Περὶ τῶν δύο βασικῶν ἀξιωμάτων τῆς περὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος διδασκαλίας τῶν Πατέρων καὶ περὶ τῆς ἁπλότητος αὐτῶν

40. Περὶ τῶν δύο βασικῶν ἀξιωμάτων τῆς περὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος διδασκαλίας τῶν Πατέρων καὶ περὶ τῆς ἁπλότητος αὐτῶν 

40. Σελ. 292-296 : «... Εἴδαμεν, ὅτι αἱ τρεῖς Ὑποστάσεις τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ἀσύγχυτοι καὶ ἀκοινώνητοι ἰδιότητες, δηλοῦσαι ἐν Θεῷ "διαφοράς", αἱ ὁποῖαι δὲν ταυτίζονται, οὔτε μὲ τὴν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ, οὔτε μὲ τὴν ἐνέργειαν τοῦ Θεοῦ........ Πάντως, ἡ ἁπλότης τῶν δύο βασικῶν ἀξιωμάτων τῆς περὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος διδασκαλίας τῶν Πατέρων τῆς Α΄ καὶ τῆς Β΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου θὰ πρέπη νὰ προξενῆ κατάπληξιν εἰς ὅσους φαντάζονται τὴν Δογματικὴν Θεολογίαν ὡς εἶδος στοχαστικῆς ἀπασχολήσεως δεινῶν φιλοσόφων. Κατὰ κυριολεξίαν, ὅμως, καὶ ὁ ἁπλοϊκὸς πιστὸς ἦτο καὶ εἶναι εἰς θέσιν νὰ κατανοήση τὴν ἁπλότητα τῶν ἐν λόγῳ δύο ἀξιωμάτων:

Πρῶτον, τὰ ἐν τῇ Ἁγίᾳ Τριάδι κοινά, ὡς ἡ οὐσία, ἡ ἐνέργεια, ἡ βασιλεία, ἡ θέλησις, ἡ δόξα, ἡ θεότης, τὸ ἄκτιστον, τὸ ἀγέννητον, τὸ ἀπερίγραπτον, τὸ ἀνείδεον, τὸ ἀσχημάτιστον, τὸ προνοητικόν, τὸ προγνωστικόν, τὸ δημιουργικόν, κλπ., ἀνήκουν καὶ εἰς τὰς τρεῖς ὑποστάσεις κατὰ φύσιν.

Δεύτερον, τὰ ἀκοινώνητα, ὡς:

α) Τὸ ἀγέννητον, τὸ γεννητόν, καὶ τὸ ἐκπορευτόν, ἤ

β) Τὸ γεννήτωρ καὶ προβολεύς, τὸ γέννημα καὶ τὸ πρόβλημα, ἤ

γ) Τὸ ἀναιτίως ἐξ οὐδενός, τὸ αἰτιατὸν γεννητῶς ἐκ τοῦ αἰτίου, καὶ τὸ αἰτιατὸν ἐκπορευτῶς (ἤ μὴ γεννητῶς, ἤ μὴ μονογενῶς) ἐκ τοῦ αἰτίου, ἤ

δ) Τὸ ἀγεννήτως ἄναρχον, τὸ γεννητῶς συνάναρχον, καὶ τὸ ἐκπορευτῶς συνάναρχον, ἤ
ε) Τὸ ἄνευ αἰτίας ἤ τὸ ἀγεννήτως ὑπάρχειν (ἤ, τὸ γεννᾶν καὶ τὸ ἐκπορεύειν ἤ προβάλλειν), τὸ γεννᾶσθαι, καὶ τὸ ἐκπορεύεσθαι (ἤ προβάλλεσθαι). 

Αὐτά, ἀνήκουν εἰς ἕν ἕκαστον Πρόσωπον, εἰς μίαν μόνον Ὑπόστασιν (κατὰ σειράν, ὡς ἀνεφέρθησαν, πρῶτον εἰς τὸν Πατέρα, δεύτερον εἰς τὸν Υἱόν, καὶ τρίτον εἰς τὸ ῞Αγιον Πνεῦμα).

῎Αλλο τι δὲν ὑπάρχει ἐν τῷ Θεῷ. Οὔτε τὰ κοινὰ δύνανται νὰ ἀνήκουν μόνον εἰς δύο Πρόσωπα καὶ ὄχι εἰς τὸ τρίτον, οὔτε τὰ ἀκοινώνητα δύνανται καθʼ ἕκαστον νὰ ἀνήκουν παρὰ μόνον εἰς ἕν Πρόσωπον. Τὰ ἐν τῷ Θεῷ ἀνήκουν, ἤ εἰς τὰ τρία Πρόσωπα, ἤ καθʼ ἕκαστον εἰς ἕν μόνον Πρόσωπον.

῎Εχων τις τὰ ἁπλᾶ ταῦτα ὑπʼ ὄψιν, καταλαβαίνει τὴν κατάπληξιν τῶν Ὀρθοδόξων, ἅμα τῷ ἀκούσματι περὶ τοῦ filioque τῶν βαρβάρων καὶ ἀγραμμάτων Φράγκων τοῦ 8ου καὶ 9ου αἰῶνος.

῞Οταν ἔχη τις ὑπʼ ὄψιν του τὴν σαφεστάτην.... διδασκαλίαν τῶν Πατέρων περὶ τῶν ἐν τῇ Ἁγίᾳ Τριάδι κοινῶν καὶ ἀκοινωνήτων, δύναται νὰ ἀντιληφθῆ σαφῶς τὸν λόγον τῆς ὑπὸ τοῦ Δαμασκηνοῦ γενομένης διακρίσεως μεταξὺ τοῦ "διὰ τοῦ Υἱοῦ ἐκπορευόμενον" καὶ τοῦ "ἐκ τοῦ Υἱοῦ ἐκπορευόμενον". Τὸ Πνεῦμα διὰ τοῦ Υἱοῦ ἐκπορεύεται ἐκφαντορικῶς, ἐνῶ ἐκ τοῦ Πατρὸς ὑπαρκτικῶς. Οὕτω, "μόνος αἴτιος ὁ Πατήρ"• "τὸν Υἱὸν οὐ λέγομεν αἴτιον"• καί, "ἐκ τοῦ Υἱοῦ δὲ τὸ Πνεῦμα οὐ λέγομεν".

Ἐνῶ ὁ Θωμᾶς Ἀκινᾶτος ἀναγνωρίζει ὡς πραγματικὴν τοῦ Δαμασκηνοῦ διδασκαλίαν τὴν ἐκ μόνου τοῦ Πατρὸς ἐκπόρευσιν, οἱ λατινόφρονες (Ὀρθόδοξοι), ἤδη πρὸ τῆς Ἁλώσεως, κατήργησαν τὴν περὶ τοῦ ἀκοινωνήτου τῶν ἰδιοτήτων διδασκαλίαν τῶν Πατέρων, καί, μὲ πνευματικὸν ἀρχηγὸν τὸν ἐκ Καλαβρίας Βαρλαάμ, ἀνέπτυξαν τὴν θέσιν, ὅτι πράγματι ὁ Πατὴρ εἶναι ὁ μόνος αἴτιος τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλὰ ὁ Υἱός, ὡς "ἐκ τοῦ Πατρός", καὶ "ἔχων τὰ πάντα τοῦ Πατρός", καὶ ὡς "ἀρχὴ ἐκ τῆς ἀρχῆς", ἐκπορεύει, ὡς "μία μετὰ τοῦ Πατρὸς οὐσία", καὶ Αὐτὸς τὸ ῞Αγιον Πνεῦμα.

Οὕτω, κατηργήθη ἡ ὑπὸ τοῦ Δαμασκηνοῦ γενομένη ὡς ἄνω σαφὴς διάκρισις μεταξὺ ὕπαρξιν ἔχειν "ἐκ τοῦ Υἱοῦ", καὶ φανερώσεως "διὰ τοῦ Υἱοῦ"• καί, οὕτως, ἐτέθησαν τὰ θεμέλια τῆς ἐν Φλωρεντίᾳ ψευδοενώσεως τοῦ 1439, ἥτις ἐδέχθη ὡς συνώνυμα τὸ "ἐκ τοῦ" καὶ τὸ "διὰ τοῦ", καί, οὕτως, ἀνεγνώρισε (ἡ ψευδοσύνοδος τῆς Φλωρεντίας) συγχρόνως, ὅτι ὁ Πατὴρ εἶναι ἡ κυρίως καὶ μόνη πηγὴ τῆς ὑπάρξεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλὰ ὁ Υἱός, μετὰ τοῦ Πατρός, εἶναι, καὶ Αὐτός, ἐκ τοῦ Πατρός, ἡ ἰδία πηγὴ τῆς ἐν λόγῳ ὑπάρξεως.

Ἡ διδασκαλία αὐτή, εἶναι, ὄχι μόνον σοφιστεία καὶ κατασκεύασμα τῶν δουλοπρεπῶς προσκειμένων πρὸς τοὺς Φραγκολατίνους (Ὀρθοδόξων) λατινοφρόνων, ἀλλὰ καὶ σαφὴς αἵρεσις καὶ ἀνατροπὴ τῆς διδασκαλίας τῶν Α' καὶ Β΄ Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ τῶν Πατέρων αὐτῶν».

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-