Η ματαιοδοξία της απόκτησης του χρυσού.

Η ματαιοδοξία της απόκτησης του χρυσού.

«Για ποιο πράγμα αγωνίζεται όποιος στολίζει την κεφαλή του με χρυσό, ή κρεμάει από τα αφτιά του τα σκουλαρίκια, ή περιβάλλει τον αυχένα με τα ανάλογα κοσμήματα, ή τα τοποθετεί σε κάποιο άλλο μέρος του σώματος; Φανερώνει προς τα έξω το χρυσάφι, όπου και αν τύχει να προβάλλει το σώμα του, χωρίς όμως να μεταβάλλεται ο ίδιος προς τη λάμψη του χρυσού. Και όποιος παρατηρεί εκείνον, που φοράει τα χρυσά, βλέπει τα μεν κοσμήματα έτσι, όπως θα τύχαινε να τα δει και στις βιτρίνες εκτεθειμένα, ενώ εκείνον που τα φοράει, τον βλέπει όπως είναι πραγματικά. Και αν είναι χρυσάφι  καλοδουλεμένο και έχει σκαλιστές παραστάσεις, και αν έχει πάνω του πετραδάκια πρασινωπά ή λαμπερά, ο άνθρωπος δεν έχει καμία ιδιαίτερη αίσθηση ότι βρίσκονται γύρω του. Αλλά όταν υπάρχει κάποια κακοποίηση στα πρόσωπα , είτε λείπει  κάποιο από τα φυσικά όργανα, ή με το να έχει βγει το μάτι, ή με το να έχει βαθύνει με πληγή κατά τρόπο άσχημο το μάγουλο, παραμένει η δυσμορφία στο πρόσωπο, χωρίς να επισκιασθεί από την ακτινοβολία του χρυσού.
Και αν τύχει να υποφέρει κανείς από σωματικούς πόνους, δεν του προσφέρει καμία ανακούφιση η πολύτιμη ύλη. Αλλά για ποιο λόγο να επιδιώκει κανείς κάτι, όταν αυτό δεν είναι καθόλου χρήσιμο ούτε για την ομορφιά, ούτε για την υγεία του σώματος, ούτε για την ανακούφιση των πόνων; Και ποια είναι η ψυχική διάθεση αυτών, οι οποίοι έχουν προσκολληθεί με την καρδιά στα υλικά, όταν τύχει να συνειδητοποιήσουν  το τι απόκτησαν; Μήπως χαίρονται  πολύ με την σκέψη ότι απόκτησαν κάτι περισσότερο για τον εαυτό τους; Άραγε αν τους ρωτούσε κανείς: Δέχεσθε  αλλάξετε με το χρυσό την ανθρώπινη φύση που έχετε, και να γίνεται εσείς οι ίδιοι αυτό, το οποίο έχετε εκτιμήσει σε τέτοιο βαθμό; Και θα δεχτείτε την αλλαγή από άνθρωποι που είσθε, να μεταβληθείτε σε χρυσό, και να αποδείξετε ότι δεν είστε λογικοί και σκεπτόμενοι; Και ότι δεν χρησιμοποιείτε για τη ζωή τις αισθήσεις, αλλά να γινόσαστε χλωμοί, βαρείς, αμίλητοι, άψυχοι και αναίσθητοι, όπως είναι ο χρυσός; Αλλά δεν πιστεύω να προτιμήσουν αυτά, ούτε και εκείνοι που με τη ζωηρή τους επιθυμία έχουν γίνει ένα κράμα με την ύλη. Και αν είναι ένα είδος κατάρας για τους συνετούς, το να αποκτήσει κανείς τα γνωρίσματα της άψυχης ύλης, τότε τι είναι αυτή η παράλογη μανία για την απόκτηση αυτών, που το τέλος τους είναι ανώφελο και ανόητο, αφού αποτολμούν και εγκλήματα και ληστείες, όσοι έχουν λυσσάξει για τα χρήματα;»

(Απόσπασμα από τον 4ο λόγο του αγ. Γρηγορίου Νύσσης, ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν’’, Π. Μπρούσαλη).
-------------
Δουλεία, ένας θεσμός που εναντιώνεται στην βουλή του Θεού.
 Αγ. Γρηγορίου Νύσσης

«Όποιος, λοιπόν, ιδιοποιείται το κτήμα του Θεού, και δίνει ως κληρονομιά στους απογόνους του την κυριαρχία των ανδρών και των γυναικών, επειδή θεωρεί τον εαυτό του κυρίαρχο, τι άλλο δείχνει με αυτό, παρά ότι ξεπερνάει με την υπερηφάνεια τα όρια του ανθρώπου, βλέποντας τον εαυτό του ως κάτι διαφορετικό από εκείνους που εξουσιάζει; Απόκτησα δούλους και δούλες! Τι είναι αυτά που λέγεις; Καταδικάζεις σε δουλεία τον άνθρωπο, που πλάστηκε ελεύθερος και αυτεξούσιος; Και νομοθετείς αντίθετα προς τον Θεό, ανατρέποντας το νόμο, που όρισε εκείνος για τον άνθρωπο; Γιατί αυτόν που δημιουργήθηκε γι’ αυτόν τον σκοπό, για να είναι δηλαδή κύριος της γης και τοποθετήθηκε από τον Πλάστη στην εξουσία, εσύ τον υποβιβάζεις στον ζυγό της δουλείας. Αλλά με αυτόν τον τρόπο έρχεσαι σε αντίθεση και πολεμάς τη θεϊκή εντολή. Ξεχνάς τα όρια της εξουσίας. Γιατί η κυριαρχία για σένα περιορίζεται μέχρι την εξουσία των αλόγων ζώων. Γιατί η εντολή λέγει: ‘’ας εξουσιάζουν οι άνθρωποι τα πετεινά και τα ψάρια και τα τετράποδα και τα ερπετά’’ (Γέν. 1, 26). Πως το κάνεις αυτό, να αντιπαρέρχεσαι το γεγονός ότι είσαι, που βρίσκεσαι κάτω από άλλη εξουσία, και να εξεγείρεσαι εναντίων του ελεύθερου ανθρώπου και να συγκαταλέγεις το συνάνθρωπό σου με τα τετράποδα ή και αυτά τα ερπετά; Ο προφητικός λόγος φωνάζει, ότι όλα τα υπέταξε ο Θεός στον άνθρωπο, και απαριθμεί κατά λέξη τα υποδουλωμένα ζώα, τα κτήνη, τα βόδια και τα πρόβατα (Ψαλμ. 8, 7-8). Μήπως για σένα οι άνθρωποι γεννιώνται από τα κτήνη; Μήπως για σένα κυοφορούν την ανθρώπινη γέννηση τα βόδια; Για τους ανθρώπους υπάρχει ένα είδος δουλείας·  αυτή τω αλόγων ζώων. Μήπως σου είναι λίγα αυτά; Γιατί λέγει ότι ο Θεός κάνει να φυτρώνει το χορτάρι για τα ζώα και η χλόη για τα υποδουλωμένα στον άνθρωπο ζώα (Ψαλμ. 103, 14). Εσύ όμως διαχωρίζοντας το ανθρώπινο γένος σε δούλους και σε άρχοντες, μεταβάλλεις τον ίδιο τον άνθρωπο σε δούλο του εαυτού σου και σε άρχοντα τον εαυτό σου. Γιατί, όπως λέγεις, απόκτησες δούλους και δούλες. Αλλά για πες μου, με ποιο αντίτιμο; Τι βρήκες αντάξιο του ανθρώπου ανάμεσα στα δημιουργήματα; Με πόσα κέρματα υπολογίζεις το λογικό; Με πόσους οβολούς εξισώνεις την εικόνα του Θεού; Με πόσους στατήρες αγοράζεις το θεόπλαστο δημιούργημα; Ο Θεός είπε: ‘’Να δημιουργήσουμε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση δική μας’’ (Γέν. 1,26). Αυτόν, λοιπόν, που δημιουργήθηκε όμοιος με τον Θεό, και έλαβε ως δώρο από τον Θεό την κυριαρχία όλης της γης και την εξουσία όλων που βρίσκονται στη γη, ποιος τον πωλεί, πες μου, και ποιος τον αγοράζει; Μόνο ο Θεός μπορεί να κάμει αυτό, ή μάλλον ούτε ο Θεός. Επειδή ‘’είναι αμετάκλητα τα χαρίσματα του Θεού’’, όπως λέγει ο Απόστολος (Ρωμ. 11,29). Ούτε και ο Θεός, λοιπόν, μπορεί να υποδουλώσει τον άνθρωπο. Εκείνος μας ανακαλεί στην ελευθερία, όταν εμείς από μόνοι μας και θεληματικά υποδουλωνόμαστε στην αμαρτία. Αν όμως δεν υποδουλώνει ο Θεός τον ελεύθερο άνθρωπο, ποιος θα βάλει τη δική του εξουσία πάνω από την εξουσία του Θεού;

(Από τον τέταρτο λόγο του αγ. Γρηγορίου Νύσσης, ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν’’, Π. Μπρούσαλη).

Έχοντας τροφές και σκεπάσματα, ας αρκούμαστε σε αυτά (Α’ Τιμοθέου 6,8).

Η ανάγκη και το πέραν της ανάγκης.
«Όσο δε αφορά την σωματική υπόσταση κατά το διάστημα που συζεί με το σώμα φροντίζει ο άνθρωπος τόσο, όσο για να μην το στερήσει κάτι από τα αναγκαία. Γιατί θα κατασκευάσει για τον εαυτό του ένα σπιτάκι, όσο για να τον ζεσταίνει μόνο, όταν αυτό θα χρειάζεται, και για να τον προστατεύει πάλι κάτω από τη σκιά, όταν υπερθερμαίνονται τα σώματα από τη θερμότητα των ακτίνων. Και το κάλυμμα των ενδυμάτων θα το κατασκευάσει, αποβλέποντας στον ίδιο σκοπό, στο να σκεπάσει δηλαδή την γυμνότητα του σώματος, χωρίς να αναζητάει αλιείς κογχυλιών ή βαφείς υφασμάτων, ούτε και εκείνους που εύκολα κατεργάζονται το χρυσάφι σε νήμα, ούτε με το να περιεργάζεται τα σηρικά μετάξια και με το να κατασκευάζει με το νήμα τους και με την επίμονη προσοχή της υφαντικής τέχνης φόρεμα ανάμικτο από χρυσό και κογχύλι. Και με την τροφή που θα επιδιώκει να βρίσκει, θα αναπληρώσει το αναπόφευκτο κενό, περιφρονώντας τις μαγειρικές απάτες. Με ολιγάρκεια και με όσα εξασφαλίζει, φροντίζει για τις υλικές ανάγκες, και διαθέτει όλη του τη ζωτικότητα στην επιμέλεια της ψυχής. Έτσι υπερυψώνει το έργο του Θεού, και όχι το δικό του. Και αυτό το κάνει, για να μη βρεθεί ποτέ και ο ίδιος στην ανάγκη να εξωτερικεύει με την εξομολόγηση την ανώφελη και ανόητη προσπάθεια, όπως ήδη εμάθαμε από εκείνον που είπε: ‘’Υπερύψωσα το έργο μου’’ (Εκκλησιαστής 2, 4), όχι το έργο του Θεού, που είναι ο ίδιος, αλλά το δικό του, που είναι η κατοικία του σώματος και το οποίο δεν περιορίζεται στα αναγκαία, αλλά επεκτείνεται μαζί με τις ανόητες επιθυμίες του».

(Από τον τρίτο λόγο του αγ. Γρηγορίου Νύσσης, ‘’Εις τον Εκκλησιαστή’’, Π. Μπρούσαλη).
--------
Ο στολισμός της ψυχής.

«Όσο αυξάνει κανείς την φροντίδα για το πλήθος και τη σπατάλη γύρω από τα υλικά έργα, τόσο περισσότερο φανερώνει τη γύμνια και τη φτώχεια της ψυχής. Γιατί όποιος προσέχει στον εαυτό του έτσι, ώστε κάποτε να δεχτεί και τον Θεό ένοικο, χρησιμοποιεί άλλα υλικά, από τα οποία συναποτελείται ο στολισμός και το κάλλος μιας παρόμοιας κατοικίας. Γνωρίζω ένα χρυσάφι που βγαίνει από το χρυσωρυχείο των λόγων της Γραφής, κι αστράφτει μέσα από παρόμοια έργα. Γνωρίζω ακόμη και ασήμι, που είναι τα πύρινα θεϊκά λόγια, κι αστράφτει η λάμψη του με την ακτινοβολία της αλήθειας. Αν εκλάβεις τις διάφορες εκφράσεις των αρετών ως στολίδια, που ταιριάζουν σε αυτήν την οικία, και ως ανταύγειες των παντοειδών πολυτίμων λίθων, με τους οποίους στολίζονται και οι τοίχοι αυτού του ναού και τα δάπεδα, δεν θα κάμεις λάθος. Στρώσε καλά το δάπεδο με την εγκράτεια, με την βοήθεια της οποίας ο εγκρατής δεν ενοχλείται από την σκέψη της γήινης σκόνης. Και η ελπίδα για τα ουράνια αγαθά ας εξωραΐζει την οροφή. Και όταν ατενίζεις προς αυτήν με τα μάτια της ψυχής, δεν βλέπεις όμορφες ειδωλικές μορφές σκαλισμένες, αλλά βλέπεις καθαρά αυτό το αρχέτυπο κάλλος. Αυτό δεν είναι διανθισμένο με ένα κομμάτι υλικό χρυσάφι και ασήμι, αλλά με εκείνο που είναι ανώτερο από το χρυσάφι και τους πολύτιμους λίθους» .

(Από τον τρίτο λόγο του αγ. Γρηγορίου Νύσσης, ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν’’’, Π. Μπρούσαλη).   
--------------------
Ρίζα του κακού η κατάχρηση της ελευθερίας.

«Ο αγαθός κατά την φύση του Θεός δεν θα προσφέρει κάτι κακό από τους αγαθούς θησαυρούς Του, όπως και ‘’ο αγαθός άνθρωπος δεν λέει κακούς λόγους από το περίσσευμα της καρδιάς του’’ (Λουκάς, στ 45), αλλά ομιλεί ανάλογα με την αγαθότητά του. Και αν αυτό ισχύει για τον άνθρωπο, πόσο πιο αδύνατο είναι να εκβάλλει κάτι κακό από τον Εαυτό Του ο Θεός, που είναι η πηγή των αγαθών; Αλλά πιο σωστό είναι να σκεπτόμαστε τούτο· το ότι δηλαδή το αγαθό είναι δώρο του Θεού. Και αυτό είναι η ελευθερία και η αυτεξουσιότητα, που με την κατάχρηση εκ μέρους των ανθρώπων έγινε όργανο για την αμαρτία. Γιατί η αυτεξουσιότητα και η ελευθερία είναι το αγαθό δώρο του Θεού στον άνθρωπο, ενώ δεν μπορεί να κατατάξει κανείς μεταξύ των αγαθών την υποταγή στις ανάγκες. Αλλά αυτή η ελευθερία του νου, με το να στραφεί αβασάνιστα στην εκλογή του κακού, έγινε περισπασμός της ψυχής, η οποία αντί να ασχολείται με τα υψηλά και τα τίμια, εξέπεσε στις εμπαθείς διαθέσεις και τις επιθυμίες της ανθρώπινης φύσης. Αυτή τη σημασία έχει το ‘’έδωκεν’’, όχι ότι ο Θεός έβαλε τα κακό μέσα στην ανθρώπινη ζωή, αλλά ότι ο άνθρωπος από επιπολαιότητα θέτει τα αγαθά δώρα του Θεού, στην υπηρεσία των κακών».

(Από τον δεύτερο λόγο του αγ. Γρηγορίου Νύσσης, ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν’’, Π. Μπρούσαλη).
----------------------
Ο Χριστός ως ο συνάγων τους πιστούς.

«Γνωρίζουμε ποιος είναι ο Εκκλησιαστής. Είναι αυτός που συνάγει σε μια οικογένεια τους διασκορπισμένους και πλανημένους και μεταβάλλει τους πάντες σε μια Εκκλησία και σε μία ποίμνη, για να μην υπάρχει κανείς που να μην έχει ακούσει του καλού ποιμένα την αγαθή φωνή, η οποία ζωογονεί τα πάντα. Γιατί, λέγει ‘’τα λόγια που εγώ λέγω είναι πνεύμα και ζωή’’ (Ιωάννης στ, 63). Ο Χριστός είναι που αποκαλεί τον Εαυτό Του Εκκλησιαστή, επειδή είναι ιατρός και ζωή και ανάσταση και φως και οδός και θύρα και αλήθεια και όλα τα άλλα, με τα οποία ονομάζεται η φιλανθρωπία. Αλλά όπως ο λόγος του ιατρού είναι κατάλληλος για τους ασθενείς, έτσι και ο ζωοποιός λόγος γίνεται δραστικός για τους νεκρούς εκείνους, που ‘’όταν ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού’’ (Ιωάννης ε, 25), δεν θα παραμείνουν πια στην παλιά νέκρωση, ενώ όσοι βρίσκονται στους τάφους, αναμένουν το αναστάσιμο κήρυγμα. Ο λόγος για το φως είναι κατάλληλος για όσους έχουν χάσει το δρόμο και περιπλανώνται, καθώς και η θύρα είναι χρήσιμη, για εκείνους που έχουν ανάγκη να μπουν μέσα· έτσι ακριβώς ομιλεί και ο Εκκλησιαστής Χριστός σε εκείνους που αποτελούν την Εκκλησία».

(Από τον δεύτερο λόγο του αγ. Γρηγορίου Νύσσης, ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν’’, Π. Μπρούσαλη).
-----------------

Τα πρώτα και τα έσχατα. Η εξάλειψη της μνήμης των κακών.

«Γιατί με την καθεμιά από αυτές φανερώνει ο λόγος τη διαφορά της ψυχής από το σώμα. Η ψυχή έγινε, το σώμα κατασκευάστηκε. Το κείμενο χρησιμοποιεί  αυτές τις διαφορετικές λέξεις, όχι γιατί διαφέρει η σημασία της μιας από την άλλη, αλλά για να σου δώσει τα ερεθίσματα να σκέπτεσαι τα ανάλογα για το κάθε ένα από αυτά τα δύο, δηλαδή για την ψυχή και για το σώμα. Η ψυχή έγινε στην αρχή αυτό, που θα φανεί και πάλι στο μέλλον, αφού καθαρισθεί. Και το σώμα κατασκευάστηκε, όταν πλάστηκε από τα χέρια του Θεού έτσι, όπως ακριβώς θα το φανερώσει η ανάσταση στο μέλλον. Γιατί αυτό που θα δεις μετά την ανάσταση, θα είναι οπωσδήποτε όμοιο με εκείνο που κατασκευάστηκε αρχικά. Γιατί η ανάσταση δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αποκατάσταση και η επάνοδος στην αρχαία μακαριότητα.  Για αυτό και προσθέτει σε αυτά, λέγοντας και τούτο· ότι δηλαδή έξω από την αρχική δημιουργία δεν υπήρχε τίποτε. ‘’Επειδή, λέγει, δεν υπάρχει τίποτε το νέο κάτω από τον ήλιο’’. Και με αυτό είναι σαν να λέει· αν κάτι δεν δημιουργήθηκε στην αρχή, δεν υπάρχει καθόλου, αλλά μόνο φανταστικά υπάρχει. Γιατί, λέγει, δεν υπάρχει  κάτι καινούριο κάτω από τον ήλιο, ώστε να μιλήσει κανείς και να δείξει κάτι από όσα έγιναν εκ των υστέρων, λέγοντας δηλαδή ότι αυτό είναι καινούριο και πραγματικά υπάρχει. Αυτό είναι το νόημα των λόγων που ερμηνεύσαμε, και κατά λέξη έχουν ως εξής· ‘’Και δεν υπάρχει τίποτε καινούριο κάτω από τον ήλιο, ώστε να μιλήσει κάποιος και να πει· Κοίταξε, αυτό είναι καινούριο’’. Και αγωνίζεται, μετά από όσα είπε, προσθέτοντας και τα εξής· ‘’Αν έγινε αληθινά κάτι, αυτό είναι εκείνο, που έγινε στους πριν από εμάς αιώνες’’ (Εκκλησιαστής, α 10). Αυτό είναι το νόημα των λόγων της Γραφής που λέγουν· ‘’Ήδη έγινε στους πριν από εμάς αιώνες’’. Αν όμως σκεπάστηκαν από τη λήθη τα όσα έγιναν, μην εκπλήττεσαι καθόλου. Γιατί και αυτά, που τώρα υπάρχουν, θα καλυφθούν μαζί με τη λήθη. Γιατί από την στιγμή που η φύση μας στράφηκε προς την κακία, ξεχάσαμε τα αγαθά. Και όταν γυρίσουμε πάλι στο αγαθό, πάλι θα λησμονηθεί το κακό. Αυτό το νόημα, νομίζω, πως έχουν όσα λέει ο Εκκλησιαστής, όταν προσθέτει: ‘’Δεν υπάρχει μνήμη για τα πρώτα, όπως δεν θα υπάρχει μνήμη για αυτά και για όσα θα συμβούν στο μέλλον’’. Και με αυτό που λέγει, είναι σαν να θέλει να πει: Όσα έγιναν αργότερα, μετά την αρχική μακαριότητα, και με τα οποία περιέπεσε ο άνθρωπος στα δεινά, θα λησμονηθούν και αυτά πάλι, από εκείνα που θα γίνουν εκ των υστέρων στο μέλλον. Γιατί δεν θα υπάρχει μνήμη για αυτά ‘’μετά από όσα θα γίνουν κατά τον έσχατον αιώνα’’. Αυτό σημαίνει ότι η τελική κατάσταση θα προκαλέσει για τον άνθρωπο την πλήρη εξάλειψη της ανάμνησης των κακών»

( Από τον πρώτο λόγο του αγ. Γρηγορίου Νύσσης, ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν’’, Π. Μπρούσαλη).

Σημειώσεις:
1. Τα ‘’πρώτα’’/ η ‘’αρχή’’, αναφέρεται στην κατάσταση του ανθρώπου πριν από την πτώση.
2. Τα ‘’έσχατα’’/ το ‘’μέλλον’’, αναφέρεται στην κατάσταση του ανθρώπου στα τέλη των αιώνων (στο τέλος του ανθρώπινου χρόνου και αρχή της Βασιλείας των ουρανών- ανέσπερη μέρα), όπου θα αποκατασταθεί ο άνθρωπος στο ‘’αρχαίο κάλλος’’ ή ‘’αρχαία μακαριότητα’’, δηλαδή στην κατάσταση πριν από την πτώση.
-----------------
Τα δημιουργήματα χειραγωγούν στην ευσέβεια.

«Εάν κάποιος, κυριευθεί από την πλεονεξία, και σαν άλλη θάλασσα, επεκτείνει την υπερβολική επιθυμία για τα κέρδη, που τρέχουν μέσα σε αυτήν από παντού με τρόπο άπληστο, αυτός, βλέποντας προς την πραγματική θάλασσα, ας θεραπεύσει το πάθος του. Γιατί, όπως εκείνη δεν ξεπερνάει το όριό της, μολονότι δέχεται αμέτρητες ποσότητες υδάτων, που εισρέουν σε αυτήν, αλλά παραμένει στο ίδιο σημείο, σαν να μην έχει προστεθεί σε αυτήν καμία νέα ποσότητα νερού, κατά τον ίδιο τρόπο και ο άνθρωπος, όταν παραμένει στα όριά του, απολαμβάνοντας τα αγαθά, τα οποία αποκτά, δεν μπορεί να συναυξάνει μαζί με τον πλούτο των αγαθών και τη λαιμαργία της απόλαυσης. Αλλά, ενώ δεν σταματά η εισροή των αγαθών μέσα του, διατηρεί στα μέτρα της την επιθυμία της απόλαυσης. Εφόσον, λοιπόν, δεν μπορεί η απόλαυση να ξεπεράσει τα φυσικά της όρια, για ποιο λόγο να επιδιώκουμε τις πλέον αυξήσεις των εσόδων, τη στιγμή που ποτέ δεν προσφέρουμε από το πλεόνασμα, το οποίο προκύπτει από τα νεότερα κέρδη, προκειμένου να ελεήσουμε τους άλλους; Επειδή όμως, όπως ερμηνεύσαμε την έννοια της ματαιότητας, ματαιότητα είναι ή λόγος ανόητος, ή πράγμα ανώφελο, νομίζω ότι καλά αρχίζει ο Εκκλησιαστής από αυτό το σημείο το λόγο. Και αυτό για να μην θεωρήσουμε ως υπαρκτό τίποτε από όσα γίνονται, ούτε και από όσα λέγονται, εφόσον αποβλέπει προς αυτόν εδώ το σκοπό, δηλαδή στην παρούσα ζωή. Γιατί κάθε ανθρώπινη προσπάθεια που καταβάλλεται για κάτι πέρα από τη ζωή, μοιάζει με τα παιχνίδια που παίζουν στην άμμο τα νήπια. Γι’ αυτά η απόλαυση των έργων σταματά μαζί με την προσπάθεια για τα έργα. Γιατί μόλις σταματήσουν να χτίζουν, σωριάζεται και η άμμος γύρω της, χωρίς να αφήσει κανένα σημάδι των κόπων, που κατέβαλαν τα παιδιά. Αυτό είναι ο ανθρώπινος βίος. Άμμος η φιλοδοξία, άμμος η εξουσία, άμμος ο πλούτος, άμμος καθετί που απολαμβάνουν σωματικά οι άνθρωποι με κόπο. Μέσα σε αυτά τα ανύπαρκτα ματαιοπονούν τώρα οι μικρόψυχοι και υποβάλλονται σε πολλούς κόπους για το κάθε ένα από αυτά, και μόνο όταν εγκαταλείψουν το χώρο της άμμου, εννοώ τη σωματική ζωή, τότε θα καταλάβουν καλά την ματαιότητα της εδώ διαμονής. Γιατί η απόλαυση μένει πίσω μαζί με τη υλική ζωή, ενώ δεν παίρνουν μαζί τους τίποτε άλλο εκτός από την συνείδηση μόνο».

(Από τον πρώτο λόγο του αγ. Γρηγορίου Νύσσης, ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν’’, Π. Μπρούσαλη).
------------------------
Γνώρισε τον εαυτό σου.

«Ποιος ο λόγος να εκπληττόμαστε, αν μια γενιά φεύγει και η άλλη έρχεται, και δεν εγκαταλείπει τον άνθρωπο αυτή η κίνηση, αφού η μια γενιά των ανθρώπων που έρχεται εκ των υστέρων, διώχνει εκείνην που προηγείται, και αυτή πάλι με τη σειρά της εκδιώκεται από την επερχομένη; Με όλα αυτά τι κηρύσσει στο πλήρωμα της Εκκλησίας ο λόγος του Θεού; Άνθρωποι, λέγει, εξετάζοντας προσεκτικά το κάθε τι, να γνωρίσετε καλά τον εαυτό σας. Αυτά που βλέπεις να παρατηρούνται στον ουρανό και στη γη, και όσα παρακολουθείς στον ήλιο, και όσα μελετάς στη θάλασσα, αυτά ας γίνονται αφορμή για να κατανοείς την ανθρώπινη φύση σου. Γιατί υπάρχει και για μας κάποια ανατολή και κάποια δύση όμοια με εκείνη του ηλίου. Μια τροχιά για όλους, ένας κύκλος της πορείας του βίου. Όταν ανατείλουμε με τη γέννηση, δύουμε πάλι στο δικό μας τόπο. Γιατί με την δύση της ζωής μας βυθίζεται και το δικό μας φως κάτω από την γη, όταν η αίσθηση, με την οποία αντιλαμβανόμαστε το φως, δηλαδή η όραση, γίνει χώμα. Όπως και να έχει το πράγμα, το χώμα διαλύεται στο όμοιό του. Και αυτός είναι ένας κύκλος, που περιστρέφεται συνεχώς γύρω από τα ίδια. Όπως λέει η λογική για τον ήλιο· όταν ανατείλει στο πάνω μέρος της γης, διέρχεται μέσα από τα νότια μέρη, κατεβαίνει κάτω από τη γη προς το αντίθετο βόρειο μέρος, και με αυτό τον τρόπο ενώ περιστρέφεται συνεχώς, κάνει κυκλικά το δρόμο του και πάλι περιστρέφεται με την ανακύκλυση [1]. Γιατί λέει, ‘’Κάνει περιστροφές με το να περιστρέφεται’’ (Εκκλησιαστής α, 6).Έτσι ακριβώς περιστρέφεται και το δικό σου πνεύμα. Και με το επί μέρους, δηλαδή με το δικό σου πνεύμα, χαρακτηρίζει το πνεύμα όλων των ανθρώπων, το οποίο διαγράφει αυτήν την κυκλική περιστροφή μέσα από τα ίδια στάδια ή φάσεις. Γιατί λέγει· ‘’ότι το πνεύμα κινείται και ξαναγυρίζει στις δικές του τροχιές το πνεύμα’’ (Εκκλησιαστής α, 6). Όποιος καταλάβει όλα αυτά, θα ωφεληθεί πολύ στη ζωή του. Τι είναι πιο λαμπρό από το φως; Τι είναι πιο λαμπερό από τις ηλιακές ακτίνες; Ασφαλώς τίποτε. Όταν όμως ο ήλιος δύσει κάτω από τον ορίζοντα, κρύβεται και η λάμψη και η ακτίνα χάνεται».

[1] Το λέει από την πλευρά του παρατηρητή που βρίσκεται στην γη. Αυτή η άποψη επικρατούσε τότε. Η Αγία Γραφή δεν κάνει επιστήμη, ούτε είναι επιστημονικό σύγγραμμα. Ο σκοπός στον οποίο αποβλέπουν οι θεόπνευστοι συγγραφείς είναι ένας και μόνος: Να αποκαλύψουν τη δημιουργική βουλή και ενέργεια του Θεού. Μέσα σε αυτόν το πλαίσιο κινείται και ο ιερός πατήρ ως ερμηνευτής της Γραφής.

(Απόσπασμα από τον πρώτο λόγο του αγίου Γρηγορίου Νύσσης ‘’Εις τον Εκκλησιαστήν, Παγκρατίου Μπρούσαλη).

--------------------------

Ο σκοπός της ζωής είναι η επίγνωση των αοράτων.

«Η υπόσταση του ανθρώπου είναι διπλή, αφού έχει ενωθεί η ψυχή με το σώμα, αλλά διακρίνεται το καθένα από τα συστατικά μας ανάλογα με τον τρόπο ζωής του. Γιατί άλλη είναι η ζωή του σώματος και άλλη της ψυχής. Η μια είναι θνητή και φθαρτή, ενώ η άλλη είναι απαθής και άφθαρτη. Η πρώτη είναι προσανατολισμένη μόνο προς το παρόν, ενώ ο σκοπός της δεύτερης παρατείνεται στην αιωνιότητα, Επειδή, λοιπόν, διαφέρουν πολύ το θνητό από το αθάνατο και το πρόσκαιρο από το αιώνιο, για αυτό ο λόγος του Εκκλησιαστή μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι δεν πρέπει να μένουμε σε αυτήν εδώ την αισθητή ζωή, που, αν συγκριθεί προς την αληθινή, είναι πραγματικά ανύπαρκτη και ανυπόστατη.

Αλλά μπορεί να πει κανείς ότι είναι εξίσου λόγος κατηγορίας κατά του Δημιουργού και αυτός ο λόγος (για την πρόσκαιρη ζωή), αφού από Εκείνον εδημιουργήθηκε και η ψυχή και το σώμα. Επομένως, αν είναι άξια κατηγορίας η δια του σώματος ζωή, δημιουργός δε του σώματος είναι ο Θεός, άρα η κατηγορία αυτή αναγκαστικά αναφέρεται σε Εκείνον.

Αυτά όμως ισχυρίζεται οπωσδήποτε μόνο όποιος δεν ελευθερώθηκε ακόμη από το σώμα, ούτε και ασχολήθηκε συστηματικά με την πνευματικότερη ζωή. Ενώ, αντίθετα προς αυτόν, όποιος έχει διδαχθεί τις μυστικές αλήθειες της πίστης μας, ασφαλώς γνωρίζει ότι ζωή ανάλογη και σύμφωνη με την ανθρώπινη φύση είναι  αυτή, που μοιάζει με την θεϊκή ζωή. Όσο δε για τη σωματική ζωή που αναπτύσσεται με την ενέργεια των αισθητηρίων, πιστεύει ότι έχει δοθεί στον άνθρωπο για τούτο το σκοπό· για να γίνεται δηλαδή οδηγός της ψυχής, ώστε με τη γνώση των φαινομένων, να αποκτά την επίγνωση των αοράτων, όπως λέγει ο σοφός Παροιμιαστής: ‘’Μέσα από το μεγαλείο και το κάλλος των δημιουργημάτων αποκαλύπτεται σε σχετικό βαθμό ο Δημιουργός των πάντων’’. Η ανθρώπινη όμως επιπολαιότητα δεν αντιλαμβάνεται Αυτόν, που προκαλεί τον θαυμασμό, με όσα αποκαλύπτει, αλλά περιορίζεται να θαυμάζει αυτό που βλέπει. Επειδή, λοιπόν, είναι πρόσκαιρη και εφήμερη η ενέργεια των αισθήσεων , με αυτήν την υψηλή διδασκαλία διδασκόμαστε τούτο· το ότι δηλαδή δε βλέπει τίποτε όποιος προσκολλάται στα αισθητά. Όποιος όμως οδηγείται με την βοήθεια αυτών, προς την κατανόηση του Θεού, και κατανοεί δια μέσου αυτών, τα οποία κινούνται, τη σταθερή φύση που είναι ο Θεός, και αντιλαμβάνεται καλά Εκείνον που είναι πάντοτε αναλλοίωτος, βλέπει το αληθινό και πραγματικό αγαθό, και κατέχει αυτό που βλέπει. Γιατί όποιος γνωρίζει αυτό το αγαθό, το κατέχει».

(Από τον πρώτο λόγο του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Εις τον Εκκλησιαστήν, Παγκρατίου Μπρούσαλη).

--------------------


Τι φανερώνει ο τίτλος του βιβλίου ‘’Εκκλησιαστής’’, και ποια η χρησιμότητά του.
«Σε κάθε λειτουργική σύναξη της Εκκλησίας διαβάζονται περικοπές από την Πεντάτευχο του Μωυσή, από τον Νόμο, από τους Προφήτες, από τους Ψαλμούς, από όλα τα ιστορικά βιβλία, καθώς επίσης και ό,τι άλλο είναι από τα βιβλία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Όλα αυτά διαβάζονται στις εκκλησίες. Γιατί, λοιπόν, μόνο αυτό το βιβλίο φέρνει τον τιμητικό τίτλο του ‘’Εκκλησιαστή’’; Θέλετε να ακούσετε ποια είναι η δική μου γνώμη για αυτό το θέμα;

Νομίζω ότι ο σκοπός όλων των άλλων βιβλίων, των ιστορικών και των προφητικών, αποβλέπει και σε άλλα ζητήματα, όχι και τόσο χρήσιμα για το πλήρωμα της Εκκλησίας. Τι ενδιαφέρει την Εκκλησία να μάθει επακριβώς τις πολεμικές συρράξεις ή ποιοι υπήρξαν άρχοντες των διαφόρων πόλεων και εθνών και ποιοι υπήρξαν κάτοικοι ή άποικοι κάποιων πόλεων και ποιοι βασιλείς αναδείχθηκαν στους επόμενους χρόνους, και πόσοι γάμοι και γεννήσεις καταγράφηκαν με επιμέλεια, και όλα τα παρόμοια, που μπορεί να μάθει κανείς από κάθε βιβλίο  της Γραφής; Κατά τι μπορούν να συμβάλλουν όλα αυτά τόσο πολύ, προκειμένου να πετύχει ο λαός του Θεού την ευσέβεια;

Η διδασκαλία όμως του βιβλίου του Εκκλησιαστή αποβλέπει μόνο προς το σωστό εκκλησιαστικό τρόπο ζωής, αφού διδάσκει αυτά, με τα οποία μπορεί κανείς να κατορθώσει τον ενάρετο βίο. Γιατί ο σκοπός αυτών που γράφονται σε αυτό το βιβλίο, είναι αφ ενός μεν να ξεπεράσει ο ανθρώπινος νους τα αισθητά, και να πεισθεί να εγκαταλείψει καθετί που φαίνεται μεγάλο και σπουδαίο μεταξύ των δημιουργημάτων, αφ ετέρου δε να ανυψωθεί δια της ψυχής προς τα απρόσιτα με τις αισθητικές λειτουργίες, και να καλλιεργήσει την επιθυμία εκείνων, που δεν προσεγγίζει η αίσθηση.

Ενδέχεται όμως ο τίτλος του βιβλίου να αναφέρεται και στον Χριστό, που είναι ο αρχηγός της Εκκλησίας. Γιατί ο αληθινός και πραγματικός εκκλησιαστής, που συνάγει τα σκορπισμένα σε ένα σύνολο, και συναθροίζει  σε ένα σύλλογο, όσους περιπλανώνται δεξιά και αριστερά, εξαιτίας κάθε είδους απάτης, ποιος άλλος μπορεί να είναι εκτός από τον αληθινό βασιλιά του Ισραήλ, που είναι ο Υιός του Θεού, και προς τον Οποίο είπε ο Ναθαναήλ, ότι ‘’Συ είσαι ο Υιός του Θεού, Συ είσαι ο Βασιλιάς του Ισραήλ. Αν, λοιπόν, αυτά είναι τα λόγια του βασιλιά του Ισραήλ, και Αυτός ο ίδιος είναι ο Υιός του Θεού, όπως αναφέρει το ιερό Ευαγγέλιο, κατά συνέπεια ονομάζεται ο ίδιος και Εκκλησιαστής».

(Απόσπασμα από τον πρώτο λόγο του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, Εις τον Εκκλησιαστή, Παγκρατίου Μπρούσαλη).       


----------------
‘’Εγκώμιον εις τους αγίους τεσσαράκοντα μάρτυρας’’. P.G 46, 773-788

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ένας από τους μεγάλους πατέρες της Εκκλησίας.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναφέρουμε τα επίμαχα αποσπάσματα από τον λόγο του αγίου Γρηγορίου Νύσσης, ενός από τους μεγαλύτερους Πατέρες της Εκκλησίας, που αναφέρεται στην μεσιτεία των αγίων, μας δείχνει τι φρονούσε η Εκκλησία για τους μάρτυρες της πίστεως, μας δείχνει ότι οι Χριστιανοί τελούσαν την Γενέθλια ημέρα των αγίων (βάση αρχαιότερης χριστιανικής παραδόσεως), και για την τιμή των αγίων λειψάνων. Ακολουθούν τα αποσπάσματα σε ελεύθερη απόδοση, και στο τέλος παραθέτουμε το αρχαίο κείμενο για όποιον επιθυμεί να το δει από εκεί.


Απόσπασμα 1.
«Λοιπόν, αυτό ήταν το μεν ζητούμενο· Αν ο παράδεισος είναι άβατος και για τους αγίους εξ αιτίας της περιστρεφόμενης ρομφαίας, και αν αποκλείονται του παραδείσου οι αθλητές, για ποιο λόγο λοιπόν υπάρχει η επαγγελία υπέρ της οποίας δέχονται τους αγώνες της ευσέβειας, και αν θα έχουν ως ελάχιστο τον ληστή  προς τον οποίο ο Κύριος είπε ότι Σήμερα θα είσαι μαζί μου στον Παράδεισο? Και παρόλο που ο ληστής δεν πήγε στον σταυρό με την θέλησή του, είπε, Κύριε θυμήσου με στην Βασιλεία σου. Έπειτα εκείνος μεν γίνεται άξιος του Παραδείσου· η φλογερή ρομφαία θα εμποδίζει την είσοδο στους αγίους? Αυτό το μέρος (της Γραφής) έχει την λύση για το ζήτημα. Για αυτό ο λόγος δεν έδειξε την ρομφαία να στέκεται  για πάντα αντιμέτωπη με όσους εισέρχονται, αλλά την έκανε να περιστρέφεται, για να επιδεικνύει το στόμα στους μεν αναξίους, στους άξιους να στρέφεται προς τα πίσω, και να τους ανοίγει χωρίς να εμποδίζει την είσοδο στην ζωή· στην οποία ήρθαν εκείνοι που πέρασαν απαθώς από την φλόγα των αγώνων · την οποία και εμείς αφού περάσουμε να είμαστε εντός του παραδείσου, αφού πάρουμε δύναμη δια της πρεσβείας τους προς την αγαθή ομολογία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον Οποίο είναι η δόξα στους αιώνες των αιώνων, Αμήν».   

Σημείωση
1. Η Φλογερή περιστρεφόμενη ρομφαία, αναφέρεται στο βιβλίο της Γενέσεως στο τρίτο κεφάλαιο. Αφού ήρθε η πτώση δια της παρακοής και αφού ο Θεός έβγαλε από την Εδέμ τους πρωτόπλαστους, ύστερα έθεσε φύλακες αγγέλους που φύλαγαν την οδό προς τον Παράδεισο κρατώντας τέτοια ρομφαία. Η παρατήρηση του αγίου  Γρηγορίου Νύσσης είναι ότι η ρομφαία περιστρέφεται, που σημαίνει ότι ο Θεός δεν απέκλεισε τον άνθρωπο για πάντα από την κοινωνία μαζί Του. 


Απόσπασμα 2.
« Εγώ, τελώ την ενθύμηση των μαρτύρων, και αυτήν σας κήρυξα την προηγούμενη μέρα, τους στρατιώτες του Χριστού, αυτούς που υπερτέρησαν με κάθε προθυμία, προΐσταμαι σήμερα ετοιμάζοντας δια της ενθύμησης   αυτούς όσους συγκεντρώθηκαν· ευπρέπεια της Εκκλησίας, και ευφροσύνη λαού, και δόξα θεού που ενισχύει. Άριστο πάντως, και πάρα πολύ επωφελείς οι διηγήσεις για την αρετή, που τρέφουν τους νέους και δυναμώνουν τους άντρες…. Για να τιμηθούν όπως πρέπει και οι μακάριοι μάρτυρες, και εσείς δια της υπενθυμήσεως να εκπαιδευτείτε αυτό που είναι φιλόθεο και παρέχει ευσέβεια».

Σημειώσεις
1. Ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης δεν αναφέρεται απλά στην ενθύμηση των αγίων μαρτύρων. Λέει ‘’Ἐγὼ δὲ μνήμην μαρτύρων τελῶν’’ , αναφέρεται σε επίσημη τελετή.
2. Η τέλεση της Γενεθλίου Ημέρας του μάρτυρος, αναφέρεται στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Στεφανίδη, όπου αναφέρει…. «Η μνήμη των μαρτύρων εωρτάζετο κατά την επέτειον του θανάτου αυτών και ωνομάζετο επίσης ‘’γενέθλιος΄΄ αυτών ημέρα (Μαρτύριον Πολυκάρπου 18, 2.  Τερτυλλιανού, De corona. Κυπριανού, Επιστολή 12,2. 39, 3), εξ εθνικής συνήθειας, αλλά έπειτα εδόθη και χριστιανική εξήγησις (επέτειος την εις τους ουρανούς αναγεννήσεως αυτών). Οι χριστιανοί ετίμων προς τούτοις τα λείψανα των μαρτύρων και επεκαλούντο την παρά τω Θεώ μεσιτείαν αυτών. Ο Ιππόλυτος επεκαλείτο τους τρείς παίδας (Εις Δανιήλ 2, 30), οι δε επισκέπται των κατακομβών κατά την εποχήν ταύτην επεκαλούντο τους εκεί ενταφιασμένους μάρτυρας δι’ εγκεχαραγμένων επι των τοίχων ευχών και δεήσεων, σωζομένων μέχρι σήμερον» (Σελ. 120-121, 6η Έκδοση).
Και στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Βλ. Φειδά, όπου αναφέρει…. «Στους τάφους των μαρτύρων οι χριστιανοί των πλησιοτέρων κοινοτήτων τελούσαν τη θεία ευχαριστία κατά την γενέθλιον ημέραν του μάρτυρα. Κατά τον Γ αιώνα ο εορτασμός της μνήμης των μαρτύρων συνδεόταν συνήθως με ολονύχτια ακολουθία (Παννυχίς) και με συμπόσια των πιστών (αγάπες) από τις προσφορές εδεσμάτων των πλουσιοτέρων μελών των χριστιανικών κοινοτήτων. Έτσι αναπτύχθηκε ο τοπικός κύκλος των θρησκευτικών εορτών των χριστιανικών κοινοτήτων, αφού όλες οι πλουσιότερες κοινότητες τιμούσαν την γενέθλιον ημέραν των κοινών μαρτύρων τους. Γρηγόριος ο Θαυματουργός, ‘’τας υπέρ των ενηθληκότων τη πίστει πανηγύρεις νομοθετήσας’’, συγκέντρωσε τα λείψανα πολλών μαρτύρων, οι δε πιστοί, ‘’κατά την ετήσιαν του ενιαυσίου κύκλου περίοδον συνιόντες, ηγάλλοντο τη τιμή των μαρτύρων πανηγυρίζοντες…’’ (P.G 46, 953). (σελ. 286, Α τόμος, Τρίτη Έκδοση).
Αυτήν την αρχαία παράδοση που είχε η αρχαία Εκκλησία, την τηρεί η Ορθόδοξη, κάτι που δεν τηρούν στον Προτεσταντισμό.


Απόσπασμα 3.
Στο Εγκώμιό του, αναφέρει ένα θαύμα που έκαναν οι σαράντα μάρτυρες.
 «…θέλω να πω ένα θαύμα που έγινε με την ενέργεια εκείνων…. Αυτός (εννοείται ο στρατιώτης) νοσούσε στο πόδι του και χώλαινε. Και ο πόνος του ήταν χρόνιος και δύσκολα ιάσιμος. Και αφού προσευχήθηκε στον θεό, επικαλέστηκε την μεσιτεία των αγίων· την νύχτα φάνηκε σε αυτόν άνδρας αξιοπρεπής, και αφού συζήτησε διάφορα άλλα, του είπε ‘’ Χωλαίνεις, στρατιώτη, και πρέπει να θεραπευτείς? Δώσε μου το πόδι σου για να το ψηλαφίσω’’.


Απόσπασμα 4.
«Ενώ έφτανα στην επαρχία, και ενώ ήταν Παννυχίδα στον κήπο, και συνέβαινε τότε να τιμώνται με ψαλμωδίες τα λείψανα των αγίων, ησυχάζοντας σε κάποιο δωμάτιο, φάνηκε τέτοια οπτασία· Νόμιζα ότι θα ήθελα να ήμουν στον κήπο, τότε που ετελείτο η Παννυχίδα. Φτάνοντας στην πόρτα, φάνηκε πλήθος στρατιωτών να κάθονται στην είσοδο. Συγκεντρωμένοι όλοι σηκώθηκαν, υψώνοντας εναντίων τις ράβδους, και να ορμούν μπροστά απειλητικά…Σαν ξύπνησα, αναλογίστηκα τι έφερε η φοβερή οπτασία των στρατιωτών, οδυρόμουν με πολλούς θρήνους την ματαιότητά μου· και έχυσα πικρό δάκρυ στην θήκη των λειψάνων, για να με έχει ο Θεός σε ευμένεια, και οι άγιοι στρατιώτες να χαρίσουν την αμνηστία. Αυτά τα είπα για να πειστούμε ότι οι μάρτυρες ζουν, και είναι γύρω από τον Θεό και κάθονται πλησίον Του, αυτοί που σήμερα ωφέλησαν την Εκκλησία και την κόσμησαν…».


Σημείωση
1. Παννυχίδα είναι η αγρυπνία ή η ακολουθία του μνημόσυνου για τους κεκοιμημένους που τελείται στο κοιμητήριο ή στην εκκλησία, προς μνήμη των πιστών.


Απόσπασμα 5.
«Διότι εκείνος που έχει τόσους πρεσβευτές, ουδέποτε θα απέλθει άπρακτος από την προσευχή και την δέηση, ακόμα και αν είναι πάρα πολύ φορτωμένος από τις αμαρτίες. Και αυτής της ελπίδας, μάρτυρας είναι ο Θεός, όταν συζητά με τον Αβραάμ, που δέχεται την ικεσία υπέρ των Σοδομιτών, όχι από σαράντα δικαίους, αλλά  ζητώντας δέκα για πόλη που έμελε να εξαφανιστεί. Εμείς, κατά τον Απόστολο, επειδή έχουμε τόσο μεγάλο νέφος μαρτύρων γύρω από εμάς, ας μακαρίσουμε τους εαυτούς μας χαίροντας στην ελπίδα, προσκαρτερώντας στην προσευχή, έχοντες κοινωνία με τις ενθυμίσεις των αγίων. Διότι σαράντα μάρτυρες, δυνατοί υπασπιστές κατά των εχθρών, αξιόπιστοι παράκλητοι στις ικεσίες προς τον Δεσπότη…Διότι σε κάθε ανάγκη και περίσταση, η δύναμή τους είναι αρκετή, και λαμβάνει πλούσια την χάρη από τον Χριστό, στον οποίο πρέπει κάθε δόξα στους αιώνες, αμήν».


Το αρχαίο
………………………………………………

Απόσπασμα 1.
«Τὸ μὲν οὖν ζητούμενον τοῦτο ἦν· Εἰ καὶ τοῖς ἁγίοις ἄβατός ἐστιν ὁ παράδεισος διὰ τῆς στρεφομένης ῥομφαίας· καὶ εἰ τοῦ παραδείσου οἱ ἀθληταὶ ἀποκλείονται· τίς ἡ ἐπαγγελία λοιπὸν ὑπὲρ ἧς ἀναδέχονται τοὺς τῆς εὐσεβείας ἀγῶνας,  καὶ εἰ τοῦ λῃστοῦ ἔλαττον ἔξουσι, πρὸς ὃν εἶπεν ὁ Κύριος, ὅτι Σήμερον μετ' ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ; Καίτοι γε οὐχ ἑκουσίως ὁ λῃστὴς τῷ σταυρῷ προσῆλθεν· Κύριε μνήσθητί μου,  εἰπὼν,  ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.  Εἶτα ἐκεῖνος μὲν ἀξιοῦται τοῦ παραδείσου· ἐπὶ δὲ τῶν ἁγίων ἡ φλογίνη ῥομφαία διακωλύει τὴν εἴσοδον; Ἦ αὐτόθεν ἔχει τὴν λύσιν τὸ ζήτημα ∆ιὰ τοῦτο γὰρ οὐκ ἀεὶ ἑστῶσαν ἀντιπρόσωπον τοῖς εἰσιοῦσι τὴν ῥομφαίαν ὁ λόγος ἔδειξεν,  ἀλλὰ καὶ στρεφομένην ἐποίησεν,  ἵνα τοῖς μὲν ἀναξίοις κατὰ στόμα προφαίνηται, τοῖς δὲ ἀξίοις στρεφομένη κατὰ νώτου γίνηται, ἀκώλυτον αὐτοῖς τὴν εἴσοδον ἐπὶ τὴν ζωὴν ὑπανοίγουσα· ἧς ἐντὸς ἐκεῖνοι γεγόνασι,  τῇ παῤῥησίᾳ τῶν ἀγώνων ἀπαθῶς τὴν φλόγα περάσαντες· ἣν καὶ ἡμεῖς ἀδεῶς περάσαντες,  τοῦ παραδείσου ἐντὸς γενοίμεθα,  διὰ τῆς πρεσβείας αὐτῶν δυναμωθέντες πρὸς τὴν ἀγαθὴν ὁμολογίαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».

Απόσπασμα 2
«Ἐγὼ δὲ μνήμην μαρτύρων τελῶν, καὶ ταύτην τῇ προτεραίᾳ κηρύξας ὑμῖν, τοὺς τοῦ Χριστοῦ στρατιῶτας τοὺς μʹ,  τοὺς πᾶσαν προθυμίαν ὑπερβαλομένους,  ἐν τοῖς ἀγῶσιν ὁπλίσας διὰ τῆς μνήμης σήμερον θαυμαστοὺς τοῖς δυναμένοις βλέπειν προΐστημι· κόσμον τῆς Ἐκκλησίας,  καὶ λαῶν εὐφροσύνην,  καὶ Θεοῦ δόξαν τοῦ ἐνισχύσαντος.  Ἄριστον δὲ πάντως,  καὶ ἄγαν λυσιτελὲς τοῖς τῆς ἀρετῆς διηγήμασι,  τούς τε νέους
ἐντρέφεσθαι,  καὶ συνακμάζειν τοὺς ἄνδρας… ἵνα καὶ οἱ μακάριοι μάρτυρες τιμηθῶσι τὰ πρέποντα, καὶ ὑμεῖς διὰ τῆς μνήμης παιδευθῆτε τὸ εὐσεβὲς καὶ φιλόθεον».

Απόσπασμα 3.
«…καὶ δὴ βούλομαι ἕν τι τῶν εἰς θαῦμα τελούντων τῆς ἐκείνων ἐνεργείας εἰπεῖν·... Ἐνόσει δὲ οὗτος τὸν ἕτερον τοῖν ποδοῖν, καὶ ἐχώλευε· καὶ τὸ πάθος αὐτῷ χρόνιον καὶ δυσίατον ἦν. Ἐπεὶ δὲ ἐντὸς ἐγένετο τοῦ μαρτυρίου καὶ τῆς ἀναπαύσεως τῶν ἁγίων, καὶ Θεῷ προσευξάμενος, τὴν τῶν ἁγίων πρεσβείαν ἐπεκαλέσατο· νύκτωρ αὐτῷ φαίνεταί τις ἀνὴρ ἀξιοπρεπὴς, καί τινα ἄλλα διαλεχθεὶς, «Χωλεύεις,»  ἔφη, «ὦ στρατιῶτα,  καὶ δεῖ σοι θεραπείας; ἀλλὰ δός μοι ψηλαφῆσαι τὸν πόδα…


Απόσπασμα 4.
«Ἀφικόμην εἰς τὸ χωρίον· παννυχίδος δὲ οὔσης ἐν κήπῳ, ἔνθα καὶ τὰ λείψανα τῶν ἁγίων ἐτύγχανε ψαλμῳδίαις τιμώμενα,  ἐμοὶ πλησίον ἐπί τινος δωματίου καθεύδοντι φαίνεται ὄναρ ὄψις τοιαύτη· Ἐδόκουν βούλεσθαι εἰσιέναι ἐν τῷ κήπῳ,  ἔνθα ὕπαρ ἡ παννυχὶς ἐτελεῖτο.  Γενομένῳ δέ μοι
περὶ τὴν θύραν, πλῆθος ὤφθη στρατιωτῶν προσκαθήμενον τῇ εἰσόδῳ· ἀθρόον δὲ οἱ πάντες διαναστάντες, ῥάβδους ἐπανατεινόμενοι, καὶ ἀπειλητικῶς ἐφορμῶντες… Ὡς δέ με ὁ ὕπνος ἀφῆκε, καὶ ἦλθον εἰς ἀναλογισμὸν τῆς ἐπὶ τῇ κλήσει πλημμελείας,  ᾐσθόμην μὲν εἰς τί ἔφερεν ἡ τῶν στρατιωτῶν ἐπίφοβος ὀπτασία· πολλοῖς δὲ θρήνοις ὠδυρόμην τὴν ἐμαυτοῦ ματαιότητα· καὶ αὐτῇ γε τῇ θήκῃ τῶν λειψάνων πικρὸν ἐπέῤῥευσα δάκρυον,  ἵνα μοι ὁ Θεός τε εὐμενῶς
ἔχῃ, καὶ οἱ ἅγιοι στρατιῶται τὴν ἀμνηστίαν χαρίσωνται.  Ταῦτα εἶπον, ἵνα πεισθῶμεν, ὅτι ζῶσιν οἱ μάρτυρες, καὶ εἰσὶ Θεοῦ δορυφόροι,
καὶ πάρεδροι,  οἱ σήμερον ἡμῶν τὴν Ἐκκλησίαν ὠφελήσαντες καὶ κοσμήσαντες…».


Απόσπασμα 5.
«Ὁ γὰρ τοσούτους ἔχων πρεσβευτὰς,  οὔποτ'  ἂν
ἄπρακτος ἀπέλθοι προσευχῆς καὶ δεήσεως,  κἂν σφόδρα βεβαρημένος ὑπάρχῃ τοῖς ἁμαρτήμασι. Καὶ ταύτης τῆς διανοίας καὶ ἐλπίδος, μάρτυς ἐστὶν ὁ Θεὸς, ἐν τῇ πρὸς Ἀβραὰμ διαλέξει,  ἡνίκα τὴν ὑπὲρ Σοδομιτῶν ἱκετείαν ἐδέχετο,  οὐ τεσσαράκοντα
δικαίους, ἀλλὰ δέκα ζητήσας εἰς παραίτησιν πόλεως μελλούσης ἐξαφανίζεσθαι.   Ἡμεῖς δὲ, κατὰ τὸν Ἀπόστολον, τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων,  μακαρίσωμεν ἑαυτοὺς τῇ ἐλπίδι χαίροντες,  τῇ προσευχῇ προσκαρτεροῦντες,  ταῖς μνήμαις τῶν ἁγίων κοινωνοῦντες. Τεσσαράκοντα γὰρ μάρτυρες,  ἰσχυροὶ μὲν κατὰ τῶν ἐχθρῶν ὑπασπισταὶ,  ἀξιόπιστοι δὲ τῆς πρὸς τὸν ∆εσπότην ἱκεσίας παράκλητοι… Πρὸς πᾶσαν γὰρ χρείαν,  καὶ περίστασιν ἡ τούτων δύναμις ἐξαρκεῖ,  καὶ πλουσίαν παρὰ Χριστοῦ λαμβάνει τὴν χάριν· ᾧ πρέπει πᾶσα δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν»


-----------------

Εις την Προσευχήν
Άγιος Γρηγόριος Νύσσης , απόσπασμα από τους πέντε λόγους Εις την Προσευχήν.

«Η προσευχή γίνεται συνήγορος των δικαζομένων, ελευθερία των φυλακισμένων, παρηγοριά των λυπημένων, χαρά για τους χαρούμενους, παρηγοριά στους πενθούντες, δόξα για αυτούς που έρχονται σε γάμο, γιορτή στα γενέθλια, σάβανο σε αυτούς που πεθαίνουν. Η προσευχή είναι συνομιλία με τον Θεό, θεωρία των αοράτων, πληροφόρηση για όσα επιθυμούμε, ομοτιμία με τους αγγέλους, προκοπή στα καλά έργα, αποτροπή από τα κακά, διόρθωση για εκείνους που αμαρτάνουν, απόλαυση των παρόντων αγαθών, υπόσταση των αγαθών του μέλλοντος. Η προσευχή μετέβαλε για τον Ιωνά σε σπίτι το κήτος, επανέφερε στην ζωή τον Εζεκία από αυτές τις πύλες του θανάτου. Για χάρη των τριών εκείνων νέων μετάστρεψε τη φλόγα της καμίνου σε δροσερή αύρα και για τους Ισραηλίτες κέρδισε νίκη κατά των Αμαληκιτών, ενώ τις εκατόν ογδόντα πέντε χιλιάδες του Ασσυριακού στρατού με αόρατη ρομφαία κατανίκησε σε μια νύχτα. Και κοντά σ’ αυτά να βρεις αμέτρητα παραδείγματα από εκείνα που έχουν γίνει κι από τα οποία φαίνεται καθαρά ότι κανένα από όσα θεωρούνται πολύτιμα στη ζωή δεν είναι ανώτερο από την προσευχή. Επειδή είναι πολλά και κάθε είδους τα αγαθά που μας έδωκε η Θεία χάρη, αυτό το ένα έχουμε να ανταποδώσουμε για όσα λάβαμε, δηλαδή να πληρώνουμε τον Ευεργέτη με την προσευχή και με την ευχαριστία…».

ΠΗΓΗ

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:
!-