Τὸ άβατoν τού Αγίου Όρους

 "Άβατον : το δέος μπροστά στη χαρισματική ύπαρξη"
Του Σεβ. Μητροπολίτη Αχελώου, κ. Ευθυμίου,


Το άβατον του Αγίου όρους, για το οποίο τόσος λόγος και θόρυβος γίνεται τελευταία, αντιμετωπίζεται από όλες τις πλευρές ως θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή ως ιστορικό και πολιτιστικό κειμήλιο («τζοβαΐρι») κ.λπ. Το άβατον όμως, θεωρούμενο μέσα σε πλαίσιο ενδοκοσμικό, δηλαδή ανθρώπινο, είναι ακατανόητο, ακόμη δε και αδιανόητο. Πολύ περισσότερο θεωρούμενο μέσα στο πλαίσιο της εκκοσμίκευσης (θρησκευτικού αποχρωματισμού) της σύγχρονης εποχής, έξω δηλαδή από τις προϋποθέσεις της ευαγγελικής θείας αποκάλυψης της χριστιανικής πίστης και της ορθόδοξης Θεολογίας, το άβατον είναι «σκάνδαλον και μωρίαν» (Α΄ Κορ. 1,23). Το Άγιον Όρος επίσης δεν ξεφύτρωσε έτσι αυθαίρετα ως αποτέλεσμα της αποκοτιάς κάποιων φανατικών «καλογήρων» του «σκοτεινού…Μεσαίωνα»! Το Άγιον Όρος, το άβατον, η γεωγραφική δηλαδή αποκλειστικότητά του, ο κανονισμός της λειτουργίας του, ο τρόπος ζωής και πολιτείας των μοναχών κατοίκων του έχουν ρίζες καθαρά θεολογικές και, ειδικότερα, εσχατολογικές.


Το αγιογραφικόν άβατον

Όταν ο Μωυσής πλησίασε το παράδοξο φαινόμενο της φλεγόμενης και μη καιομένης βάτου, άκουσε τη φωνή του Θεού που του είπε: «μη εγγίσης ώδε. Λύσαι το υπόδημα εκ των ποδών σου, ο γαρ τόπος εν ω συ έστηκας, γή αγία έστι» (Εξοδ.3,5) και τούτο, λόγω της παρουσίας του Θεού, της απόλυτα τέλειας και θείας ύπαρξης και φύσης. Η παρουσία Θεού δημιουργεί ένα άβατον ανάμεσα στην απόλυτα τέλεια θεϊκή Ύπαρξη και τη σχετική και ατελή ανθρώπινη ύπαρξη: «Ου μη ίδη (ο μεταπτωτικός) άνθρωπος το πρόσωπόν μου και ζήσεται» (Εξοδ.33,20). Όταν ο Μωυσής κατέβηκε από το όρος Σινά, όπου είχε παραλάβει από το Θεό τις Πλάκες του Δεκαλόγου, η όψη του προσώπου του ακτινοβολούσε σαν τον ήλιο ( Εξοδ. 34,29) και οι Ισραηλίτες «εφοβήθησαν εγγίσαι αυτού» (στιχ. 30). Γι’ αυτό και ο Μωυσής «επέθηκε επί το πρόσωπον αυτού κάλυμμα» (στιχ.33). Ο Χριστός μετά την Ανάστασή του, έχοντας τελειοποιήσει και θεώσει την ανθρώπινη φύση του, αποθάρρυνε τη Μαγδαληνή Μαρία να τον εγγίσει: «Μη μου άπτου» της είπε (Ιωάν. 20,17).


Το άβατον του μοναχού

Ο ορθόδοξος μοναχός ή μοναχή, ως χαρισματικές υπάρξεις, υπερβαίνουν, εδώ και τώρα, τη βιολογική διάκριση της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτή καθεαυτή η υπαρξιακή κατάσταση του ορθοδόξου μοναχού εγκαθιστά αυτόματα ένα άβατον, για το βιολογικό άνθρωπο. Ο χώρος διαμονής του ορθόδοξου μοναχού (το κελί του), η προσωπική του ζωή είναι ένα άβατο, για το διαφυλικό βιολογικό άνθρωπο. Κανένα ανθρώπινο μάτι δεν είδε ποτέ τις προσωπικές στιγμές του Μ. Αντωνίου και των άλλων αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας.


Το άβατον των ορθοδόξων μοναστηριών

Το άβατον των μοναστηριών λειτουργεί μέσα στο πλαίσιο αυτής της χαρισματικής υπαρξικής κατάστασης των μοναχών. Το άβατον των ορθόδοξων μοναστηριών και όταν αποκλείει την επίσκεψη ετερόφυλων προσώπων και όταν επιτρέπει την επίσκεψη ομόφυλων προσώπων, δίνει ένα θετικό μήνυμα και μια σημαντική μαρτυρία: τη μαρτυρία της χαρισματικής υπέρβασης της διαφυλικής διάκρισης της ανθρώπινης φύσης, καθώς και της εσχατολογικής και οριστικής κατάργησής της. Το άβατον του ορθόδοξου ανδρικού μοναστηριού δίνει τη μαρτυρία της υπέρβασης της διαφυλικής φύσης τόσο στους άνδρες που δέχεται όσο και στις γυναίκες που αποκλείει. Την ίδια μαρτυρία δίνει και το ορθόδοξο γυναικείο μοναστήρι τόσο στις γυναίκες που δέχεται όσο και στους άνδρες που αποκλείει. Με τον τρόπο αυτό, τόσο οι άνδρες επισκέπτες μοναστηριών όπου μονάζουν άνδρες όσο και οι γυναίκες επισκέπτριες όπου μονάζουν γυναίκες στα πρόσωπα των μοναχών που βιώνουν χαρισματικά την υπέρβαση της βιολογικής φύσης τους, παίρνουν το μήνυμα της εσχατολογικής κατάργησης της βιολογικής διάκρισης της ανθρώπινης φύσης.

Από το άλλο μέρος, το άβατον δίνει την ευκαιρία στο σύγχρονο εκκοσμικευμένο άνθρωπο που έχει απολυτοποιήσει και θεοποιήσει τη διαφυλική διάκριση και, ειδικότερα, τη σεξουαλικότητα, να συνειδητοποιήσει τη σχετικότητα και προσωρινότητα της βιολογικής κατάστασης της φύσης του. Το σεξ δεν είναι το παν και το μήνυμα αυτό αν δεν το δώσουν τα ορθόδοξα μοναστήρια, τότε ποιος θα το δώσει, όταν μάλιστα στην εποχή μας βιώνουμε μια παγκόσμια πανσεξουαλική τυραννία;

Πρέπει επίσης να τονισθεί η μεγάλη σημασία που έχει και η απαγορευτική λειτουργία του αβάτου, πάντοτε, ιδιαίτερα δε στη σύγχρονη εποχή, κατά την οποία ο άνθρωπος κάνει ό,τι του αρέσει και κανένας και τίποτε δεν το σταματά. Το άβατον είναι ένα ισχυρό φρενάρισμα που ταπεινώνει το σύγχρονο άνθρωπο, άνδρα και γυναίκα, που εν ονόματι των «δικαιωμάτων», θεωρούν ότι τα πάντα, ακόμη και τα διακιώματα του Θεού, είναι στο χέρι τους. Ας θυμηθούμε τη Μαρία, την Αιγυπτία εκείνη τη πόρνη του 6ου μ.Χ. που θέλησε να μπει στον Πανάγιο Τάφο και εμποδίστηκε (απωθήθηκε) από τη Θεία Χάρη. Αυτή και μόνη η συγκλονιστική εμπειρία του αβάτου ήταν αρκετή για να αλλάξει το βίο και την πολιτεία της, να υπερβεί αγωνιστικά και χαρισματικά τη βιολογική κατάσταση της φύσης της, ζώντας 40 χρόνια στην έρημο…Ως συμπέρασμα της θεολογικής αυτής θεώρησης, θα μπορούσε να πει κανείς ότι το άβατον αποτελεί ουσιώδες στοιχείο των ορθοδόξων ασκητικών μονών και, ως εκ τούτου, θα έπρεπε να ισχύει σε όλα τα ορθόδοξα μοναστήρια, ανδρικά και γυναικεία. Διότι όλα τα ορθόδοξα μοναστήρια θα έπρεπε να δίνουν τη συγκλονιστική αυτή εμπειρία του αβάτου. Αυτό, βέβαια, δεν επικράτησε στα περισσότερα μοναστήρια τόσο της Ελλάδας όσο και άλλων ορθοδόξων χωρών, προφανώς για λόγους ανθρώπινης αδυναμίας και εκκλησιαστικής συγκατάβασης. Στο Άγιον Όρος, όμως, το οποίο αποτελεί το υπόδειγμα του ορθόδοξου ασκητικού μοναχισμού, το άβατον πρέπει οπωσδήποτε να διατηρηθεί. Το άβατον του Αγίου όρους δεν προσβάλλει κανένα ανθρώπινο δικαίωμα.

Αντίθετα με το πλούσιο ανθρωπολογικό και εσχατολογικό περιεχόμενό του, καταθέτει διαμέσου των αιώνων σε ολόκληρη την ανθρωπότητα το μήνυμα του εσχατολογικού προορισμού της ανθρώπινης φύσης, καθώς και του μεγάλου εγχειρήματος που κάθε άνθρωπος καλείται να κάνει στην πορεία του προς τη χαρισματική τελείωση και ολοκλήρωση της προσωπικής ύπαρξής του.



----------------------


Τὸ «Ἄβατoν» τοῦ Ἁγίου Ὄρους: γιατί προέκυψε, πῶς καὶ πότε καθιερώθηκε;

Ὑπάρχουν τριῶν λογιῶν ἀπαντήσεις

1. Γιὰ τοὺς ὁλότελα ἄσχετους: Κύταξε. Εἶναι μιὰ ὁμάδα ἀνθρώπων, σχεδὸν συγγενεῖς. Ἀγοράσανε αὐτὸν τὸν τόπο καὶ ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιὰ τὸν συντηροῦν μὲ τὸν ἱδρώτα τους. Ὅπως δὲν μπορῶ νὰ μπῶ στὸ χτῆμα σου καὶ στὴν ἔπαυλή σου χωρὶς νὰ τὸ θέλεις, ἔτσι καὶ σὺ δὲν μπορεῖς νὰ μπεῖς στὸ χῶρο αὐτὸ χωρὶς νὰ τὸ θέλουν οἱ νοικοκύρηδές του. Μπορεῖ σὲ μία λιλιπούτεια πόλη (Disneyland) νὰ μὴν ἀφήνουν τοὺς ἐπισκέπτες ἄνω τοῦ ὕψους 1.60 m καὶ βάρους 70 kg. Ἔχουν τοὺς λόγους τους. Δὲν κάνουν ταξικὲς διακρίσεις καὶ δὲν προσβάλλουν κανένα ἀνθρώπινο δικαίωμα. Φτιάξε ἐσὺ ἕνα ἄλλο Ἅγιο Ὄρος καὶ νὰ ἀφήνεις ὁποιονδήποτε νὰ ἁλωνίζει (σὰν τὴν Κόκκινη Ζώνη τοῦ Ἄμστερνταμ.) Ἐπιπλέον, οἱ ἄνθρωποι εἶναι καὶ Οἰκολόγοι, διατηροῦν μία περιοχὴ σὲ παρθένα φύση, καὶ τὸ βασικὸ σπάνιο καὶ προστατευόμενο εἶδος ζώου ποὺ διατηροῦν στὸ δρυμό τους, εἶναι αὐτοὶ οἱ ἴδιοι!.. Ἂν τοὺς διώξει ἡ σημερινὴ «πολιτισμένη» κοινωνία, θὰ βροῦν κάπου ἀλλοῦ νὰ πᾶνε. Σὲ ἐρήμους, σὲ ἀπάτητα βουνά, στὴν Ἀρκτική, ὅπου οἱ «πολιτισμένοι» καὶ οἱ «ἔξυπνοι» δὲν ἐνδιαφέρονται νὰ πᾶνε καὶ δὲ θὰ τοὺς προσβληθεῖ κανένα «δικαίωμα». Νὰ ξέρεις ὅμως, ὅτι ἐκείνην τὴν ὅποια ἐρημιὰ θὰ τὴν ἀναδείξουν σὲ ἰδανικὴ ἀνθρώπινη κοινωνία, σὲ οὐράνια πολιτεία, τὴν ὁποία πάλι θὰ ζηλέψουν οἱ κακόβουλοι, ἀγνοώντας -μὲ ἀπίστευτη ξεροκεφαλιά- τὸ μυστικὸ τῆς εὐτυχίας της. Σὰν τοὺς Σταυροφόρους καὶ τοὺς πειρατὲς τοῦ Μεσαίωνα, ποὺ ἁρπάζανε τὰ χρυσὰ Εὐαγγέλια, χωρὶς νὰ «σκαμπάζουνε γρὺ» ἀπὸ μικροκαλλιτεχνία (δὲ συζητᾶμε γιὰ τὸν οὐράνιο πλοῦτο τους) καὶ στὴ συνέχεια ἁρπάζανε βάναυσα καὶ τὰ Ἱ. Λείψανα, χωρὶς νὰ ξέρουν τὸ γιατί!! (ἁπλῶς βλέπανε ὅτι τὰ ὑπολογίζει πολὺ ὁ κόσμος, ἄρα ...θὰ πωλοῦνται!! Θὰ εἶναι κάτι σὰ χρυσός!!). Τέλος, σημείωσε ὅτι καὶ οἱ Γυμνιστὲς ἔχουν στὴν κατοχή τους περιοχὲς περιφραγμένες, ὅπου δὲν ἐπιτρέπουν σὲ κανέναν μὴ δικό τους νὰ εἰσέλθει...

Μικρὴ παραπομπή: Ἡ χερσόνησος τοῦ Ἄθω δὲν εἶναι ἕνας κοινόχρηστος τουριστικὸς τόπος στὸν ὁποῖον κάθε ἄνθρωπος γενικὰ δικαιοῦται νὰ εἰσέλθει. Εἶναι, σύμφωνα μὲ τὸ ἑλληνικὸ Σύνταγμα, «ἰδιοκτησία τῶν Μονῶν», δηλαδὴ ἀνήκει στὴν κυριότητά τους καὶ τὸ ἔδαφός της εἶναι κατὰ τὸ ἄρθρο 105 τοῦ Συντάγματός μας «ἀναπαλλοτρίωτον». Εἶναι τόπος ἰσοβίου κατοικίας τῶν μοναχῶν καί, ὡς γνωστόν, ἡ κατοικία εἶναι κατὰ τὸ ἄρθρον 9 τοῦ Συντάγματος «ἄσυλον», ἡ παραβίαση τοῦ ὁποίου ἀπαγορεύεται, ἀποτελεῖ δὲ καὶ ποινικὸν ἀδίκημα. Μπορεῖ νὰ ὑποχρεώσει, λοιπόν, κανεὶς τοὺς μοναχοὺς νὰ δεχθοῦν στὸ «σπίτι τους» πρόσωπα τὰ ὁποῖα δὲν θέλουν; Θέλουν δηλαδὴ νὰ στερήσουν ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς ἕνα ἀτομικὸ δικαίωμα (ἄσυλο κατοικίας), ποὺ ἀπολαμβάνει κάθε ἄνθρωπος; Ἐὰν πράγματι αὐτὸ θέλουν, τότε παραβιάζουν καὶ τὴν ἰσότητα ὑπὲρ τῆς ὁποίας λένε ὅτι μάχονται καὶ συνολικὰ τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα.

Καὶ ἂς ἔχουν ὑπ᾿ ὄψιν τους ὅτι τὸ Ἄβατον τοῦ Ἁγίου Ὄρους δὲν ἀποτελεῖ μοναδικὴ πρωτοτυπία, ἀφοῦ ἄβατο ἰσχύει καὶ σὲ ἄλλες χῶρες, ὅπως π.χ. στὴν Ἰαπωνία καὶ τὴν Ἰνδία, ἴσχυε δὲ ὡς ἄβατο τῶν ναῶν καὶ στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα.

Ἀνεξάρτητα ὅμως ἀπὸ αὐτὰ ὑπάρχει καὶ ἕνας ἄλλος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον ἀπαγορεύεται ἡ κατάργηση τοῦ Ἀβάτου: Στὴν τελικὴ πράξη προσχωρήσεως τῆς Ἑλλάδος στὶς Εὐρωπαϊκὲς Κοινότητες ἔγινε κοινὴ δήλωση ἀπὸ ὅλα τὰ μέλη τῆς Κοινότητας ὅσον ἀφορᾶ τὸ εἰδικὸ καθεστὼς τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ ἡ δήλωση αὐτὴ ἐπιβεβαιώθηκε μὲ τὴ διακήρυξη ὑπ᾿ ἀριθμ. 8 τῆς τελικῆς πράξεως τῆς Συνθήκης τοῦ Ἄμστερνταμ. Μὲ τὴν κοινὴ αὐτὴ δήλωση τὰ κράτη-μέλη «ἀναγνωρίζουν» τὸ εἰδικὸ καθεστὼς ποὺ ἔχει παραχωρηθεῖ στὸ Ἅγιον Ὄρος «ὅπως τοῦτο εἶναι ἐγγυημένο ἀπὸ τὸ ἄρθρο 105 τοῦ ἑλληνικοῦ Συντάγματος» καὶ «δικαιολογεῖται ἀποκλειστικὰ γιὰ λόγους πνευματικοὺς καὶ θρησκευτικούς». (βλ. γιὰ ὅλα αὐτὰ τὴ μελέτη τοῦ διακεκριμένου Νομικοῦ, Ἀντιπροέδρου τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας, Ἀναστασίου Μαρίνου: «Ἡ ἀπαγόρευση εἰσόδου τῶν γυναικῶν εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος», Ἀθῆναι 1980).


2. Γιὰ τοὺς λίγο σχετικούς. Ὁ Μοναχισμὸς ἔχει ἄσκηση καὶ στέρηση. Ἀπὸ αἰῶνες οἱ Μοναστικοὶ Πατέρες συνιστοῦν τὴν αὐστηρότητα, ὥστε νὰ ἀνταποκριθοῦν οἱ μοναχοὶ στὴν ὑψηλὴ καὶ δύσκολη κλήση τους. Μέσα στὸ πλαίσιο τῆς ἐγκράτειας καὶ τῆς στέρησης, ποὺ ἐπέλεξαν, ἐντάσσεται τὸ νὰ περιορίζουν τοὺς πειρασμούς. Μὲ τὴν ἴδια λογικὴ σπανίζουν καὶ οἱ Τηλεοράσεις καὶ τὰ Ραδιόφωνα ἀκόμη στὸ χῶρο αὐτό. Καὶ τὰ αὐτοκίνητα. Καὶ πλῆθος ἄλλες ἀνέσεις. Άλλωστε, ἔτσι θὰ εἶναι ἄτρωτοι καὶ ἀπὸ καχυποψίες καὶ παγιδεύσεις καὶ σπιλώσεις ἐκ μέρους κακοπροαιρέτων ἀνθρώπων. Φυσικά, μέσα στὸ ἴδιο σκεπτικὸ κινεῖται καὶ ἡ ἀντίστροφη ἀπαγόρευση: Γυναικεία Μοναστήρια νὰ εἶναι ἄβατα σὲ ἄνδρες καὶ νὰ μὴ διανυκτερεύει μέσα σ᾿ αὐτὰ οὔτε κἂν ὁ Ἱερέας, ποὺ θὰ λειτουργήσει τὴν ἑπομένη!.. Καί, ἐννοεῖται, τὸ ἰδίωμα αὐτὸ δὲν ἀποτελεῖ ἐξαίρεση, ποὺ ἰσχύει μόνο στὸ Ἅγιον Ὄρος. Ἰσχύει σὲ πάμπολλα Ὀρθόδοξα Μοναστήρια τῆς Ἑλλάδος καὶ τοῦ κόσμου. Γι᾿ αὐτὸ καὶ πολλὲς Μονὲς (στὴν Ἑλλάδα) ἔχουν ἐκτὸς ἀπὸ τὸ κεντρικὸ (καὶ περιτειχισμένο) τμῆμα τους, ἕναν ἐξωτερικὸ χῶρο, μὲ ξεχωριστὸ Ναό, ὅπου τελεῖται Θ.Λειτουργία τὶς Κυριακὲς γιὰ κάθε λογῆς προσκυνητῆ. Ἐπίσης, περιορισμοὶ ὑπάρχουν καὶ στὸ ὡράριο ἐπισκέψεως, ποὺ εἶναι συντονισμένο καὶ συγχρονισμένο μὲ τὴν πνευματικὴ ἀποστολὴ τῆς Μονῆς (περισυλλογή-προσευχή). Ἐνῷ ὅλα τὰ ὑπόλοιπα «Ξενοδοχεῖα» εἶναι ἀνοιχτὰ ἐπὶ 24ώρου βάσεως, γιὰ νὰ ἐξυπηρετοῦν –τί πιὸ λογικὸ καὶ ἀναγκαῖο- τοὺς ἀνθρώπους. Μήπως ὅμως θὰ ἔπρεπε, μᾶλλον νὰ εὐχαριστοῦμε καὶ νὰ εὐγνωμονοῦμε τοὺς ἀνθρώπους αὐτούς, ποὺ μᾶς προσφέρουν ΔΩΡΕΑΝ φιλοξενία καὶ χῶρο ἀπάγγειο γαλήνης γιὰ τὴν ψυχή μας, ἀπὸ καλοσύνη τους, παρὰ νὰ ἐφορμοῦμε ἄπληστα καὶ ἀγενέστατα σὲ παράλογες ἀπαιτήσεις; (ζητώντας μὲ ἄλλα λόγια καὶ ρέστα γιὰ τὴν καλοσύνη, ποὺ μᾶς κάνουν...)

Μικρὸ συμπλήρωμα: Πρέπει ἐπίσης νὰ τονισθεῖ ἡ μεγάλη σημασία τοῦ ἀβάτου, πάντοτε, ἰδιαίτερα δὲ στὴ σύγχρονη ἐποχή, κατὰ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος κάνει ὅ,τι τοῦ ἀρέσει καὶ κανένας καὶ τίποτε δὲν τὸν σταματᾶ!.. Τὸ ἄβατον εἶναι ἕνα ἰσχυρὸ φρενάρισμα ποὺ ταπεινώνει μὲ στοργὴ τὸν σύγχρονο ἄνθρωπο, ἄνδρα καὶ γυναίκα, ποὺ ἐν ὀνόματι τῶν «δικαιωμάτων», θεωροῦν ὅτι τὰ πάντα, ἀκόμη καὶ τὰ δικαιώματα τοῦ Θεοῦ, εἶναι στὸ χέρι τους... Ἂς θυμηθοῦμε τὴ Μαρία, τὴν Αἰγυπτία, ἐκείνην τὴν πόρνη τοῦ 6ου μ.Χ, ποὺ θέλησε νὰ μπεῖ στὸν Πανάγιο Τάφο καὶ ἐμποδίστηκε (ἀπωθήθηκε) ἀπὸ τὴ Θεία Χάρη. Αὐτὴ καὶ μόνη ἡ συγκλονιστικὴ ἐμπειρία τοῦ ἀβάτου ἦταν ἀρκετὴ γιὰ νὰ ἀλλάξει τὸ βίο καὶ τὴν πολιτεία της…Τὸ ἄβατο θὰ ἔπρεπε νὰ ἰσχύει σὲ ὅλα τὰ ὀρθόδοξα μοναστήρια. Διότι ὅλα θὰ ἔπρεπε νὰ δίνουν τὴ συγκλονιστικὴ αὐτὴ ἐμπειρία τοῦ ἀβάτου. Αὐτό, βέβαια, δὲν ἐπικράτησε, προφανῶς γιὰ λόγους ἀνθρώπινης ἀδυναμίας καὶ ἐκκλησιαστικῆς συγκατάβασης. Στὸ Ἅγιον Ὄρος, ὅμως, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ τὸ ὑπόδειγμα τοῦ ὀρθόδοξου ἀσκητικοῦ μοναχισμοῦ, τὸ ἄβατον πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ διατηρηθεῖ.

3. Γιὰ τοὺς πιὸ πολὺ σχετικούς. Ὁ Μοναχὸς ἐπιλέγει ὡς ἀποστολὴ καὶ «ἄθλημα» τὴν μόνωση καὶ προσευχή, δηλ. τὴν Θεοκοινωνία. Ἄθλημα σκληρό... (κάθαρση πρῶτα, συγκέντρωση κατόπιν, μὲ ἐπιμελῆ ἄσκηση νοῦ, ἄγρυπνο ἔλεγχο λογισμῶν, βίωση Θεολογίας, ἀδιάκοπη Λειτουργικὴ ζωή, διάκριση ὑπερκοσμίων ἐμπειριῶν κ.ο.κ). Οἱ ἐντὸς τοῦ κόσμου ἔχουν ἄλλα ἀθλήματα. Μεταξὺ τῶν ἄλλων, ἀναλαμβάνουν καὶ τὸ σκληρὸ ἄθλημα, νὰ βροῦν τὸν κώδικα ἐπικοινωνίας μεταξὺ τῶν δυὸ φύλων καὶ νὰ ἐπιτύχουν τὴν ἀνθρώπινη ἁρμονία. Ἂν κάποιος θέλει νὰ ἐπιτύχει διακεκριμένα σὲ μία εἰδικότητα, πρέπει νὰ ἀφοσιώνεται σὲ μία καὶ νὰ μὴν πλατειάζει. Οἱ ἐν κόσμῳ καὶ ἐν γάμῳ ἂς ἀφοσιώνονται στὸ δικό τους θέμα καὶ ἂς ἐμβαθύνουν συνεχῶς, γιὰ νὰ ἐπιτυγχάνουν τὰ καλλίτερα. Οἱ τῆς Θεοκοινωνίας ἂς ἀφοσιώνονται «ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς καὶ τῆς καρδίας καὶ τῆς ἰσχύος» στὸ δικό τους. Ὅταν ὁ ἕνας εἰδικὸς χρειάζεται τὸν ἄλλον, ἂς καταφεύγει σὲ κεῖνον. Θὰ ὠφελεῖται πολύ. Ἂν κάποιος θέλει νὰ συνδυάσει καὶ τὶς δυὸ εἰδικότητες, προφανῶς δὲν θὰ εἶναι πλέον τόσο εἰδικός. Ὅπως ἕνας γενικὸς χειροῦργος δὲν μπορεῖ νὰ συγκριθεῖ μὲ ἕναν ἀποκλειστικὰ ἀπορροφημένο μὲ εἰδικὸ ἀντικείμενο (ἀγγειοχειροῦργο, καρδιοχειροῦργο, νευροχειροῦργο, γναθοχειροῦργο, πλαστικὸ χειροῦργο κ.λπ.)


 Τὸ «Ἄβατoν» τοῦ Ἁγίου Ὄρους: γιατί προέκυψε, πῶς καὶ πότε καθιερώθηκε;

Ἐπιμέλεια: Ἀρχιμ. Θ. Ἀ.

------------

Τὸ «Ἄβατoν» τοῦ Ἁγίου Ὄρους: Ἀπὸ τῆς συστάσεως τῆς Μοναχικῆς τοῦ Ἄθω Πολιτείας, ἀπαγορεύεται ἡ ἐντὸς τῆς χερσονήσου εἴσοδος γυναικῶν, ἀλλὰ καὶ θηλέων γενικῶς ζῴων. Τὸ γεγονὸς τοῦτο ὀφείλεται εἰς ζῶσαν παρὰ τοῖς Ἁγιορεῖταις παράδοσιν, ἥτις ἀναφέρεται εἰς τὴν βιογραφίαν τοῦ Ὁσίου Πέτρου τοῦ Ἀθωνίτου, συγγραφεῖσαν ὑπὸ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, καθ᾿ ἣν ἡ Κυρία ἡμῶν Θεοτόκος καὶ Ἀειπάρθενος Μαρία ἐζήτησε καὶ ἔλαβε τὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπὸ τὸν Υἱὸν καὶ Θεόν της ὡς κλῆρον ἰδικόν της. Τοῦτο ἐγένετο κατὰ τὸν Ζ´ ἢ Η´ αἰῶνα ὡς ἑξῆς: Ἐμφανισθεῖσα κατ᾿ ὄναρ ἡ Κυρία Θεοτόκος πρὸς τὸν Ὅσιoν Πέτρον τὸν Ἀθωνίτην, εἶπεν αὐτῷ ἐπὶ λέξει·

«Ἐστὶν Ὄρoς ἐπ᾿ Εὐρώπης κάλλιστον ὁμοῦ καὶ μέγιστον, πρὸς Λιβύην τετραμμένον, ἐπὶ πολὺ τῆς θαλάσσης εἰσ᾿ ᾧ προϊόν. Τοῦτο τῆς γῆς ἁπάσης ἀπολεξαμένη, τῷ Μοναχῷ πρέπον καταγώγιον προσηλῶσαι διέγνων ἔγωγε, ταῦτ᾿ ἄρα καὶ ἰδιαίτατον ἐνδιαίτημα τοῦτ᾿ ἀφιερώσασα ἐμαυτῇ καὶ ἅγιον τοὐντεῦθεν κεκλήσεται. Καὶ τῶν ἐπ᾿ αὐτοῦ δὲ τὸν πρὸς τὸν κοινὸν ἀνθρώποις πολέμιον ἀγῶνα ἐπαναιρουμένων προπολεμήσω διὰ βίου παντός, καὶ πάντως ἔσομαι τούτοις ἄμαχος σύμμαχος, τῶν πρακτέων ὑφηγητής, τῶν μὴ πρακτέων ἑρμηνευτής, κηδεμών, ἰατρός, τροφεύς, ἣν ἄρα βούλει τροφῆς τε καὶ ἰατρείας, ὅσῃ τε πρὸς τὸ σῶμα τείνει καὶ τοῦτο συνίσταται καὶ λύσι τελεῖ, καὶ ὅση τὸ πνεῦμα διανίσταται καὶ ῥώννυσι καὶ μὴ τοῦ καλοῦ διαπεσεῖν συγχωρεῖ. Συστήσω δ᾿ ἄρα τῷ υἱῷ καὶ Θεῷ μου, οἷς ἂν γένηται καλῶς καταλύσαι τῇδε τὸν βίον, τῶν αὐτοῖς ἡμαρτημένων τελείαν ἐξαιτησαμένη παρ᾿ αὐτοῦ τὴν ἄφεσιν».

Τούτου ἕνεκα, τὸ Ἅγιον Ὄρος ἐθεωρεῖτο ἀνέκαθεν ὑπὸ πάντων τῶν Μοναχῶν, λαϊκῶν καὶ αὐτοκρατόρων εἰσέτι ὡς ἀφιερωμένον ἐξ ὁλοκλήρου εἰς τὴν Κυρίαν Θεοτόκον. Καὶ ὁ λόγιος Ἁγιορείτης Μοναχὸς Καισάριος ὁ Δαπόντες ὀνομάζει τὸ Ἅγιον Ὄρος, ὡς πανθομολογούμενον Περιβόλι τῆς Παναγίας, λέγων: Διὰ τοῦτο καὶ μὲ δίκαιον τὸ ὀνομάζουν ὅλοι, τῆς Παναγίας Δεσποίνης Κῆπον καὶ Περιβόλι. Διὰ τοῦτο ἀποφεύγεται ἡ ἵδρυσις καὶ ἐκκλησιῶν εἰσέτι ἐπ᾿ ὀνόματι ἁγίων Γυναικῶν, ὑπαρχουν δὲ μόνον τρεῖς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει, καὶ αὗται Ὁσιοπαρθενομαρτύρων.

Ἱστορία δὲ ἀρχαία καὶ σύντομος τοῦ Ὄρους Ἄθω, ἀντιγραφεῖσα ἐκ παλαιοῦ περγαμηνοῦ ἱστορικοῦ καὶ μεταγλωττισθεῖσα ἐκ τοῦ ἀραβικοῦ εἰς τὴν ἑλληνίδα γλῶσσαν κατὰ τὸ 5.990 ἔτος τῆς κοσμογονίας ὑπὸ Βενιαμὶν Μοναχοῦ Ἄραβος, βιβλιοφύλακος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Θεοβαδίστου ὄρους Σινᾶ, λέγει, ὅτι, ὅτε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἠθελησε να κτίσῃ ἰδίαν πόλιν πλησίον τοῦ Ὄρους Ἄθω, ἐνεφανίσθη κατ᾿ ὄναρ ἡ Κυρία Θεοτόκος τῷ Ἐπισκόπῳ τῆς περιφερείας ἐκείνης καὶ εἶπεν, ὅτι τὸ Ὄρος τοῦτο ἐξελέξατο εἰς κλῆρον ἑαυτῷ. Τοῦτο μαθὼν παρὰ τοῦ Ἐπισκόπου ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, εἶπεν ὅτι δὲν ἤθελε να ἔχει ἀντίδικον τὴν Παναγίαν καὶ ἐφ᾿ ὅσον θέλημά της ἧτο να κατοικοῦν Μοναχοί, μετώκισε τοὺς κατοίκους τοῦ Ὄρους τοῦ Ἄθω μακρὰν αὐτοῦ. Λέγεται δέ, ὅτι οὖτοι εἶναι οἱ νῦν ὀνομαζόμενοι «Τσάκωνες» κατὰ σύγκρασιν τῆς λέξεως «τσὲ Ἄθωνες» εἰς «Τσάκωνες», ἐπειδὴ εἰς τὴν προφοράν των ἔκαμνον χρῆσιν τοῦ «τσέ». Κατόπιν τούτου, λοιπόν, ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος μετέβαλε γνώμην καὶ ἀναχωρήσας ἐκεῖθεν μετέβη καὶ ἐτείχισε τὸ Βυζάντιον, ὀνομάσας τοῦτο Κωνσταντινούπολιν.

Τὸ «Ἄβατον» τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἐν τῇ παρόδῳ τῶν αἰώνων τῆς ἱστορίας του, κατ᾿ ἐπανάληψιν παρεβιάσθη ὑπὸ ἀτόμων καὶ ὁμαδικῶς ὑπὸ Βλαχοποιμένων, κατὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν τοῦ 1821 δι᾿ εἰσδοχῆς οἰκογενειῶν ἐκ Χαλκιδικῆς. Ἐπειδὴ δὲ καὶ κατὰ τὴν ἐποχήν μας ἐγένοντο τοιαῦται ἀπόπειραι παρὰ ἡμετέρων καὶ ξένων περιηγητριῶν, δι᾿ ἀνδρικῆς περιβολῆς, μερίμνῃ τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν κράτους, κατόπιν σχετικῶν ἐνεργειῶν τῶν Πατέρων, ἐψηφίσθη τὸ κατωτέρω Νομοθετικὸν Διάταγμα, ὅπερ ἐδημοσιεύθη ἐν τῷ ὑπ᾿ ἀριθ. 182/20-7-1953 φὺλλῳ τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως:

Ἄρθρον μόνον

Εἰς τὸ Νομοθετικὸν Διάταγμα τῆς 10-09-1962 -περὶ κυρώσεως τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου τοῦ Ἁγίου Ὄρους προστίθεται ἄρθρον ὑπ᾿ ἀριθ. 43β, ἔχον οὕτω:

Ἄρθρον 43

Ἡ παράβασις τοῦ ἄρθρου 186 τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτου ἐπισύρει τὴν ποινὴν φυλακίσεως δύο μηνῶν μέχρις ἑνὸς ἔτους, μὴ ἐξαγοραζομένης.

Ἄλλαι σχετικαὶ ἀπαγορεύσεις. Ἀπαγορεύεται ἐπίσης: 1) Ἡ πρόσδεσις τῶν φερόντων γυναίκας μικρῶν σκαφῶν εἰς τοὺς προβλῆτας καὶ τοὺς λιμένας τῆς Δάφνης καὶ τῶν Ἱερῶν Moνων. 2) Ἡ εἴσοδος, παραμονὴ καὶ κυκλοφορία ἐπισκεπτῶν φερόντων βραχεῖας περισκελίδας, οἰασδηποτε προελεύσεως, ἡλικίας καὶ ἰδιότητος καὶ ἂν εἶναι οὖτοι, καὶ εἰς προσκόπους εἰσέτι. 3) Αἱ πάσης φύσεως κινηματογραφήσεις. 4) Ἡ εἴσοδος καὶ παραμονὴ ἀνηλίκων παίδων. 5) Ἡ ἐξαγωγή, ὑπὸ Μοναχῶν καὶ λαϊκῶν, βιβλίων ἐκτυπωθέντων μέχρι τὶς χρονολογίας 1870, ἐνῷ ἐπιτρέπεται ἡ ἐξαγωγὴ τοιούτων φερόντων χρονολογίαν ἀπὸ 1-1-1871 καὶ ἐντεῦθεν, καὶ τοῦτο κατόπιν ἐγκρίσεως τῆς Ἱερας Ἐπιστασίας, ἥτις καὶ σφραγίζει αὐτὰ μὲ τὴν λέξιν «Ἐλεύθερον», 6) Ἡ ἐξαγωγὴ πάσης φύσεως χειρογράφων, κειμηλίων, ἀρχαίων εἰκόνων, ἱστορικῶν ἀμφίων καὶ ἐκκλησιαστικὼν σκευῶν, ἱερῶν λειψάνων κ.λπ. καταλογογραφημένων ἐν ταῖς βιβλιοθήκαις Ἱ. Μονῶν, Σκητῶν κ.λπ. Ἱδρυμάτων.

ΠΕΡΙ ΑΒΑΤΟΥ, Ἐγκυκλοπαιδικὰ στοιχεῖα

Ἐγκυκλοπαίδεια Θ.Η.Ε., σ. 858, λῆμμα «Ἄθως».

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-