Πρέπει να χαιρετισθεί ιδιαίτερα η έκδοση και παράδοση στο αναγνωστικό κοινό των πανεπιστημιακών παραδόσεων του γνωστού και τιμωμένου πανορθοδόξως δογματολόγου Καθηγητού, πρωτοπρεσβύτερου π. Ιωάννου Ρωμανίδου. Η μαγνητοφώνησή τους το α’ εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 1983-1984 στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης γέννησε την ιδέα στον πιστό μαθητή του π. Ιωάννου, παραδοσιακό Μοναχό π. Δαμασκηνό Καρακαλληνό, να τις απομαγνητοφωνήσει και να τις προσφέρει στο ορθόδοξο πλήρωμα για την θεολογική κατάρτιση και πνευματική οικοδομή τους .
Κάθε φορά, που συνομιλώ με μαθητάς του π. Ιωάννου, διαπιστώνω την ισχυρά εντύπωση, που τους προκαλούσε ο λόγος του. Τον παρακολουθούσαν δε όχι μόνο φοιτηταί της Θεολογικής Σχολής, αλλά και πολλοί άλλοι, φοιτηταί άλλων Σχολών, αλλά και ιδιώται, που εθέλγοντο από την διδασκαλία του.
Ο διακεκριμένος πανεπιστημιακός διδάσκαλος και κληρικός προσέφερε μία Δογματική «άλλου είδους» πέρα από τα γνωστά ως τότε σχολαστικά πρότυπα, τον ακαδημαϊσμό και την νοησιαρχία, που βάραιναν ακόμη την πανεπιστημιακή μας Θεολογία. Ο λόγος του επαναδιατύπωνε την πατερική διδασκαλία, που δεν συνίσταται στην απλή παράθεση πατερικών χωρίων, αλλά στη διείσδυση στο πνεύμα και την εμπειρία τους, μέσα από την καρδιακή σχέση τους με τον Τριαδικό Θεό μας. Αυτές οι μαρτυρίες για τον καθηγητή π. Ιωάννη Ρωμανίδη, μαζί και με τις δικές μου διαπιστώσεις από την μελέτη των έργων του, με έπεισαν ότι μπορούμε να αναφερόμεθα πανεπιστημιακά σε εποχή «προ Ρωμανίδη» και εποχή «μετά Ρωμανίδη». Διότι για πρώτη φορά η πανεπιστημιακή Θεολογία γνώρισε στο πρόσωπό του τη διασύνδεσή της με την Ιστορία και τη Λατρεία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ως έκφραση της εμπειρίας του εκκλησιαστικού σώματος και μαρτυρία ζωής εν Χριστώ, και όχι μιας αυτονομημένης επιστημονικής γνώσεως, χωρίς την αμεσότητα με τον αγώνα του πιστού για σωτηρία.
Το παρόν βιβλίο προσλαμβάνει, έτσι, και τον χαρακτήρα της συμβολής στην ιστορία της ακαδημαϊκής μας Θεολογίας, που αρχίζει με τη Θεολογική Σχολή της Ιονίου Ακαδημίας (1824) και ιδιαίτερα ως προς το μάθημα της Δογματικής, που συνιστά την καρδιά της Θεολογικής μαθήσεως και την επιστημονική εισαγωγή στην Πίστη της Εκκλησίας. Είναι γι’ αυτό βέβαιο, ότι όχι μόνο οι ειδικοί και οι φοιτηταί, αλλά και το ευρύτερο εκκλησιαστικό σώμα πολύ θα ωφεληθεί από τις παραδόσεις αυτές, λόγω της εκκλησιαστικότητος και παραδοσιακότητος του Συντάκτου τους, που έβλεπε και ζούσε την Δογματική Θεολογία ως εκκλησιαστική λειτουργία.
Βέβαια, η συμβολή του π. Δαμασκηνού στην κατάστρωση του τελικού κειμένου είναι σπουδαία. Διότι, χωρίς να αλλοιώσει στο ελάχιστο το γράμμα και το πνεύμα ρου αειμνήστου Καθηγητού, εμερίμνησε για την εξομάλυνση φραστικά του κειμένου και την αναγκαία μεταφορά του προφορικού λόγου (ο π. Ιωάννης μιλούσε και δίδασκε πάντα από στήθους) σε γραπτό, χωρίς όμως να προδίδεται στο ελάχιστο ο χυμώδης λόγος του Διδασκάλου. Γι’ αυτό και τον συγχαίρουμε εκ καρδίας και τον ευχαριστούμε για τον μόχθο του, που τόση πνευματική ωφέλεια θα προξενήσει.
+Πρωτοπρ. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός
Κοσμήτορας Θεολ Σχολής Πανεπ. Αθηνών
Προλογικό σημείωμα
Το βιβλίο αυτό περιέχει το κείμενο των απομαγνητοφωνημένων παραδόσεων, επ’ αμφιθεάτρω, της Ορθοδόξου Πατερικής Δογματικής διδασκαλίας του μακαριστού καθηγητού πρωτοπρεσβυτέρου Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου, όπως αυτή η διδασκαλία κατενοήθη, απεδόθη και παρεδόθη από αυτόν στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης κατά την διδακτική περίοδο του Α’ εξαμήνου του έτους 1983.
Εδώ μεταφέρεται το κείμενο των παραδόσεων αυτών με τις απαραίτητες φραστικές διορθώσεις, όπου εχρειάζετο. Η αξία των παραδόσεων εν σχέσει με τα γραπτά κείμενα του π. Ιωάννου είναι ότι, επειδή ήσαν προφορικές και απηυθύνοντο σε φοιτητές, ήσαν πιο απλές και κατανοητές ως προς την γλώσσα και έκφρασί τους, χωρίς όμως η ουσία και το περιεχόμενό τους να υπολείπωνται σε αξία από τα γραπτά κείμενα του ιδίου.
Η γλώσσα του π. Ιωάννου σε πολλά σημεία είναι μικτή. Δεν θελήσαμε να επέμβωμε.
Εθεωρήσαμε καλό, από κάθε άποψι, να διατηρηθή το ύφος του π. Ιωάννου και η αφτιασίδωτη και πηγαία του γλώσσα. Όσον αφορά στην Ορθογραφία, προσπαθήσαμε να ακολουθήσωμε αυτή των υπολοίπων του βιβλίων.
Εκρίθη καλό το κείμενο των παραδόσεων να συνοδευθή από κάποια σχόλια.
Νομίζουμε ότι έτσι θα διευκολυνθή ο αναγνώστης στην κατανόησι των παραδόσεων.
Το κείμενο των προφορικών παραδόσεων δεν αποτελεί επιστημονικό σύγγραμμα ως εκ της φύσεώς του, αλλά μάλλον μία προσπάθεια εισαγωγής του αναγνώστου στο πνεύμα και στην αλήθεια της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Κυρίως όμως φιλοδοξεί να μεταδώση στον αναγνώστη την επίγνωσι ότι η Ορθόδοξος Παράδοσις είναι εκείνη, η οποία έχει κατατεθειμένη μέσα της όχι μόνο την θεολογική μέθοδο δια της οποίας μπορεί κάποιος να φθάση να αποκτήση τις προϋποθέσεις, ώστε να θεραπευθή ψυχοπνευματικά και να δη τον Θεό κατά το ανθρωπίνως δυνατόν, αλλά και ότι αυτή η μέθοδος προσφέρεται στον κάθε άνθρωπο μέχρι των ημερών μας. Και, επειδή ο Θεός είναι Φως, αυτή η μέθοδος, όταν εφαρμόζεται σωστά, δεν είναι παρά μία πορεία προς το Φως.
Στο κείμενο αυτό των παραδόσεων του π. Ιωάννου γίνεται απλή αναφορά στην κάθαρσι της καρδιάς από τα πάθη. Δεν ασχολείται εδώ ο π. Ιωάννης με το πώς γίνεται η κάθαρσις αυτή. Η διαδικασία της καθάρσεως είναι κατατεθειμένη στην Ασκητική Παράδοση της Εκκλησίας, αντιπροσωπευτικό κείμενο της οποίας είναι η «Κλίμαξ» του αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου. Ο θέλων να εντρύφηση εις τα περί καθάρσεως της καρδίας μπορεί να αρχίση την έρευνα ή την μελέτη του με αυτό το κείμενο, την «Κλίμακα» δηλαδή του αγίου Ιωάννου.
Στις προφορικές αυτές παραδόσεις, επί πλέον των ανωτέρω σκιαγραφείται εκ μέρους του π. Ιωάννου πως η Ορθόδοξος Παράδοσις έχει διδαχθή, προβληθή και βιωθή στην Ελλάδα κατά την περίοδο μετά την Επανάστασι του 1821 μέχρι των ημερών μας, ποια είναι η σημασία και ο ρόλος της Ορθοδόξου Παραδόσεως στην σημερινή εποχή, ποιες είναι οι προϋποθέσεις επιβιώσεώς της, καθώς και ποιοι ήσαν και είναι οι εχθροί της. Επιχειρείται δηλαδή εκ μέρους του ταυτόχρονα με την παρουσίασι των θεμελίων της Ορθοδόξου Παραδόσεως και μία κριτική της διαχρονικής σημασίας και εφαρμογής της. Και τούτο γίνεται μέσα στο πλαίσιο της προβολής της Ορθοδόξου Παραδόσεως και της αιωνίου αξίας της, που είναι και ο σκοπός του παρόντος πονήματος.
Ο λόγος του π. Ιωάννου, επειδή είναι αληθής, είναι επίκαιρος και στις ημέρες μας, διότι παρά την αναβίωσι της Ορθοδόξου Πατερικής Παραδόσεως στον χώρο της Ελλαδικής Εκκλησίας μετά την πρώτη έκδοσι του «Προπατορικού Αμαρτήματος», παρατηρείται ακόμη έντονο το θλιβερό φαινόμενο η Πατερική Διδασκαλία και Θεολογία να είναι άγνωστη στους πολλούς στον χώρο αυτόν, η δε σύγχυσις που επικρατεί στους θεολογικούς κύκλους σε καίρια θεολογικά θέματα (π.χ., στο τι είναι Παράδεισος και Κόλασις) να είναι απόδειξις της ελλείψεως των Πατερικών θεολογικών κριτηρίων.
Ο αναγνώστης θα ιδή ότι ο λόγος του π. Ιωάννου μερικές φορές είναι καυστικός. Έχουμε την πεποίθησι όμως ότι αυτή η καυστικότης μπορεί να λειτουργήση θεραπευτικά.
Θερμώς ευχαριστούμε τον παραχωρήσαντα τις κασσέττες των παραδόσεων του π. Ιωάννου, καθώς και όλους όσοι εβοήθησαν στην έκδοσι, όπως ο ιερομόναχος π. Αλέξιος Trader και ο μοναχός π. Αρσένιος Βλιαγκόφτης.
Ιδιαιτέρως θερμώς ευχαριστούμε τον αιδεσιμολογιώτατο πρωτοπρεσβύτερο π.Γεώργιο Μεταλληνό, καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τις υποδείξεις και την ενθάρρυνσί του σχετικά με την έκδοσι της παρούσης εργασίας, όπως και για τον δημοσιευόμενο εδώ Πρόλογό του .
Ευχαριστούμε επίσης τις θυγατέρες του μακαριστού πατρός Ιωάννου Ρωμανίδου,Ευλαμπία και Αναστασία, για την άδειά τους να προχωρήσωμε σ’ αυτή την έκδοσι.
Η προσπάθεια αυτή θα έμενε ανολοκλήρωτη χωρίς την ολόθυμη συμπαράστασι των Εκδόσεων «Παρακαταθήκη» που συμπεριέλαβαν το βιβλίο αυτό στην εκδοτική τους σειρά.
Οι ευχαριστίες για την άρτια εκδοτική παραγωγή πρέπει να αποδοθούν στις Γραφικές Τέχνες «Το Παλίμψηστον» και στην διευθύντριά τους κ. Χρυσούλα Πέγιου.
Έγραφον εν Αγίω Όρει, εν έτει 2004, μηνός Ιανουαρίου ιζ΄, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Αντωνίου του Μεγάλου, Καθηγητού της Ερήμου.
Δαμασκηνός μοναχός Αγιορείτης
Εκδόσεις ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ Θεσσαλονίκη 2004
Πατερική Θεολογία
Πρωτοπρ. Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου (†)Καθηγητού Πανεπιστημίου
Πρόλογος: Πρωτοπρ. Γεωργίου Δ. Μεταλληνού
Κοσμήτορα Θεολ Σχολής Πανεπηστημίου Αθηνών
Επιμέλεια σχόλια: Μοναχού Δαμασκηνού Αγιορείτου
Περιεχόμενα
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟΝ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ
ΜΕΡΟΣ
ΔΕΥΤΕΡΟΝ: ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ
H Συντακτική oμάδα κατέβαλλε κάθε δυνατή προσπάθεια για την σελιδοποίηση μορφοποίηση και απόδοση ακριβώς του κειμένου όπως συνετάχθη.
Από την παράθεση των Κεφαλαίων οι Αναγνώστες μας μπορούνε να πάνε στην ενότητα που τούς ενδιαφέρει κάνοντας κλικ σε αυτό που θέλουνε να διαβάσουνε
ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ - PATRISTIC THEOLOGY - СВЯТООТЕЧЕСКОГО БОГОСЛОВИЯ
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.