Φιλική απάντησις δευτέρα

Εις το φύλλον Ιανουαρίου των «Τριών Ιεραρχών» εδημοσιεύθη άρθρον μου επικρίνον νεοειδωλολατρικάς τινας ιδέας και διαμαρτυρόμενον κατά των βλεπόντων πανταχού «Ελληνοχριστιανικός συνθέσεις».

Περί το άρθρον εκείνο ησχολήθη το, υπό τον τίτλον «Μηνιαίον Δελτίον Τύπου», όργανον της εν Πειραιεί «Εθνικής Κοινωνικής Δράσεως» (τεύχος Ιαν. Φεβρ. 1961). Απαντήσας εις το φύλλον Απριλίου των «Τριών Ιεραρχών», εδεξάμην ανταπάντησιν εις το τεύχος Μαρτίου - Απριλίου του αγαπητού «Δελτίου»:

«Μία άποψη στο προηγούμενο Δελτίο μας σχετικά με τους εχθρούς της ΕλληνοΧριστιανικής συνθέσεως, αμφοτέρων των άκρων, είχε σαν επακόλουθο «φιλικήν απάντησιν εις φιλικήν επίκρισιν» από των στηλών εγκρίτου Εθνικο-θρησκευτικού περιοδικού… όμως υπάρχει μια βασική διαλεκτική διαφορά μεταξύ ημών και εκείνων. Ο συνομιλητής μας αντιπαρατάσσει τον ελληνισμό προς τον Χριστιανισμό και μάλιστα με διαφανή την a priori έκφραση του τελικού συμπεράσματος».

Αλλ’ ο αντιπαρατάσσων τον Ελληνισμόν προς τον Χριστιανισμόν δεν είναι ο αρθρογράφος των «Τριών Ιεραρχών»! Είναι πρώτος αυτός ο ουρανοβάμων Παύλος, όστις διεκήρυξεν: «Ιουδαίοι σημείον αιτούσι και Έλληνες σοφίαν ζητούσι, Ημείς δε (το δε, ως γνωστόν, είναι αντιθετικόν) κηρύσσομεν Χριστόν εσταυρωμένον, Ιουδαίοις μεν σκάνδαλον, Έλλησι δε μωρίαν… » (Α' Κορινθίους α', 22-23). Και ολίγον προηγουμένως: «Ουχί εμώρανεν ο Θεός την σοφίαν του κόσμου τούτου; Επειδή γαρ εν τη σοφία του Θεού ουκ έγνω ο κόσμος δια της σοφίας τον Θεόν, ευδόκησεν ο Θεός δια της μωρίας του κηρύγματος σώσαι τους πιστεύοντας». Και κατωτέρω: «Καγώ ελθών προς υμάς, αδελφοί, ήλθον ου καθ’ υπεροχήν λόγου ή σοφίας καταγγέλλων υμίν το μαρτύριον του Θεού. Ου γαρ έκρινα του ειδέναι τι εν υμίν ει μη Ιησούν Χριστόν και τούτον εσταυρωμένον».

Ώ μακάριε Παύλε! Διατί μόνον Χριστόν Εσταυρωμένον ήθελες να βλέπεις εις τους Έλληνας μαθητάς σου; Διατί παραπλεύρως αυτού ή, έστω, υποκάτω Αυτού, δεν ετοποθέτεις Πυθαγόρας, Ζήνωνας, Πλάτωνας, Σωκράτας, Αριστοτέλεις; Διατί απέρριπτες πάντας και ηρκείσο εις μόνον τον Ιησούν Σου; Ω πόσον φανατικός και αποκλειστικός και αδιάλλακτος ήσο!… Ημείς όμως, ευρύτερόν σου έχοντες πνεύμα και πλατυτέραν καρδίαν και καθαρωτέρας συλλήψεις και ανωτέραν γνώσιν, ανεμείξαμεν, ως άριστοι αλχημισταί, Χριστιανισμόν και θύραθεν σοφίαν και κατεσκευάσαμεν το αριστούργημα των αιώνων, όπερ καλείται «Ελληνοχριστιανικός πολιτισμός»!…

Μετά τον Παύλον, και τοις ίχνεσιν αυτού στοιχούσα, έπεται η ευκλεής των Πατέρων χορεία, ήτις και αυτή τίθησιν αντιμέτωπους αλλήλων Χριστιανισμόν και Ελληνισμόν (Μαρτυρίας περί τούτου έχομεν επανειλημμένως παρατάξει, δια και παρέλκει πάσα νέα παράθεσις).

Αδίκως λοιπόν λέγεται, ότι εγώ «αντιπαρατάσσω τον ελληνισμό προς τον Χριστιανισμό». Εγώ απλώς αντιγράφω. Συνεχίζει το «Δελτίον»: «Ημείς δεν χωρίζομε, αλλά εξετάζομε την ιστορική ενότητα που λέγεται Ελληνοχριστιανισμός. Ο συνομιλητής μας θαυμάζει, που βλέπομε αυτήν την ενότητα και υπό το πνεύμα αυτό αγνοεί εντελώς ό,τι σχετικό στο σχόλιό μας αναφέραμε». Όχι μόνον θαυμάζω, αλλά και καταπλήττομαι, όταν ακούω τοιαύτας «ενότητας». Επί έτη ήδη «εβραγχίασεν ο λάρυγξ μου» από του ζητείν με εν και μόνον Πατερικόν χωρίον ομιλούν ρητώς περί «Ελληνοχριστιανικών συνθέσεων» και απόκρισιν δεν λαμβάνω.

Οι μεγάλοι Πατέρες ανακηρύσσονται «νυμφαγωγοί» των τοιούτων συνθέσεων, αλλ’ ούτε έν στήριγμα της γνώμης ταύτης προσάγεται. Στρατολογούνται χωρία τινά, ευρίσκοντα ποιαν τινα αξίαν εις την θύραθεν σοφίαν, εξεταζόμενης ταύτης αυτοτελώς και ουχί εν σχέσει και συγκρίσει προς τον Χριστιανισμόν (οπότε αυτή αποκαλείται «σκότος και ολίσθημα» και «εφεύρημα δαιμόνων»), και ούτω νομίζεται ότι το θέμα εκλείσθη! Τι να είπης; Συνεχίζει το «Δελτίον»:

«Ερωτούμε συνεπώς και πάλι: Βρίσκει απλώς τυχαίο το γεγονός ότι η μοναδική ερμηνεία του Χριστιανισμού γεννάται και ολοκληρώνεται στον καθαρά ελληνικό χώρο και από Έλληνες διδασκάλους στη μορφή της Ορθοδοξίας;» Αντερωτώμεν όμως και ημείς τον αγαπητόν αρθρογράφον: ευρίσκει τυχαίον το γεγονός ότι η μοναδική διατύπωσις του Χριστιανισμού συνετελέσθη υπό Ιουδαίων; ευρίσκει τυχαίον το γεγονός ότι ο Κύριος εγεννήθη και ανετράφη ουχί εν Αθήναις ουδέ εν Εφέσω ή εν Κορίνθω ή εν Ρώμη, αλλ’ εν τη Βηθλεέμ και τη κακοφήμω Ναζαρέτ; ευρίσκει τυχαίον το γεγονός ότι ο Κύριος δεν εξελέξατο ως Μαθητάς και Αποστόλους ρήτορας και φιλοσόφους της Ρώμης ή της Ελλάδος, αλλ’ αγράμματους αλιείς της Ιουδαίας; Διατί μόνον όσα συμφέρουσιν ημίν βλέπομεν και τονίζομεν;

Δεύτερον: Ποίους συγκεκριμένους Πατέρας θεωρεί Έλληνας ο αρθρογράφος του «Δελτίου»; Πριν απαντήσω τι επ’ αυτού, πρέπει να έχω μίαν διασάφησιν, διότι πολλάκις και Σύροι και Αιγύπτιοι Πατέρες ανακηρύσσονται… Έλληνες!…

Λέγει ακόμη το «Δελτίο»:

«Και πώς ερμηνεύει ο συνομιλητής μας το γεγονός ότι μόνος ο Ελληνισμός, ελλαδικός ή της διασποράς, εκπροσωπεί σήμερα τη ζωντανή επιβίωση της Χριστιανικής αληθείας; Και μόνο αυτά τα γεγονότα δεν μαρτυρούν τη βαθύτερη εσωτερική συγγένεια του Ελληνικού προς το Χριστιανικό στοιχείο;» ομολογώ ότι δεν ανέμενον τοιούτους ισχυρισμούς. Είναι λυπηρόν ότι ο αρθρογράφος, παρ' όλον τον εν Χριστώ καταρτισμόν αυτού, δεν κατώρθωσε να απαλλαγή του εθνικιστικού σάρακος… Ώστε λοιπόν μόνον ημείς εκπροσωπούμεν σήμερον «την ζωντανήν επιβίωση της Χριστιανικής αληθείας»; Ε, τότε, «ζήτω σε μας!». Δεν πρέπει να αγνοεί όμως ο φίλος αρθρογράφος, ότι ζωντανή εκπροσώπησις της Χριστιανικής αληθείας δεν είναι τόσον η επιφάνεια, όσον το βάθος. Δεν είναι τόσον τα κηρύγματα και τα περιοδικά και τα βιβλία, όσον η αρετή και η πνευματικότης, πράγματα δηλαδή μη διακρινόμενα ευκόλως, και υπέρ πάντα, ο προς Χριστόν φλογερός έρως, ο και αιμάτων ροαίς πορφυρούμενος… Ας μη καυχώμεθα και ας μη κομπάζωμεν. Ίσως εις άλλας χώρας (ένθα στυγναί και τερατώδεις δικτατωρείται απλούται και αντίχριστα τέρατα άρχουσι), ψυχαί τίνες, αγαπώσαι τον Κύριον Ιησούν, να διώκονται δια την αγάπην αυτού και καθημερινώς να οδηγώνται εις το μαρτύριον. Και το αίμα αυτών θα ή αναμφιβόλως ζωντανή εκπροσώπησις της Χριστιανικής αληθείας πολλώ μάλλον ή αι ημέτεραι εν ανέσει και ελευθερία λογοκοπίαι… Μάθωμεν λοιπόν μη φυσιούσθαι υπό σωβινιστικού πνεύματος, μηδέ «υπερφρονείν παρ' ό δει φρονείν, αλλά φρονείν εις το σωφρονείν» (Ρωμαίους ιβ', 3).

«Οι Τρεις Ιεράρχαι», φύλλον Αυγούστου 1961.

ΠΗΓΗ :

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΟΜΑΔΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-