26. Περὶ τῆς διδασκαλίας τῶν αἱρετικῶν.
26. Σελ. 209-210: «....... Μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ αἱρετικῶν ὑπῆρχε περίπου ἡ βασικὴ συμφωνία, ὅτι ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας βασίζεται ἐπὶ τῆς φανερώσεως τοῦ Λόγου καὶ τῆς δόξης καὶ βασιλείας Αὐτοῦ ἐν τῷ Πνεύματι Αὐτοῦ εἰς τοὺς Προφήτας, Ἀποστόλους καὶ Ἁγίους.
Οἱ αἱρετικοί, οἵτινες ἐτέλουν ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν πνευματικοτήτων ξένων πρὸς τὴν ἐν τῇ ἀκτίστῳ δόξῃ καὶ θεότητι τοῦ Θεοῦ φανέρωσιν τοῦ Λόγου εἰς τοὺς Προφήτας, ἐφαντάζοντο τὸν οὕτω φανερούμενον Λόγον, εἴτε
α) ὡς κτίσμα, εἴτε
β) ὡς διὰ κτίσματος φανερούμενον, εἴτε
γ) ὡς ταὐτὸν κατʼ ἰδιότητα προσωπικὴν μὲ τὸν Θεόν.
Εἰς τὴν πρώτην κατηγορίαν ἀνήκουν οἱ Γνωστικοί, οἵτινες κατεβίβασαν τὸν δημιουργὸν ῎Αγγελον καὶ Κύριον τῆς Δόξης τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἴς τινα ἀγνοοῦντα τὸν ὕψιστον Θεόν• εἰς κατώτερον καὶ πλάνον Θεόν. Τὸν δὲ Χριστὸν Λόγον εἰς κατώτερον ὑπερβατικόν, ἄνευ πραγματικοῦ σώματος, ἀντιπρόσωπον τοῦ ὑψίστου Θεοῦ, φανερούμενον διὰ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῶν ψυχῶν τῶν ἐκλεκτῶν Γνωστικῶν ἀπὸ τὴν ὕλην.
Εἰς τὴν δευτέραν κατηγορίαν εἶναι οἱ Μοντανισταὶ καὶ ὁ Ἱλάριος Πηκτάβων, καί, ὡς εἴδαμεν, ὁ Αὐγουστῖνος. Εἰς τὴν τρίτην κατηγορίαν εἶναι οἱ Μοναρχιανοί.
Ἡ πρώτη καὶ δευτέρα κατηγορία συνδέονται διὰ τῆς πνευματικότητος τῆς ἐκστάσεως, ἥτις ὡς προϋπόθεσιν ἔχει τὴν πλάνην ὅτι τὸ σῶμα δὲν δύναται νὰ μετέχη εἰς τὴν ἐν Θεῷ θεωρίαν. Ὡς ἐκ τούτου, αἱ θεοφάνειαι τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης πρέπει νὰ εἶναι ἐμφανίσεις κτισμάτων, ἐφʼ ὅσον, ὡς περιγράφονται ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ, φαίνεται ὅτι γίνονται ἀντιληπταὶ εἰς τὰς αἰσθήσεις τῶν Προφητῶν καὶ Ἀποστόλων.
Οἱ Μοναρχιανοὶ ἐβασίζοντο, ὡς φαίνεται, διὰ τὴν διδασκαλίαν αὐτῶν, εἰς μίαν λογικὴν ἑρμηνείαν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, πιστεύοντες ὅτι οὕτω δύνανται νὰ δώσουν μίαν φιλοσοφημένην ἑρμηνείαν τῶν περὶ Θεοῦ Λόγου καὶ τῆς Ἐνσαρκώσεως Αὐτοῦ διδασκαλιῶν τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως.
Εἶναι φανερόν, ὅτι καὶ ἀπὸ τὰς τρεῖς ἀνωτέρω κατηγορίας λείπει ἡ ἐμπειρία καὶ ἡ διδασκαλία περὶ θεώσεως καὶ ἡ διʼ αὐτῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ ὡς καὶ ἡ ἐπʼ αὐτῆς στηριζομένη Ἀποφατικὴ τῶν θεουμένων Θεολογία».
27. Σελ. 210-212: « Μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Ἀρειανῶν ὑπῆρχεν ἡ ἀπόλυτος συμφωνία, ὅτι ὁ ἐμφανισθεὶς εἰς τοὺς Προφήτας ἐν δόξῃ ῎Αγγελος καὶ Κύριος τῆς Δὀξης εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅστις "σάρξ ἐγένετο", καὶ διὰ τῆς σαρκὸς ταύτης ἐφανέρωσε τὴν δόξαν τοῦ Πατρὸς εἰς τοὺς Ἀποστόλους.
Οἱ μὲν Ὀρθόδοξοι Πατέρες ἐδίδασκον καὶ ἐπέμενον εἰς τὰ τῆς Ἁγιογραφικῆς καὶ Πατερικῆς Παραδόσεως διδάγματα, ὅτι δηλ. ὁ Λόγος ἐν τῇ Παλαιᾷ καὶ Καινῇ Διαθήκῃ εἶναι ἄκτιστος καὶ Θεὸς κατὰ φύσιν, ὡς καὶ ὅτι οἱ Προφῆται ἀοράτως εἶδον καὶ ἀνηκούστως ἤκουσαν καὶ ὑπερλογικῶς καὶ ὑπερνοητῶς ἐγνώρισαν ἄκτιστον Λόγον ἐν τῇ ἀκτίστῳ φυσικῇ Αὐτοῦ δόξῃ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Πνεύματος Αὐτοῦ• οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἐπρέσβευον, ὅτι ὁ ἐμφανισθεὶς εἰς τοὺς Προφήτας καὶ Ἀποστόλους Λόγος εἶναι κτίσμα ἐκ τοῦ μὴ ὄντος, πρὸ τοῦ χρόνου καὶ τῶν αἰώνων δημιουργηθεὶς τῇ βουλήσει τοῦ Θεοῦ, καὶ οὐχὶ (γεγεννημένος) ἐκ τῆς οὐσίας καὶ τῆς Ὑποστάσεως Αὐτοῦ. Πάντως, οὔτε οἱ Ὀρθόδοξοι, οὔτε οἱ Ἀρειανοί, καί, μετʼ αὐτούς, οὔτε οἱ Εὐνομιανοὶ ὑπεχρεώθησαν νὰ ἀποδείξουν ὅτι ὁ Λόγος εἶναι ὁ οὕτως ἐμφανισθείς.
Διὰ τοῦτο, δὲν συνεζητήθη τὸ θέμα αὐτὸ καθʼ ἑαυτὸ ἐκτὸς ἀπὸ ἐκείνους, οἵτινες ἤθελον νὰ διαφύγουν ἀπὸ τὰ Ἀρειανικὰ πυρά, ὅπως ἔκαμον προηγουμένως οἱ Μοντανισταὶ ἔναντι τῶν Γνωστικῶν καὶ Μοναρχιανῶν, διὰ τοῦ ἰσχυρισμοῦ τοῦ Ἱλαρίου, ὅτι οἱ Προφῆται δὲν εἶδον τὸν Λόγον, ἀλλὰ κτιστὴν φύσιν τοῦ Λόγου, ἤ τοῦ Αὐγουστίνου, ὅτι οἱ Προφῆται εἶδον γινόμενα καὶ ἀπογινόμενα κτίσματα συμβολίζοντα τὴν Ἁγίαν Τριάδα.
Μὴ πτοηθέντες οἱ Πατέρες ἀπὸ τὰ ἐπιχειρήματα τῶν αἱρετικῶν, ἐνέμειναν πιστοὶ εἰς τὴν παράδοσιν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὡς ἔχει, καὶ δὲν ὑπέκυψαν εἰς τὰ γνωσιολογικὰ πυρὰ τῶν αἱρετικῶν. Τοὐναντίον, ἀντεπετέθησαν μὲ τὰ γνωσιολογικὰ πυρὰ τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀλλὰ καὶ τῆς προσωπικῆς πείρας (ἑαυτῶν καί) τῶν Ἁγίων.....
Ἐπειδή, ὅμως, τὸ θέμα, ἐὰν ὁ Λόγος ἦτο Ἐκεῖνος ὅστις ἐνεφανίζετο εἰς τοὺς Προφήτας, δὲν συνεζητήθη μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων Πατέρων καὶ τῶν αἱρετικῶν Ἀρείου καὶ Εὐνομίου, διέφυγεν ἀπὸ τἠν ἀντίληψιν τῶν μελετητῶν τῶν σχετικῶν θεμάτων περὶ τῆς Α΄ καὶ Β΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅτι αὐτὸ τοῦτο τὸ γεγονὸς τῶν Θεοφανειῶν εἶναι τὸ πραγματικὸν ἐπίκεντρον τῆς ἐν λόγῳ διαμάχης. Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς, βλέπει κανεὶς τοὺς ἁγίους Πατέρας, ἀλλὰ καὶ τοὺς Ἀρειανοὺς καὶ Εὐνομιανοὺς καὶ Πνευματομάχους, νὰ ἐπικαλοῦνται ἀδιακρίτως χωρία ἀπὸ τὴν Παλαιὰν καὶ τὴν Καινὴν Διαθήκην πρὸς ὑποστήριξιν τῶν θέσεών των.
Ἐκτὸς τούτου, ὑπῆρχον καὶ ἄλλα σπουδαῖα σημεῖα ἀπολύτου συμφωνίας μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων καὶ τῶν Ἀρειανῶν, Εὐνομιανῶν καὶ Πνευματομάχων. Ἡ οὐσιαστικωτέρα συμφωνία εἶναι ὅτι, ἵνα ἀποδειχθῆ τὸ ἄκτιστον τοῦ Λόγου καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πρέπει νὰ ἀποδειχθῆ ὅτι ὅλαι αἱ ἐνέργειαι τοῦ Θεοῦ, ὄχι μόνον ἀνήκουν εἰς τὸν Λόγον καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον, ἀλλὰ ἀνήκουν, οὐχὶ κατὰ Χάριν, ἀλλὰ κατὰ φύσιν. Ἡ ἀντίστροφος συμφωνία ἦτο ὅτι, ἐὰν ἀποδειχθῆ ὅτι ὑπάρχει ἔστω μία ἐνέργεια τοῦ Πατρὸς τὴν ὁποίαν δὲν ἔχει, κατὰ φύσιν, ὁ Λόγος ἤ τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον, τότε ἀποτελεῖ τοῦτο ἀπόδειξιν τοῦ κτιστοῦ τοῦ Λόγου ἤ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τὰ θεολογικὰ ταῦτα ἀξιώματα εἶχον κληρονομηθῆ ἀπὸ τὴν Ἀποστολικὴν παράδοσιν καὶ ἀπετέλουν μέρος τῆς περὶ τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἑρμηνευτικῆς παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας, τὰ ὁποῖα καὶ ἐχρησιμοποιήθησαν κυρίως ἐναντίον τῶν Γνωστικῶν.
Ἐπίσης, μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Εὐνομιανῶν, ὑπῆρχεν ὁμοφωνία ἐναντίον τῶν Μοναρχιανῶν, ὅτι αἱ ὑποστατικαὶ ἰδιότητες τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, οὔτε συγχέονται, οὔτε ἐναλλάσσονται. Ἡ ριζικὴ διαφορὰ ἀκριβῶς εἶναι αἱ ὑποστατικαὶ ἰδιότητες, καὶ ποῖαι ἀπὸ τὰς ὑποστατικὰς ἐνεργείας διακρίνονται ὡς ἐνέργειαι Θεοῦ, ἤ ὡς ἐνέργειαι κτιστῆς φύσεως, ὡς καὶ ἐὰν αἱ κτισταὶ ἐνέργειαι ἀποδίδονται εἰς τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν τοῦ Λόγου μόνον, ἤ καὶ εἰς τὴν Θείαν φύσιν τοῦ Λόγου, ὁπότε θὰ πρέπη ὁ Λόγος νὰ θεωρῆται κτίσμα καὶ Θεὸς μόνον κατὰ Χάριν.
Εἰς τὴν καταπολέμησιν ὅλων τῶν αἱρετικῶν, οἱ ἅγιοι Πατέρες ἐνέμεινον εἰς τὴν Ἁγιογραφικὴν ἀρχήν, ὅτι αἱ ἀποκαλυφθεῖσαι ἄκτιστοι ἐνέργειαι ἀνήκουν φυσικῶς μόνον εἰς τὴν ἄκτιστον φύσιν τοῦ Θεοῦ καὶ αἱ κτισταὶ ἐνέργειαι πάντοτε εἰς τὴν κτιστὴν φύσιν. Οἱ μὲν θεούμενοι Προφῆται, Ἀπόστολοι καὶ ῞Αγιοι μετέχουν κατὰ Χάριν εἴς τινας μόνον τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ὁ σαρκωθεὶς Λόγος εἶναι, μετὰ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Πνεύματος Αὐτοῦ, ἡ πηγὴ τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν. Οὕτως, ἐν Χριστῷ κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς Θεότητος, οὐχὶ κατὰ Χάριν, ἀλλὰ κατὰ φύσιν.
῎Αλλη σπουδαία ὁμοιότης μεταξὺ τῆς διδασκαλίας τῶν Πατέρων καὶ ἐκείνης τῶν Ἀρειανῶν εἶναι ὅτι ὁ ῎Αρειος ...... ἀκολουθῶν τοὺς Μοναρχιανοὺς καὶ τὴν Παράδοσιν, δέχεται τὴν διάκρισιν μεταξὺ ἀκτίστου Θείας οὐσίας καὶ ἀκτίστου Θείας ἐνεργείας, ὡς καὶ τὸ παντελῶς ἄγνωστον, ἀπρόσιτον καὶ ἀκοινώνητον τῆς Θείας οὐσίας. Τὰ Ὀρθόδοξα ταῦτα σημεῖα τῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου κατήργησαν οἱ Εὐνομιανοί, ὁ Αὐγουστῖνος καὶ οἱ Φράγκοι...».
Εἰς τὴν πρώτην κατηγορίαν ἀνήκουν οἱ Γνωστικοί, οἵτινες κατεβίβασαν τὸν δημιουργὸν ῎Αγγελον καὶ Κύριον τῆς Δόξης τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἴς τινα ἀγνοοῦντα τὸν ὕψιστον Θεόν• εἰς κατώτερον καὶ πλάνον Θεόν. Τὸν δὲ Χριστὸν Λόγον εἰς κατώτερον ὑπερβατικόν, ἄνευ πραγματικοῦ σώματος, ἀντιπρόσωπον τοῦ ὑψίστου Θεοῦ, φανερούμενον διὰ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῶν ψυχῶν τῶν ἐκλεκτῶν Γνωστικῶν ἀπὸ τὴν ὕλην.
Εἰς τὴν δευτέραν κατηγορίαν εἶναι οἱ Μοντανισταὶ καὶ ὁ Ἱλάριος Πηκτάβων, καί, ὡς εἴδαμεν, ὁ Αὐγουστῖνος. Εἰς τὴν τρίτην κατηγορίαν εἶναι οἱ Μοναρχιανοί.
Ἡ πρώτη καὶ δευτέρα κατηγορία συνδέονται διὰ τῆς πνευματικότητος τῆς ἐκστάσεως, ἥτις ὡς προϋπόθεσιν ἔχει τὴν πλάνην ὅτι τὸ σῶμα δὲν δύναται νὰ μετέχη εἰς τὴν ἐν Θεῷ θεωρίαν. Ὡς ἐκ τούτου, αἱ θεοφάνειαι τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης πρέπει νὰ εἶναι ἐμφανίσεις κτισμάτων, ἐφʼ ὅσον, ὡς περιγράφονται ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ, φαίνεται ὅτι γίνονται ἀντιληπταὶ εἰς τὰς αἰσθήσεις τῶν Προφητῶν καὶ Ἀποστόλων.
Οἱ Μοναρχιανοὶ ἐβασίζοντο, ὡς φαίνεται, διὰ τὴν διδασκαλίαν αὐτῶν, εἰς μίαν λογικὴν ἑρμηνείαν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, πιστεύοντες ὅτι οὕτω δύνανται νὰ δώσουν μίαν φιλοσοφημένην ἑρμηνείαν τῶν περὶ Θεοῦ Λόγου καὶ τῆς Ἐνσαρκώσεως Αὐτοῦ διδασκαλιῶν τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως.
Εἶναι φανερόν, ὅτι καὶ ἀπὸ τὰς τρεῖς ἀνωτέρω κατηγορίας λείπει ἡ ἐμπειρία καὶ ἡ διδασκαλία περὶ θεώσεως καὶ ἡ διʼ αὐτῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ ὡς καὶ ἡ ἐπʼ αὐτῆς στηριζομένη Ἀποφατικὴ τῶν θεουμένων Θεολογία».
27. Συμφωνίαι καὶ διαφωνίαι μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ αἱρετικῶν
Οἱ μὲν Ὀρθόδοξοι Πατέρες ἐδίδασκον καὶ ἐπέμενον εἰς τὰ τῆς Ἁγιογραφικῆς καὶ Πατερικῆς Παραδόσεως διδάγματα, ὅτι δηλ. ὁ Λόγος ἐν τῇ Παλαιᾷ καὶ Καινῇ Διαθήκῃ εἶναι ἄκτιστος καὶ Θεὸς κατὰ φύσιν, ὡς καὶ ὅτι οἱ Προφῆται ἀοράτως εἶδον καὶ ἀνηκούστως ἤκουσαν καὶ ὑπερλογικῶς καὶ ὑπερνοητῶς ἐγνώρισαν ἄκτιστον Λόγον ἐν τῇ ἀκτίστῳ φυσικῇ Αὐτοῦ δόξῃ τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Πνεύματος Αὐτοῦ• οἱ δὲ Ἀρειανοὶ ἐπρέσβευον, ὅτι ὁ ἐμφανισθεὶς εἰς τοὺς Προφήτας καὶ Ἀποστόλους Λόγος εἶναι κτίσμα ἐκ τοῦ μὴ ὄντος, πρὸ τοῦ χρόνου καὶ τῶν αἰώνων δημιουργηθεὶς τῇ βουλήσει τοῦ Θεοῦ, καὶ οὐχὶ (γεγεννημένος) ἐκ τῆς οὐσίας καὶ τῆς Ὑποστάσεως Αὐτοῦ. Πάντως, οὔτε οἱ Ὀρθόδοξοι, οὔτε οἱ Ἀρειανοί, καί, μετʼ αὐτούς, οὔτε οἱ Εὐνομιανοὶ ὑπεχρεώθησαν νὰ ἀποδείξουν ὅτι ὁ Λόγος εἶναι ὁ οὕτως ἐμφανισθείς.
Διὰ τοῦτο, δὲν συνεζητήθη τὸ θέμα αὐτὸ καθʼ ἑαυτὸ ἐκτὸς ἀπὸ ἐκείνους, οἵτινες ἤθελον νὰ διαφύγουν ἀπὸ τὰ Ἀρειανικὰ πυρά, ὅπως ἔκαμον προηγουμένως οἱ Μοντανισταὶ ἔναντι τῶν Γνωστικῶν καὶ Μοναρχιανῶν, διὰ τοῦ ἰσχυρισμοῦ τοῦ Ἱλαρίου, ὅτι οἱ Προφῆται δὲν εἶδον τὸν Λόγον, ἀλλὰ κτιστὴν φύσιν τοῦ Λόγου, ἤ τοῦ Αὐγουστίνου, ὅτι οἱ Προφῆται εἶδον γινόμενα καὶ ἀπογινόμενα κτίσματα συμβολίζοντα τὴν Ἁγίαν Τριάδα.
Μὴ πτοηθέντες οἱ Πατέρες ἀπὸ τὰ ἐπιχειρήματα τῶν αἱρετικῶν, ἐνέμειναν πιστοὶ εἰς τὴν παράδοσιν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὡς ἔχει, καὶ δὲν ὑπέκυψαν εἰς τὰ γνωσιολογικὰ πυρὰ τῶν αἱρετικῶν. Τοὐναντίον, ἀντεπετέθησαν μὲ τὰ γνωσιολογικὰ πυρὰ τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀλλὰ καὶ τῆς προσωπικῆς πείρας (ἑαυτῶν καί) τῶν Ἁγίων.....
Ἐπειδή, ὅμως, τὸ θέμα, ἐὰν ὁ Λόγος ἦτο Ἐκεῖνος ὅστις ἐνεφανίζετο εἰς τοὺς Προφήτας, δὲν συνεζητήθη μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων Πατέρων καὶ τῶν αἱρετικῶν Ἀρείου καὶ Εὐνομίου, διέφυγεν ἀπὸ τἠν ἀντίληψιν τῶν μελετητῶν τῶν σχετικῶν θεμάτων περὶ τῆς Α΄ καὶ Β΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὅτι αὐτὸ τοῦτο τὸ γεγονὸς τῶν Θεοφανειῶν εἶναι τὸ πραγματικὸν ἐπίκεντρον τῆς ἐν λόγῳ διαμάχης. Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς, βλέπει κανεὶς τοὺς ἁγίους Πατέρας, ἀλλὰ καὶ τοὺς Ἀρειανοὺς καὶ Εὐνομιανοὺς καὶ Πνευματομάχους, νὰ ἐπικαλοῦνται ἀδιακρίτως χωρία ἀπὸ τὴν Παλαιὰν καὶ τὴν Καινὴν Διαθήκην πρὸς ὑποστήριξιν τῶν θέσεών των.
Ἐκτὸς τούτου, ὑπῆρχον καὶ ἄλλα σπουδαῖα σημεῖα ἀπολύτου συμφωνίας μεταξὺ τῶν Ὀρθοδόξων καὶ τῶν Ἀρειανῶν, Εὐνομιανῶν καὶ Πνευματομάχων. Ἡ οὐσιαστικωτέρα συμφωνία εἶναι ὅτι, ἵνα ἀποδειχθῆ τὸ ἄκτιστον τοῦ Λόγου καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πρέπει νὰ ἀποδειχθῆ ὅτι ὅλαι αἱ ἐνέργειαι τοῦ Θεοῦ, ὄχι μόνον ἀνήκουν εἰς τὸν Λόγον καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον, ἀλλὰ ἀνήκουν, οὐχὶ κατὰ Χάριν, ἀλλὰ κατὰ φύσιν. Ἡ ἀντίστροφος συμφωνία ἦτο ὅτι, ἐὰν ἀποδειχθῆ ὅτι ὑπάρχει ἔστω μία ἐνέργεια τοῦ Πατρὸς τὴν ὁποίαν δὲν ἔχει, κατὰ φύσιν, ὁ Λόγος ἤ τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον, τότε ἀποτελεῖ τοῦτο ἀπόδειξιν τοῦ κτιστοῦ τοῦ Λόγου ἤ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τὰ θεολογικὰ ταῦτα ἀξιώματα εἶχον κληρονομηθῆ ἀπὸ τὴν Ἀποστολικὴν παράδοσιν καὶ ἀπετέλουν μέρος τῆς περὶ τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἑρμηνευτικῆς παραδόσεως τῆς Ἐκκλησίας, τὰ ὁποῖα καὶ ἐχρησιμοποιήθησαν κυρίως ἐναντίον τῶν Γνωστικῶν.
Ἐπίσης, μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Εὐνομιανῶν, ὑπῆρχεν ὁμοφωνία ἐναντίον τῶν Μοναρχιανῶν, ὅτι αἱ ὑποστατικαὶ ἰδιότητες τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, οὔτε συγχέονται, οὔτε ἐναλλάσσονται. Ἡ ριζικὴ διαφορὰ ἀκριβῶς εἶναι αἱ ὑποστατικαὶ ἰδιότητες, καὶ ποῖαι ἀπὸ τὰς ὑποστατικὰς ἐνεργείας διακρίνονται ὡς ἐνέργειαι Θεοῦ, ἤ ὡς ἐνέργειαι κτιστῆς φύσεως, ὡς καὶ ἐὰν αἱ κτισταὶ ἐνέργειαι ἀποδίδονται εἰς τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν τοῦ Λόγου μόνον, ἤ καὶ εἰς τὴν Θείαν φύσιν τοῦ Λόγου, ὁπότε θὰ πρέπη ὁ Λόγος νὰ θεωρῆται κτίσμα καὶ Θεὸς μόνον κατὰ Χάριν.
Εἰς τὴν καταπολέμησιν ὅλων τῶν αἱρετικῶν, οἱ ἅγιοι Πατέρες ἐνέμεινον εἰς τὴν Ἁγιογραφικὴν ἀρχήν, ὅτι αἱ ἀποκαλυφθεῖσαι ἄκτιστοι ἐνέργειαι ἀνήκουν φυσικῶς μόνον εἰς τὴν ἄκτιστον φύσιν τοῦ Θεοῦ καὶ αἱ κτισταὶ ἐνέργειαι πάντοτε εἰς τὴν κτιστὴν φύσιν. Οἱ μὲν θεούμενοι Προφῆται, Ἀπόστολοι καὶ ῞Αγιοι μετέχουν κατὰ Χάριν εἴς τινας μόνον τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ὁ σαρκωθεὶς Λόγος εἶναι, μετὰ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Πνεύματος Αὐτοῦ, ἡ πηγὴ τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν. Οὕτως, ἐν Χριστῷ κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς Θεότητος, οὐχὶ κατὰ Χάριν, ἀλλὰ κατὰ φύσιν.
῎Αλλη σπουδαία ὁμοιότης μεταξὺ τῆς διδασκαλίας τῶν Πατέρων καὶ ἐκείνης τῶν Ἀρειανῶν εἶναι ὅτι ὁ ῎Αρειος ...... ἀκολουθῶν τοὺς Μοναρχιανοὺς καὶ τὴν Παράδοσιν, δέχεται τὴν διάκρισιν μεταξὺ ἀκτίστου Θείας οὐσίας καὶ ἀκτίστου Θείας ἐνεργείας, ὡς καὶ τὸ παντελῶς ἄγνωστον, ἀπρόσιτον καὶ ἀκοινώνητον τῆς Θείας οὐσίας. Τὰ Ὀρθόδοξα ταῦτα σημεῖα τῆς διδασκαλίας τοῦ Ἀρείου κατήργησαν οἱ Εὐνομιανοί, ὁ Αὐγουστῖνος καὶ οἱ Φράγκοι...».
Αναρτήσεις
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.