτηριστικά κηρυγματικά συμπεράσματα της υπό του Θεού αγοράς των μαρτύρων. Ο άγγελος ο πετάμενος εν μεσουρανήματι θυμίζει τον αετό του 8, 13 ο οποίος έχει τη χαρμόσυνη

αγγελία επί τους κατοικούντας επί της γης· ένα ευαγγέλιον αιώνιον που συνίσταται στο ότι η ανθρωπότητα δεν είναι προορισμένη να εκμηδενισθεί, αφού 144.000 μάρτυρες, της πιο κρίσιμης ώρας του κόσμου, εκτός των

άλλων δικαίων της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης εντός της καινής γης, θα συνεχίσουν το έργο του ανθρώπου μέσα στην αιωνιότητα  οι τρεις άγγελοι κάνουν τις τελευταίες προ του μεγάλου τελικού θερισμού

προειδοποιήσεις. Το αιώνιο ευαγγέλιο είναι η αγγελία για την αιωνιότητα της ανθρωπότητας. Δεν ξέρουμε την έκταση του κόσμου στη σκέψη του Ιωάννη οι καθήμενοι επί της γης... παν έθνος και φυλή και γλώσσα και

λαός ενδέχεται να συμπίπτουν απλώς με την τότε ρωμαϊκή οικουμένη. Ο άγγελος εξαγγέλλει το ευαγγέλιο του νέου κόσμου από τα μεσούρανα για να γίνει έτσι ακουστός από όλους τους παραπάνω, εκτός του ότι

χρησιμοποιεί μεγάλη φωνή. Ενώπιον του ερχομού του νέου κόσμου, ο άγγελος με όσα διακηρύττειαποτρέπει από την προσκύνηση του αυτοκράτορα και προτρέπει στο φόβο του Θεού και την απόδοση της δόξας στο Θεό,

γιατί ήλθεν η ώρα που ο Θεός θα κρίνει τον κόσμο και τα πράγματα θα ξεκαθαρίσουν οι άνθρωποι πρέπει να λατρεύσουν και να προσκυνήσουν όχι το θηρίο αλλά το Θεό που εποίησε τον ουρανόν και την γην και την

θάλασσαν και τας πηγάς υδάτων. Ως πηγω υδάτων πρέπει να θεωρούνται οι νερομάνες είτε της γης είτε της θάλασσας.Ο δεύτερος στη σειρά άγγελος, προληπτικά τρόπον τινά, εξαγγέλλει την πτώση της Ρώμης με τα ίδια

λόγια που εξαγγέλλεται στη Βίβλο η πτώση της Βαβυλώνας («πέπτωκε, πέπτωκε Βαβυλών» Ησ. 31,9 «... Βαβυλών, η μεγάλη... η βασιλεία παρήλθεν από σου» Δαν. 4,27). Η πτώση της (βλ. και 17, 2 και 18, 3' 9) ήλθε ως

τιμωρία γιατί εκ του οίνου του θυμού της πορνείας αυτής πεπότικεν πάντα τα έθνη («ποτήριον χρυσούν Βαβυλών εν χειρί Κυρίου μεθύσκον πάσαν την γην από του οίνου αυτής επίο-σαν έθνη, διά τούτο εσαλεύθησαν», Ιερ.

51, 7). Ωραία αποδίδει ο Μπρατσιώτης το θυμό της πορνείας — η εξημμένη λύσσα για την εκπόρνευση του κόσμου. Αλλά και περί των προσκυνούντων το θηρίο λέγεται στο στίχ. 10 πως θα πιούν από το κρασί του θυμού

του Θεού και θα κερασθούν άκρατο (βλ. Ψλ. Σολ. 8,15), χωρίς ανάμιξη με νερό, μέσα στο ποτήρι της οργής του, θα υποστούν δηλ. κι αυτοί όσα η Βαβυλώνα. Ο Ιωάννης δε βρίσκει τίποτε το καλό στη Βαβυλώνα-Ρώμη.

Σκέπτεται εντελώς διαλεκτικά μεταξύ μαρτύρων και της πόρνης-Ρώμης υπάρχουν μόνο αντιθέσεις. Όπως και αλλού τονίσθηκε, η εσχατολογική προοπτική της ανθρώπινης ζωής και ιστορίας αδυνατεί να δει τη ζωή να

ανηφορίζει σιγά σιγά και υπομονετικά, με παλινδρομήσεις και αβαρίες σε πολλούς τομείς. Την ηρωϊκή αυτή αδυναμία του χριστιανικού ήθους σχέτισε ο Α. Schweitzer με την ηθική του «αναμεταξύ» (interim-ethik)· η

χριστιανική εσχατολογι-κή ηθική έχει οριακό χαρακτήρα, όλα δηλ. κρίνονται μεταξύ του Θεού και του τίποτα. Αφού το αιώνιο ευαγγέλιο για την ολοκλήρωση της ανθρώπινης ζωής είναι κοινωνία, αλήθεια, δικαιοσύνη,

αγάπη, αυτό είναι το μέτρο κρίσεως του οποιουδήποτε πολιτισμού. Έτσι δεν είναι δυνατόνα εκτιμηθεί η συνεισφορά ενός πολιτισμού ή ενός ατόμου σε έναν οποιοδήποτε τομέα της ζωής και της κουλτούρας' όλα κρίνονται

από τη συνολική συμβολή τους στην επίτευξη του τελικού σκοπού της ζωής. Έτσι εξηγείται η εντελώς αρνητική θεώρηση της Ρώμης από τον προφήτη Ιωάννη. Αν δε, σε μεταγενέστερους χρόνους, η εκκλησία υποχρεώθηκε

να υιοθετήσει πολύ σχετικά κριτήρια στην αξιολόγηση του πολιτισμού, δεν μπορούμε να πούμε πως αυτό συνέβαλε πράγματι στην πρόοδο, όταν η εκκλησία άφηνε έξω από τα κριτήριά της το πνεύμα της προφητείας, το

απόλυτο του Θεού και τη διάσταση του μέλλοντος. Η εποχή μας, με την τραγική ένταση μεταξύ φιλελευθερισμού και σοσιαλισμού, εμφανίζει εντονότερα παρά ποτέ την ανάγκη μιας χριστιανικής πρότασης αξιώσεων.
Αποτέλεσμα της θείας οργής εναντίον όσων προσκυνούν το θηρίο και δέχονται το χάραγμά του είναι ότι θα βασανιστούν μέσα στη φωτιά και στο θειάφι, παραδοσιακές ύλες βασάνων από τα χρόνια της Π.Δ., που θυμίζουν

πολύ την καταστροφή των Σοδόμων και Γομό-ρων (Γεν. 19, 24· Ησ. 30, 33· 34, 8 Ιεζ. 38, 22). Πρόκειται για την «άβυσσο» (20, 3) ή για τη «λίμνη του πυρός» (20, 14, βλ. και 19,20· 20, 10). Ως θεατές του βασανισμού των

αποστατών αναφέρονται εδώ οι άγιοι άγγελοι, ως εκπρόσωποι του ουρανού, και το Αρνίο ως εκπρόσωπος της εκκλησίας. Ο στίχ. 11 δείχνει ακόμα περισσότερο το βαθμό της βασάνου: ο καπνός από τη φωτιά ανεβαίνει εις

τους αιώνας των αιώνων, και δεν υπάρχει σ' αυτό διάλειμμα ούτε ημέρα ούτε νύχτα. Με όλα αυτά, ο σ. δεν αφήνει καμιά άλλη διέξοδο στους αναγνώστες του: όποιος προσκυνήσει το θηρίο θα υποστεί την αιώνια κόλαση·

όποιος δεν το προσκυνήσει θα υποστεί το μαρτύριο. Δεν μπορεί κανείς, κατά τον Ιωάννη, να κάνει ακόμα και την καλύτερη επιλογή χωρίς να βασανιστεί! Αυτά επαναλαμβάνονται και στο στίχ. 11 για δεύτερη φορά στην

ίδια περικοπή, κι αυτό σημαίνει πως πολλοί χριστιανοί, με κάποιο τρόπο, κλίνουν να συνδυάσουν το χριστιανισμό με την προσκύνηση του θηρίου. Αυτό το είδαμε εκ του πλησίον στις 7 επιστολές προς τις εκκλησίες της

Ασίας. Η τόσο δραματική έκκληση του Ιωάννη ασφαλώς δεν αφορά τους όποιους ειδωλολάτρες- αφορά χριστιανούς που είναι έτοιμοι να συμβιβαστούν με τις απαιτήσεις της ρωμαϊκής πολιτείας. Το εντυπωσιακό με τον

Ιωάννη είναι ότι ποτέ δεν αποκρύπτει τους κινδύνους που περικλείει για τον πιστό η επιλογή του Θεού. Στις ιουδαϊκές Αποκαλύψεις έχουμε πολύ πλούσιο υλικό περί της γέεννας του πυρός, όπου θα βασανιστούν οι ασεβείς

και οι αμαρτωλοί. Η 'κοιλάδα Ηίηηοη' ( = γέ-εννα) ήταν ο τόπος παλαιών επί βασιλείας Μανασσή ειδωλολατρικών θυσιών και ανθρωποθυσιών μετά έγινε ο τόπος των απορριμμάτων της Ιερουσαλήμ, όπου η φωτιά για

ευνόητους λόγους ήταν συνεχής. Έτσι η Ge Hinnon , η γέεννα του πυρός, έγινε η εικόνα του κατά το αιώνιο μέλλον βασανισμού των εχθρών της κοινότητος του Ισραήλ. Βέβαια, ο τόπος της μακαριότητας των αγίων είναι

τα Ιεροσόλυμα, από όπου μπορούν και παρακολου-
θούν τον βασανισμό των αδίκων. Περί αυτών βλ. Α' Ε-νώχ κεφ. 26 και 27. Επί της γης, επίσης, υπάρχουν κοιλάδες, κοιλώματα και φάραγγες, «αι νάπαι», όπου, κατά αρχαιότατη δαιμονολογική παράδοση, ρίπτονται και

δένονται είτε οι αποστάτες άγγελοι είτε οι βασιλείς και οι ισχυροί (βλ. κεφ. 67 54· 53, 1).
Ώδε η υπομονή = εδώ θα φανεί η υπομονή όσων ανήκουν στο λαό του Θεού, αυτών που τηρούν τις εντολές του Θεού και δεν προδίδουν την πίστη τους στον Ιησού Χριστό. Η χριστιανική ζωή, μέσα σε διαλεκτικές συνθήκες,

παρουσιάζεται ως υπομονή. Η απαίτηση του Θεού από τον χριστιανό, μέσα σε τέτοιες οριακές συνθήκες, διατυπώνεται χωρίς μισόλογα, με επισημότητα και ειλικρίνεια. Βλ. εκτεταμένη ανάπτυξη του στίχ. 13 στο

Παράρτημα περί Πνεύματος και προφητείας. Εδώ, ας σημειωθεί μόνο ότι το απάρτι συνδέεται προφανώς με το αποθνήσκοντες, όχι με το μακάριοι· μακάριοι δηλ. όσοι πεθαίνουν από εδώ κι εμπρός, όσοι δηλ. μαρτυρούν

κατά την περίοδο της θλίψεως της μεγάλης. Το εν Κυρίω δε δηλώνει ό,τι γενικά αλλού μέσα στην Κ.Δ.· στην ειδική εδώ συνάφεια πρόκειται για θάνατο που επιβάλλει το θηρίο εξαιτίας του Κυρίου. Η σχετική παρηγορία δε

λείπει εντελώς, είναι όμως λιτή και αντικειμενική: θα αναπαυθούν από τους κόπους των (βλ. 6,11), θα γλυτώσουν από την τρομακτική πίεση και την ταλαιπωρία του άνισου αγώνα κατά της κρατικής εξουσίας. Τα έργα τους

όμως, τα κατορθώματά τους, τα acta της ζωής τους, θα τους ακολουθούνε όπου πάνε σαν αναφαίρετο τμήμα της υπόστασής τους. Κάποιες κρίσιμες επιλογές του ανθρώπου συνοδεύουν χαρακτηριστικά το πρόσωπο του εκεί

και παντού.
Όσα γράφει ο Ιωάννης στην περικοπή 14, 1-13 μεσκοπό να οδηγήσει τους αναγνώστες τους στην επιλογή, αν χρειασθεί, του μαρτυρίου εδώ επιβεβαιώνονται από το Πνεύμα του Θεού, έκφραση του οποίου είναι το πνεύμα

της προφητείας που εκπροσωπεί επί τουπροκειμένου το βιβλίο του Ιωάννη.
Β. Ο θερισμός ήλθε για τους αποστάτες (14, 14-20)
14 Και εϊδον, και ιδού νεφέλη λευκή, και έπί τήν νεφέλη ν καΟήμενον όμοιον υ ιόν ανθρώπου, έχων έπί της κεφαλής αύτού στέφανο ν χρυσούν και έν τή χειρί αύτού δρέπανον οξύ. 15 και άλλος άγγελος έξήλθεν έκ τού ναού

κράζων έν φωνή μεγάλη τω καθημένω έπί της νεφέλης πέμψον τό δρέπανόν σου και θέρισον, ότι ήλΟεν ή ώρα θερίσαι, ότι έξηράνθη ό Οερισμός τής γής.
16    και έβαλεν ό καθήμενος έπί τής νεφέλης τό δρέπανον αύτού έπί τήν γήν και έθερίσθη ή γη.
17    Και άλλος άγγελος έξήλθεν έκ τού ναού τού έν τω ούρανω έχων και αύτός δρέπανον οξύ. 18 και άλλος άγγελος έξήλθεν έκ τού θυσιαστηρίου ό έχων έξουσίαν έπί τού πυρός, και έφώνησεν φωνή μεγάλη τω έχοντι

τό δρέπανον τό οξύ λέγων πέμψον σου τό δρέπανον τό οξύ και τρύγησον τούς βότρυας τής άμπέλου τής γής, ότι ήκμασαν ω σταφυλαί αύτής. 19 και έβαλεν ό άγγελος τό δρέπανον αυτού εις τήν γήν και έτρύγησεν τήν

άμπελον τής γής καίεβαλεν εις τήν ληνόν τού θυμού τού θεού τον μέγαν. 20 καί έπατήθη ή ληνός έξωθεν τής πόλεως και έξήλθεν αίμα έκ τής ληνού άχρι των χαλινών τών ίππων άπό σταδίων χιλίων έξακοσίων.
14 Κοίταξα τόιε και να, ένα άσπρο σύννεφο, και πάνω στο σύννεφο καθόταν κάποιος που έμοιαζε με άνθρωπο.
Είχε στο κεφάλι ίου χρυσό στεφάνι και στο χέρι του κοφτερό δρεπάνι. 1 5 Βγήκε τότε από το ναό ένας άλλος άγγελος κράζοντας με δυνατή φωνή σ' εκείνον που καθόταν στο σύννεφο:
«Ρίξε το δρεπάνι σου και θέρισε, γιατί τα σπαρτά ξεράθηκαν κι ήρθε η ώρα του θερισμού».
16 Κι εκείνος που καθόταν στο σύννεφο έριξε το δρεπάνι του στη γη, κι η γη θερίστηκε. 17 Τότε βγήκε από τον ουράνιο ναό κι άλλος άγγελος κρατώντας κι αυτός κοφτερό δρεπάνι. 18 Κι ένας άλλος άγγελος βγήκε από το

θυσιαστήριο, αυτός που εξουσίαζε τη φωτιά, και φώναξε με δυνατή φωνή σ' αυτόν που κρατούσε το κοφτερό δρεπάνι: «Ρίξε το δρεπάνι σου το κοφτερό και τρύγησε τα τσαμπιά από το αμπέλι της γης, γιατί τα σταφύλια του

ωρίμασαν». 19 Κι έριξε ο άγγελος το δρεπάνι του στη γη και τρύγησε το αμπέλι της γης, κι έβαλε τα σταφύλια στο μεγάλο πατητήρι του θυμού του θεού. 20 Και πατήθηκε το πατητήρι έξω από την πόλη κι έτρεξε αίμα από

το πατητήρι κι έφτασε ως τα χαλινάρια των αλόγων, σε χίλια εξακόσια στάδια μάκρος.
* * *
Τις απειλές των πετομένων αγγέλων για την επελθούσα Τελική Κρίση επιβεβαιώνει η περικοπή περί τελικού θερισμού στους στίχ. 14-20. Στην περικοπή αυτή η Κρίση παρουσιάζεται όχι σαν Δίκη των ανθρώπων από το

μεγάλο δικαστή στο Τέλος (έτσι γίνεται στο 20, 11-15), αλλά με την έννοια της τελικής τιμωρίας, η οποία μπορεί εδώ να συνταιριαστεί με τη συνάφεια. Έτσι ο προφήτης είδε νεφέλη /ευκή, και όμοιον υιόν ανθρώπου

καθήμενον ως επί θρόνου επί την νεφέλη ν. Οι εικόνες είναι γνωστές (1, 13) εκ της Π.Δ. (Δαν. 7, 13* 10, 16) και εκ της παραδόσεως (βλ. Μτ. 25,113,39· 41). Ο χρυσός στέφανος
επί της κεφαλής αυτού είναι δηλωτικός της βασιλικής του εξουσίας ως κριτή, ενώ το οξύ, το κοφτερό δρεπάνι δείχνει τι έργο θα επιτελέσει (αντί δρεπάνου έχουμε αλλού για παρόμοιο έργο τη ρομφαία 1, 16* 6, 8' 19, 21

κ.τ.λ.). Μόνο που η εικόνα του θερισμού εδώ δεν είναι ο τελικός διαχωρισμός δικαίων και αδίκων με την αμοιβή των πρώτων και την τιμωρία των δευτέρων εδώ ο θερι-σμός και ο τρυγητός είναι εικόνες τιμωρίας. Η όλη

έκθεση σκοπό έχει να παρουσιάσει το μεγάλο θυμό του Θεού από τη στάση των ανθρώπων έναντι του θηρίου. Όπως φαίνεται και από τις επιστολές προς τις 7 εκκλησίες, ο Χριστός και ο προφήτης είναι πολύ θυμωμένοι για

το ίδιο πράγμα.
Ο άλλ,ος άγγελος, εν σχέσει προς εκείνους της προηγούμενης παραγράφου, εξήλθεν εκ του ναού (7,15) -κάτι που έτι μάλλον τονίζει τον τελετουργικά υπό του ουρανού κατευθυνόμενο χαρακτήρα της τιμωρίας των

αποστατών. Και η φωνή του αγγέλου αυτού είναι μεγάλη (όπως στο 14, 6), ανάλογη με το μέγεθος του εξαγγελο-μένου γεγονότος. Η παράκληση ή πρόσκληση ή εντολή (όπως προτείνουν κάποιοι εξηγητές) απευθύνεται τω

καθημένω επί της νεφέλης. Στο ίδιο ύφος και στον ίδιο τόνο άλλος άγγελ.ος απευθύνεται στο στίχ. 18 προς τον έχοντα το δρέπανο ν το οξύ στην επόμενη εικόνα του τρυγητού. Πρόκειται περί λειτουργικής γλώσσας· δε

χρειάζεται στον καθήμενο επί της νεφέλης να δούμε έναν άγγελο (όμοιον υιόν ανθρώπου) στο στίχ. 14, 14. Άσχετα προς την εικόνα του θερισμού μόνον ως εικόνα τιμωρίας και άσχετα προς το ότι στην εικόνα του τρυγητού

ως τιμωρίας ο εκτελεστής είναι άγγελος, η όλη σύνθετη εικόνα τελεί υπό την ηγετική παρουσία του Δανιήλειου Υιού του Ανθρώπου.
Εξάλλου, πρέπει να σημειωθεί πως ο τρόπος που γίνεται ο θερισμός ή ο τρυγητός μας βοηθά να εννοήσουμε εγγύτερα γιατί ήταν αναγκαία η σφράγιση των 144.000 μαρτύρων επί του όρους Σιών. Το χρόνο του θε-ρισμού

επισημαίνει η διαπίστωση ότι εξηράνθη ο θε-ρισμός της γης -ξεράθηκαν τα στάχυα κι είναι έτοιμα για κοπή. Ο στίχ. 16 επιβεβαιώνει την εκτέλεση του θε-ρισμού από τον Υιό του Ανθρώπου. Εκ του ναού του εν τω ουρανώ

εξέρχεται και άλλος άγγελος, ο οποίος, όπως ο Υιός του Ανθρώπου είχε κι αυτός δρέπανον οξύ. Την πρόσκληση όμως για τη δράστη ριοποίησή του δίνει άλλος άγγελος που εξήλθεν εκ του θυσιαστηρίου και είχε τη φροντίδα

για τα πυρωμένα επ' αυτού κάρβουνα. Στο 6, 9 και στο 8,3-5 το θυσιαστήριο σχετίζεται με τις προσευχές των αγίων στον ουρανό και με την απαίτησή τους να δικαιωθούν υπό του Θεού έναντι των αμαρτωλών. Και αλλού

έχουμε πει ότι στην ιουδαϊκή αποκαλυπτική φιλολογία υπάρχουν άγγελοι με διάφορα λειτουργήματα ως προς τη γη, τη θάλασσα, τους ανέμους, το χαλάζι κ.τ.ό. (βλ. Α' Ενώχ 60,11 -21 · Ιωβηλαία 2,2). Ο άγγελος του

θυσιαστηρίου πρέπει να είναι αυτός που παίρνει τα αναμμένα κάρβουνα και τα πετά στη γη (8, 3-5). Περί ουράνιου Ναού κάνουν λόγο και οι Ιουδαϊκές Αποκαλύψεις: «Και ήνοιξεν ο άγγελος τας πύλας του ουρανού· και

είδον τον ναόν τον άγιον και επί θρόνου δόξης τον ύψιστον...» (Διαθ. Αευΐ 5,1)·«... Ευλογημένος ει εν τω ναώ της αγίας δόξης σου και υπερύμνητος...» (Προσ. Αζαρίου 20).
Ίσως το ανακάτεμα των εικόνων θερισμού και τρυγητού είχε προκαλέσει η εικόνα στον Ιωήλ 4, 13. Έχουμε και στον τρυγητό την τελετουργική πρόσκληση με ρυθμική παράθεση, κατ' αντιστοιχία των διαβεβαιώσεων ότι

ήκμασαν αι σταφυλαίαυτής. Με το δρεπάνι του ο άγγελος τρύγησε το αμπέλι της γης και τον καρπό έβαλχν εις την )ηνόν του θυμού του Θεού τον μέγαν, λόγω μεγάλης σοδειάς από σταφύλια. Στο 19, 15 είναι ο ίδιος ο

Μεσσίας που πατά «την ληνόν του οίνου του θυμού της οργής του Θεού του παντοκράτορος». Εδώ, στο στίχ. 20, προστίθεται χαρακτηριστικά ότι η ληνός επατήθην έξωθεν της πόλεως, γιατί και στον Ιωήλ η ληνός βρίσκεται

εκτός της πόλεως, στην κοιλάδα της δίκης (Ιωσαφάτ), τη γνωστή μας κοιλάδα των Κέδρων. Άλλοι τοποθετούν την Κρίση αλλού: Ο Ζαχαρίας κάπου στα προάστια της Ιερουσαλήμ (14, 1-4) όπως και ο Α'Ενώχ (53, 1) ή στην

κοιλάδα Ηίη-ηοιπ. Για το ύψος που θα ανέβει το αίμα που θα χυθεί βλ. Α' Ενώχ 100, 3: μέχρι το στήθος των αλόγων στην Απκ. μέχρι το χαλινό των ίππων και από σταδίων χιλίων εξακοσίων = σε μάκρος 1.600 σταδίων που

είναι περίπου το μήκος της Παλαιστίνης.
Άσχετα, λοιπόν, προς την πηγή από την οποία ο Ιωάννης άντλησε τα περί θερισμού και τρυγητού, ξέρουμε γιατί παρέθεσε εδώ την εικόνα: τονίζει πόσο αυστηρή τιμωρία περιμένει στο τέλος τους προσκυνητές του θηρίου

των κεφ. 12-13. Ο Ιωάννης ανοιχτά και ξεκάθαρα εκφράζει τη δική του εκτίμηση: είναι προτιμότερο οι πιστοί να πάνε προς το μαρτύριο για να μην υποστούν την έσχατη φρικτή τιμωρία που περιμένει το θηρίο και τους  προσκυνητές του. Για λόγους που καταλαβαίνει ο καθένας, το μαρτύριο των χριστιανών παρουσιάζεται όχι γλυκερά αλλά ως αληθινό μαρτύριο ('όποιος είναι να πάει εξορία, θα πάει εξορία· όποιος είναι να εκτελεσθεί, θα εκτελεσθεί' 13, 10)· παραταύτα, δεν μπορεί να συγκριθεί με το φρικτό τέλος των αντιπάλων του Αρνί ου και των αποστατών.

Σελίδες 329-351

Πρώτη αποκλειστική δημοσίευση στο Ορθόδοξο Διαδίκτυο

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με σαφή αναφορά  την πηγή προέλευσης  

ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-